Giá vàng hôm nay biến động mạnh thời gian qua

Theo ước tính của Vafi, dự trữ vàng trong dân của Việt Nam vào khoảng hơn 2.000 tấn, tương đương 250 tỷ USD theo thời giá hiện nay. Phần lớn lượng vàng này "nằm im" trong dân, không quay trở lại hệ thống ngân hàng thương mại.

Về phương diện vĩ mô, Vafi nhận định tích trữ vàng còn nguy hại hơn tích trữ ngoại tệ mạnh, vì khi người dân mua ngoại tệ, phần lớn lượng tiền đó vẫn quay trở lại hệ thống ngân hàng.

Nếu trong những năm qua, Việt Nam áp dụng chính sách thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với vàng như hàng hóa tiêu dùng thông thường, hệ thống ngân hàng có thể đã tăng thêm khoảng 100 tỷ USD vốn huy động, giúp thanh toán xuất nhập khẩu dễ dàng hơn, đồng nội tệ mạnh hơn, và Ngân hàng Nhà nước có thêm công cụ để ổn định tỷ giá, hạ lãi suất huy động.

Tuy nhiên, chính sách miễn thuế cho kinh doanh vàng (đặc biệt là vàng miếng) đã khiến tình trạng "vàng hóa" nền kinh tế ngày càng gia tăng. Ngành kinh doanh vàng hiện đang được hưởng ưu đãi thuế cao nhất, vượt cả nhiều lĩnh vực đáng lẽ cần được khuyến khích đầu tư hơn.

Dựa trên thông lệ quốc tế và thực tiễn Việt Nam, Vafi đề nghị hoạt động kinh doanh vàng trang sức và vàng miếng phải chịu thuế GTGT 10%, theo phương pháp khấu trừ như các hàng hóa thông thường, đảm bảo bình đẳng về nghĩa vụ thuế.

Cũng theo các nhà đầu tư tài chính Việt Nam, nếu so sánh với kinh doanh bất động sản, sự tương đồng rất rõ: khi bán nhà đất, người mua phải chịu thuế GTGT 10%, còn người bán chịu thuế thu nhập cá nhân 2% trên giá bán. Vì vậy, việc bán vàng miếng, vàng trang sức (gọi chung là vàng vật chất) từ các cơ sở kinh doanh cũng nên áp thuế 10% trên hóa đơn bán hàng.

Hiệp hội tin rằng, nếu chính sách này được thực thi, sẽ mang lại nhiều lợi ích: Gần như triệt tiêu hoạt động đầu cơ, lướt sóng ngắn hạn, chấm dứt tình trạng thổi giá kiếm lời; giảm mạnh nhu cầu đầu tư vào vàng, khuyến khích dòng tiền trở lại hệ thống ngân hàng đồng thời bảo vệ đồng nội tệ, tăng dự trữ ngoại tệ và hỗ trợ Ngân hàng Nhà nước ổn định tỷ giá.

Vafi cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước duy trì chính sách ổn định tỷ giá trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để tạo nền tảng cho việc kiểm soát dòng vốn đầu cơ vàng và củng cố niềm tin vào đồng Việt Nam.

Vàng trong dân cũng là một trong những vấn đề nổi cộm "nóng" nghị trường Quốc hội. Tại phiên thảo luận của Quốc hội tuần qua, đại biểu Thạch Phước Bình, đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho rằng, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn bản lề của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 - 2030, nhiệm vụ đặt ra là phải mở rộng không gian tài khóa, huy động tối đa và sử dụng hiệu quả các nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước.

Ông Bình cho rằng, 2 nguồn lực quan trọng nhưng chưa được khai thác tương xứng là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách và nguồn lực vàng, tài sản tích lũy trong dân cư.

“Cả 2 đều là kho vốn lớn của nền kinh tế, một nằm trong khu vực công, một nằm trong dân, nhưng đều đang thiếu một cơ chế quản lý và huy động đồng bộ, minh bạch, hiệu quả”, ông Bình nói.

