Bầu cử Mỹ: Trump tự hào về thành tựu kinh tế, Biden hết lời chỉ trích

Trước thềm bầu cử Mỹ năm 2020, Tổng thống Trump đang biến mức tăng trưởng quý III kỷ lục của kinh tế Mỹ trở thành lợi thế trong nỗ lực thu hút cử tri vào phút chót. Ngược lại ứng viên Đảng Dân chủ Joe Biden lại không ngừng chỉ trích chính quyền Trump đưa nền kinh tế Mỹ mắc kẹt trong “hố sâu” suy thoái và sự phục hồi trì trệ. Vậy ai đang nói đúng thực trạng của kinh tế Mỹ?

Thực chất, nền kinh tế Mỹ chắc chắn đã phục hồi nhanh hơn dự kiến từ cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Nhưng đà phục hồi này không giúp Mỹ thoát khỏi suy thoái sâu. Thêm vào đó, làn sóng lây nhiễm Covid-19 kỷ lục trong những ngày gần đây đang có nguy cơ xóa sạch sự phục hồi mà kinh tế Mỹ đạt được.

Nhà kinh tế trưởng Richard Moody từ Regions Financial nhận định: “Nền kinh tế Mỹ đang phục hồi tốt, nhưng tốc độ phục hồi đã chậm lại trong vài tuần qua. Câu hỏi đặt ra giờ đây là liệu sự phục hồi đó có tiếp tục giảm tốc không, và với mức độ như thế nào”.

Tờ MarketWatch mới đây đã phân tích những nhân tố chính của kinh tế Mỹ để cho thấy bức tranh toàn diện trước thềm bầu cử Mỹ.

Tốc độ phục hồi kinh tế Mỹ

Nền kinh tế lớn nhất thế giới đã báo cáo tốc độ tăng trưởng kỷ lục 33,1% trong quý III, một mức tăng trưởng bùng nổ sau khi chính phủ thúc đẩy mở cửa trở lại hoạt động sản xuất kinh doanh. Tổng thống Trump nhanh chóng ăn mừng thắng lợi lớn này, cho rằng đó là mức tăng trưởng “lớn nhất, tuyệt vời nhất trong lịch sử nước Mỹ”. Ông Trump thậm chí còn dự báo năm 2021 sắp tới sẽ là năm bùng nổ của kinh tế Mỹ.

Tuy nhiên, ông Trump lại bỏ qua mức tăng trưởng âm 31,4% đáng quên hồi quý II khi Mỹ trở thành ổ dịch Covid-19 lớn nhất thế giới. Ngay cả khi đạt được tăng trưởng GDP bùng nổ trong quý III, nền kinh tế Mỹ hiện tại vẫn giảm tốc 3,5% so với hồi cuối năm 2019, thời điểm đại dịch chưa bùng phát. Con số 3,5% “nghe có vẻ không lớn, nhưng nếu đặt trong nền kinh tế có quy mô 20 nghìn tỷ USD thì đó là một khoảng cách khổng lồ” - ông Richard Moody nhận định. Điều này nghĩa là gần 700 tỷ USD - tương đương tổng mức chi tiêu của chính phủ Mỹ cho lĩnh vực quân sự - đã bốc hơi khỏi nền kinh tế.

Dữ liệu thống kê cũng cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP Mỹ đã bắt đầu chậm lại vào cuối quý III. Một cuộc thăm dò của MarketWatch dự báo tăng trưởng GDP quý IV của Mỹ chỉ đạt khoảng 3,2%.

Thị trường lao động

Hàng triệu người Mỹ đã trở lại làm việc từ tháng 5, khi chính phủ Mỹ dỡ bỏ lệnh đóng cửa quốc gia. Cho đến nay, Mỹ đã lấy lại được 11 triệu việc làm bị mất trong đại dịch. Nhưng con số này chỉ bằng một nửa so với khoảng 22 triệu người Mỹ mất việc kể từ tháng 3 đến nay.

