Bị Mỹ trừng phạt, Huawei có nước đi bất ngờ

Tại thành phố cảng Tuyền Châu, miền đông nam Trung Quốc, một nhà máy gần như bị bỏ hoang do lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ cách đây 4 năm đã bí mật hoạt động trở lại. Fujian Jinhua Integrated Circuit Co (JHICC), một nhà sản xuất chip nhớ, đã phải tạm dừng hoạt động sau khi Mỹ cáo buộc họ ăn cắp bí mật thương mại vào cuối năm 2018. Tuy nhiên, công ty này đã dần khôi phục sản xuất sau khi xuất hiện một khách hàng mới bí ẩn ký kết với họ.

Khuôn viên của JHICC gồm các tòa nhà bằng kính bóng bẩy nay bất ngờ trông trang nghiêm trở lại, cây cối được cắt tỉa và bãi cỏ được cắt tỉa kể từ khi mở cửa trở lại. Đầu năm nay, các kỹ sư, nhân viên thu mua và tài chính bắt đầu đến từ khách hàng mới để giúp nhà máy khởi động lại sản xuất. Đối tác khách hàng này yêu cầu JHICC gọi họ bằng tên tiếng Anh, thay vì tên tiếng Trung, để không thu hút sự chú ý, bốn người hiểu biết về thông tin này nói với tờ Nikkei Asia.

Tuy nhiên, danh tính của đối tác khách hàng này là một bí mật mở trong JHICC. Không ai khác, cái tên đó đến từ Huawei Technologies, nhà vô địch công nghệ của Trung Quốc, có nguồn cung cấp chip đã bị tê liệt trong hai năm qua, nạn nhân của các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ áp đặt vào năm 2020.

Không thể mua chip máy tính ở nước ngoài mà không có giấy phép của Mỹ, Huawei đã phải phụ thuộc nhiều hơn vào các nhà cung cấp trong nước và thậm chí tự mình sản xuất chip. Huawei từng thiết kế chip của riêng mình và sản xuất chúng ở Đài Loan hoặc các nơi khác.

Đó là lý do mà JHICC "đội mồ sống lại", khi nó là một phần của chuỗi cung ứng sản xuất mới mà Huawei đang lén lút xây dựng trên khắp Trung Quốc, từ Bắc Kinh đến trụ sở chính của họ ở Thâm Quyến. Nhà sản xuất chip gần đây đã nói với một số nhà cung cấp rằng, họ muốn tăng gấp đôi công suất sản xuất chip trong hai năm. Cả Huawei và JHICC thì đã không trả lời yêu cầu bình luận nào về thông tin này.

Một nhân viên của Naura Technology Group, nhà sản xuất thiết bị sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc, hiện đang làm việc tại JHICC, cho biết: "Nhà máy hiện đã hoạt động trở lại".

Trong khi đó, ngay đối diện nhà máy JHICC, Quliang Electronics, một nhà cung cấp dịch vụ đóng gói chip ít được biết đến, đang xây dựng một cơ sở sản xuất thứ hai. Cơ sở này nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ cùng một khách hàng hàng đầu.

"Phần lớn sản phẩm của chúng tôi là dành cho Huawei", một nhân viên Quliang xác nhận với tờ Nikkei. "Chúng tôi đã có khoảng 2.700 người trong lực lượng lao động của mình và chúng tôi hiện đang xây dựng giai đoạn hai của nhà máy", trong khi đó, một phát ngôn viên Quliang đã không trả lời yêu cầu bình luận nào về thông tin này.

Chuỗi cung ứng được lắp ráp lén lút của Huawei đã tụt dốc khá nhiều so với trước khi bị Mỹ trừng phạt. Trước năm 2020, công ty có trụ sở tại Shezhen này đã cạnh tranh trực tiếp với những gã khổng lồ thế giới như Apple và Samsung Electronics, mua hoặc tìm nguồn cung ứng chất bán dẫn mới nhất từ các nhà cung cấp hàng đầu toàn cầu như Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan và Sony của Nhật Bản để sử dụng trong thiết bị điện tử của mình.