Ông Bình cho biết, theo Hội đồng Vàng thế giới, người dân Việt Nam hiện nắm giữ khoảng 400 đến 500 tấn vàng, tương đương 35 đến 40 tỷ USD (chiếm gần 8% GDP).

Đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị 5 nhóm giải pháp cụ thể để huy động và tài chính hóa vàng trong dân. Một là ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước xuống dưới 5 triệu đồng một lượng trong vòng 6 đến 12 tháng; kiểm soát đầu cơ, tăng cung thông qua nhập khẩu có kiểm soát vàng.

Hai là thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia. Theo ông Bình, đây là bước đột phá thể chế, cho phép người dân gửi vàng vật chất vào kho lưu ký chuẩn hóa, nhận chứng chỉ điện tử để giao dịch, cầm cố hoặc quy đổi. Qua đó, Nhà nước quản lý được dòng vàng thật mà vẫn đảm bảo quyền sở hữu của người dân.

Ba là phát triển các sản phẩm tài chính hóa vàng như phát hành chứng chỉ vàng lưu ký, quỹ đầu tư vàng, trái phiếu vàng được bảo chứng bằng vàng vật chất trong kho. Người dân có thể góp vàng hoặc đầu tư bằng VNĐ, hưởng lợi nhuận theo giá vàng, biến vốn tĩnh thành vốn động.

Bốn là khuyến khích chuyển hóa vàng thành VNĐ thông qua chính sách miễn phí lưu ký, ưu đãi lãi suất hoặc phát hành trái phiếu Chính phủ bằng vàng, dành riêng cho người bán vàng vật chất.

Năm là đảm bảo an toàn hệ thống và minh bạch thông tin, nghiêm cấm ngân hàng huy động hoặc cho vay bằng vàng, công bố bản tin vàng quốc gia định kỳ để người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ, tạo niềm tin với thị trường.

(Vafi) Chính sách thuế về kinh doanh vàng của một số quốc gia tiêu biểu:

Ấn Độ: Khi mua vàng thì người mua chịu 3% trên tổng giá trị mua cho các loại vàng vật chất : vàng trang sức, vàng thỏi, vàng xu; Khi bán các loại vàng vật chất, vàng tài khoản mà có lãi thì người bán chịu thuế Capital Gain Tax ( CGT) là 12,5% với khoản đầu tư trên 2 năm, còn dưới 2 năm thì mức thuế được tính căn cứ vào thu nhập từng cá nhân. Thuế CGT được tính dựa trên cơ sở lấy giá bán trừ giá mua nhân với thuế suất.
Thụy Sỹ: Vàng trang sức và các loại vàng tiêu dùng chịu 8% VAT.
Pháp: Cho phép người bán lựa chọn 2 phương pháp gồm: Khi bán vàng mà không chứng minh được giá mua hay không có hóa đơn mua; Chịu CGT 36,2% cho thời hạn đầu tư ngắn hạn dưới 1 năm, còn đầu tư dài hạn thì thấp hơn và tùy thuộc thời gian nắm giữ và giá trị sở hữu.
Mỹ: Áp dụng chung thuế CGT cho vàng vật chất, vàng tài khoản hay chứng chỉ đầu tư vào các quỹ ETF vàng; Áp CGT 37% cho thời gian nắm giữ dưới 1 năm, còn trên 1 năm thì CGT là 28%.
Trung Quốc: Kinh doanh vàng vật chất chịu thuế VAT là 13%; Kinh doanh vàng tài khoản chịu thuế CGT 20%;
Hàn Quốc: Áp 10% VAT khi mua vàng vật chất.
Singapore: Mua vàng vật chất chịu 9% thuế GST ( goods & services tax – tính trên tổng giá trị mua vào).
=> Những quốc gia đánh thuế thấp với giao dịch vàng như Ấn Độ, Thái Lan, tình trạng vàng hóa nhiều hơn, 7 quốc gia còn lại không có tình trạng vàng hóa và người dân ít quan tâm tới chuyện đầu tư vàng, ngoại trừ mua vàng trang sức để làm đẹp bản thân.