Tồi tệ hơn, tăng trưởng việc làm tuyển dụng mới đang giảm tốc. Dự báo số lượng tuyển dụng mới trong nền kinh tế Mỹ tháng 10 qua chỉ đạt khoảng 500.000 công việc. Với tốc độ này, Mỹ có thể sẽ mất ít nhất một năm, thậm chí là vài năm để lấy lại những công việc bị xóa sổ bởi đại dịch.

Tỷ lệ thất nghiệp

Hồi tháng 4, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đã tăng mạnh lên mức kỷ lục mọi thời đại là 14,7%, trước khi giảm xuống 7,9% trong tháng 9 qua. Dù tỷ lệ thất nghiệp giảm nhanh, con số này vẫn cao hơn gấp đôi so với tỷ lệ thất nghiệp 3,5% mà Mỹ đạt được trước cuộc khủng hoảng đại dịch.

Nhìn một cách chi tiết hơn, thống kê từ Bộ Lao động Mỹ cho thấy có tới 22,6 triệu người Mỹ đã nhận trợ cấp thất nghiệp vào tuần đầu tháng 10. Bình quân khoảng 1 triệu người đang nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới mỗi tuần. So sánh với thời điểm trước đại dịch, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới mỗi tuần chỉ rơi vào khoảng 200.000 người và chỉ có tổng cộng chưa đầy 2 triệu người nhận trợ cấp thất nghiệp hàng tuần mà thôi.

Chi tiêu tiêu dùng

Người Mỹ đã tăng chi tiêu sau khi chính phủ dỡ bỏ lệnh đóng cửa quốc gia và các số liệu tăng trưởng GDP cho thấy kỳ vọng lạc quan vào nền kinh tế. Doanh số bán lẻ của nước Mỹ đang phục hồi mạnh mẽ, một xu hướng đáng ngạc nhiên nhờ vào các khoản hỗ trợ lớn mà chính phủ dành cho công nhân, người thất nghiệp….

Tuy nhiên, tổng chi tiêu tiêu dùng của Mỹ hiện vẫn thấp hơn khoảng 2% so với hồi trước đại dịch Covid-19. Thêm vào đó, việc làn sóng dịch bệnh mới có dấu hiệu bùng phát trở lại khiến các nhà kinh tế quan ngại người tiêu dùng sẽ thắt chặt ví tiền trở lại, nhất là khi hầu hết các khoản viện trợ chính phủ đã hết hạn từ tháng 7.

Công nghiệp sản xuất, chế tạo

Khu vực kinh tế tư nhân của Mỹ đang chứng kiến sự phục hồi không đồng đều. Trong đó, các nhà sản xuất đang dẫn đầu về tốc độ phục hồi, và gần như đã khôi phục mức sản lượng trước đại dịch. Nhưng vấn đề lớn nhất giờ đây là các lô hàng xuất khẩu trì trệ do nhiều quốc gia vẫn đang vật lộn với đại dịch.

Tín hiệu đáng mừng là nhiều công ty đang tăng cường đầu tư, một dấu hiệu cho thấy niềm tin vào nền kinh tế đang tăng lên. 

Kinh doanh dịch vụ

Một lĩnh vực nòng cốt khác thống trị nền kinh tế Mỹ là các công ty kinh doanh dịch vụ. Trong khi các doanh nghiệp công nghệ cao hưởng lợi lớn trong cuộc khủng hoảng đại dịch, với giá cổ phiếu và giá trị thị trường tăng vọt; thì nhiều ngành như du lịch, khách sạn, giải trí lại phải hứng chịu hệ lụy nặng nề.

Nhiều doanh nghiệp lớn như Disney, American Airlines, MGM Resorts gần đây đã phải tuyên bố sa thải hàng loạt nhân viên. Nếu cuộc khủng hoảng đại dịch tiếp tục diễn biến phức tạp, dự báo tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp này sẽ còn tồi tệ hơn.