Vùng đất thừa nắng, thiếu mưa, dân Bình Định trồng cây gì, nuôi con gì để có thu nhập?

Chúng tôi về thôn Vinh Kiên (xã Cát Hanh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) trong sự ngỡ ngàng bởi cảnh tượng trù phú cây trái, đồng lúa trĩu hạt nằm trải dài ven cung đường nông thôn.

Càng ngạc nhiên hơn khi nơi đây từng là vùng đất hoang tàn trong thời chiến, về thời bình, Vinh Kiên lại đi đầu trong phong trào sản xuất. Vinh Kiên cũng là địa phương xây dựng cánh đồng mẫu lớn đầu tiên của xã Cát Hanh.

Là vùng đất thường xuyên thiếu nước sản xuất, nên nông dân thôn Vinh Kiên sớm chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, 45ha đất lúa ở đây nhanh chóng được chuyển từ sản xuất 3 vụ sang còn 2 vụ lúa/năm và đã cho thấy hiệu quả thiết thực.

Ông Nguyễn Ngọc Ánh - Bí thư chi bộ thôn Vinh Kiên cho biết: "Trong chiến tranh, thôn Vinh Kiên là căn cứ địa cách mạng nên bom đạn đổ dồn về đây. Hòa bình lập lại, người dân Vinh Kiên hầu như trắng tay, bắt đầu xây dựng lại đời mới trên chính đồng đất của mình".

Để có được cuộc sống sung túc như hôm nay cũng nhờ "cuộc cách mạng" chuyển đổi. Phong trào chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, đưa các giống lúa mới vào sản xuất, cải tạo vườn tạp, xây dựng những vườn cây ăn quả có hiệu quả kinh tế cao đã đổi đời người dân ở đây.

Theo ông Ánh, lúc còn làm 3 vụ lúa/năm, mỗi năm bà con thu được khoảng 700kg lúa/3 vụ. Khi chuyển sang làm 2 vụ/năm, sản lượng lúa cả năm thậm chí lại đạt cao hơn (trên 800 kg/năm).

Ví như vụ đông xuân 2020 - 2021, mỗi sào lúa bà con thu được hơn 400kg. Thành quả này nhờ sử dụng các giống lúa mới cho năng suất cao và áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất.

Sản xuất 2 vụ năng suất lúa đã tăng cao mà bà con lại có nhiều thời gian nông nhàn để đi làm công ty, hoặc đan mây tại nhà kiếm thêm thu nhập.

12ha đất soi ven sông La Tinh bà con trồng đậu phộng, bắp, rau màu các loại cho hiệu quả cao gấp mấy lần làm lúa. 

Ông Nguyễn Văn Thanh - Chủ tịch UBND xã Cát Hanh cho biết, hiện xã có 700ha đất sản xuất lúa, 360ha đất sản xuất mì (sắn), 420ha đất sản xuất đậu phộng, 60ha đất sản xuất bắp (ngô) và khoảng 200ha đất sản xuất rau màu các loại.

Cách đây hơn 10 năm, những diện tích trồng lúa ở địa phương này đã rục rịch chuyển đổi sản xuất từ 3 sang 2 vụ lúa/năm, thế nhưng phong trào mới chỉ manh mún.

Từ năm 2019 trở lại đây, phong trào chuyển đổi mùa vụ mới thật sự mạnh mẽ. Trong năm 2019, xã Cát Hanh chuyển được 235ha, sang năm 2020 diện tích chuyển đổi tăng lên 580ha.

"Khó khăn lớn nhất trong sản xuất nông nghiệp ở xã Cát Hanh là thiếu nước tưới. Trên địa bàn xã có 3 hồ chứa nhỏ, hồ Hóc Cau chỉ có dung tích chứa 12,6 triệu khối nước, hồ Bờ Sề có dung tích chứa 10,6 triệu khối và hồ Hóc Chợ còn nhỏ hơn nữa.

Cả 3 hồ chứa nói trên chỉ có năng lực tưới cho 150 cây trồng của toàn xã, cuối vụ hè thu năm nào cũng xảy ra tình trạng thiếu nước tưới, bà con phải bơm tát để cây trồng.

Nhờ có nước của hồ Hội Sơn nằm trên địa bàn xã Cát Sơn (huyện Phù Cát) nên có 620ha sản xuất nông nghiệp của xã Cát Hanh được hưởng nước từ hồ này", ông Thanh chia sẻ.

Trước thực trạng trên, công cuộc chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang còn 2 vụ/năm là rất phù hợp trong điều kiện thiếu nước tưới.

Ngoài ra, xuất phát từ thực tế thiếu nước tưới trong sản xuất nông nghiệp, trong năm 2020, nông dân xã này đã chuyển gần 83ha đất sản xuất lúa kém hiệu quả sang trồng cây trồng cạn cho hiệu quả rất cao. Trong đó có 25,6ha chuyển sang trồng đậu phộng, 20,4ha chuyển sang trồng ớt, 15ha chuyển sang trồng dưa hấu và rau màu các loại.