Theo công ty nghiên cứu IDC, các lô hàng điện thoại thông minh của Huawei đã vượt qua Apple vào năm 2019, đứng ở vị trí thứ 2 trên toàn cầu. Nó vẫn là nhà sản xuất thiết bị viễn thông hàng đầu thế giới, nhờ vào sự thống trị trong thị trường rộng lớn của Trung Quốc. Đơn vị thiết kế chip của công ty là HiSiliconTechnology, có doanh thu 8,2 tỷ đô la vào năm 2020, theo Gartner, gần bằng quy mô của đơn vị thiết kế của Apple. Huawei đã xây dựng chipset tích hợp 5G đầu tiên trên thế giới vào năm 2019 và bộ xử lý di động có khả năng trí tuệ nhân tạo vào năm 2017 lần đầu tiên trên thế giới.

Tuy nhiên, khi Huawei phát triển, Washington ngày càng lo lắng về mối liên hệ bị cáo buộc của công ty với quân đội Trung Quốc, điều mà công ty đã phủ nhận từ lâu. Các biện pháp trừng phạt được công bố vào năm 2020 đã chặn các nhà cung cấp nước ngoài sản xuất linh kiện cho Huawei, nếu việc sản xuất đó liên quan đến việc sử dụng công nghệ của Mỹ.

JHICC và Quliang chỉ là hai ví dụ về tham vọng chuỗi cung ứng nội địa của Huawei. Với sự giúp đỡ của các chính quyền địa phương trên khắp Trung Quốc, Huawei và các đối tác của mình đang làm việc trên một mạng lưới sản xuất và lắp ráp chip mới tại Bắc Kinh, Vũ Hán, Thanh Đảo và trụ sở chính của Huawei tại Thâm Quyến, với khoản đầu tư ước tính hơn 400 tỷ nhân dân tệ (55,8 tỷ USD). Mục tiêu rất đơn giản: thay thế các nhà sản xuất và nhà cung cấp nước ngoài, đồng thời mở đường hoạt động sản xuất chip chính của Huawei cho các trạm cơ sở viễn thông, camera giám sát và điện thoại thông minh -- đồng thời mạo hiểm vào lĩnh vực kinh doanh chip ô tô.

Donnie Teng, một nhà phân tích công nghệ của Nomura Securities, nói với Nikkei: "Không ai biết rõ hơn Huawei về cách hoạt động dưới danh sách đen của Hoa Kỳ. Những gì chúng tôi biết chắc chắn là nó đang có kế hoạch quay trở lại với chip của riêng mình. Chúng tôi không chắc hiệu quả và tốc độ họ có thể xây dựng chip cạnh tranh từ mạng lưới sản xuất địa phương là sẽ như thế nào".

Trong khi đó, "chiến dịch du kích" của Huawei đang được phần còn lại của ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc háo hức theo dõi. Sau đợt trừng phạt mới chưa từng có của Hoa Kỳ vào tháng 10, nhiều ngành công nghiệp chip của Trung Quốc phải đối mặt với sự lựa chọn giống như đối tác có trụ sở tại Thâm Quyến đã phải gánh chịu từ hai năm trước: đổi mới và bản địa hóa, hoặc chết.

"Chiến tranh lạnh kinh tế công nghệ"

Dylan Patel, nhà phân tích trưởng của SemiAnalysis, một công ty tư vấn ngành công nghiệp chip, cho biết: "Các quy định giống như một lời tuyên bố về chiến tranh lạnh kinh tế công nghệ toàn diện. Mỹ đang mạnh mẽ tách rời toàn bộ chuỗi cung ứng công nghệ tiên tiến trước khi Trung Quốc thống lĩnh; Nó cũng giống như một cuộc chiến thực sự, nhưng không có đạn và tên lửa bay trên bầu trời".

Còn Chris Miller, phó giáo sư lịch sử quốc tế tại Trường Fletcher thuộc Đại học Tufts, chuyên phân tích ngành công nghiệp chip, nói với Nikkei rằng Mỹ đang cố gắng ngăn chặn Trung Quốc trau dồi kỹ năng công nghệ, đặc biệt là trong các lĩnh vực có ứng dụng quân sự. Ông nói, các đồng minh của Mỹ có thể sẽ tuân thủ.