Bloomberg chỉ ra điểm nghẽn cản trở kinh tế Việt Nam tăng trưởng

Việt Nam đang có những bước chuyển mình đáng kể. Nhiều doanh nghiệp toàn cầu từ Samsung Electronics đến Lego Group đang xây dựng các siêu nhà máy tại đây. Apple cũng đang trong quá trình đàm phán để lần đầu tiên đưa dây chuyền sản xuất Apple Watch và MacBook tới Việt Nam. Trong nước đang diễn ra cuộc đua tuyển dụng tìm kiếm nhân tài vô cùng gay cấn, Bloomberg nhận định.

Tuy nhiên, theo Bloomberg, Việt Nam hoàn toàn có thể làm tốt hơn. Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 7% cho năm nay - mức khá khiêm tốn so với mức hai chữ số mà Trung Quốc từng đặt ra trong thời kỳ bùng nổ xuất khẩu vào đầu những năm 2000.

Dù đã có nhiều cuộc đàm phán về xây dựng các chuỗi cung ứng toàn cầu, quá trình đưa các sản phẩm công nghệ vào về sản xuất tại Việt Nam diễn ra tương đối chậm.

Điểm nghẽn ở đây chính là cơ sở hạ tầng. Việt Nam vẫn chủ yếu phụ thuộc vào hệ thống đường bộ vốn thường xuyên rơi vào cảnh tắc nghẽn, xuống cấp cho lưu chuyển hàng hóa và vận tải hành khách. Theo thống kê, 3/4 tổng lượng hàng hóa và 90% nhu cầu đi lại của người dân gắn liền với đường bộ. Ngoài ra, không phải tất cả các cảng biển tại đây có thể tiếp nhận tàu vận tải trọng tải lớn.

Hiện đại hóa hệ thống đường bộ là một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam nhưng tiến độ còn chậm. Đường cao tốc Bắc-Nam được quy hoạch, được coi là xương sống giao thông trong tương lai, đã bị trì hoãn kéo dài. Một trong những lý do là việc tăng giá chi phí nguyên vật liệu gây đội vốn đầu tư.

Nhiều dự án giao thông trọng điểm khác cũng bị chậm tiến độ. Tại TP HCM, tuyến đường sắt đô thị đầu tiên (metro Bến Thành - Suối Tiên), bắt đầu khởi công từ năm 2012 và dự kiến đưa vào khai thác trong năm 2018, phải lùi kế hoạch vận hành tới năm 2023.

Dự án này đội vốn khoảng 1,3 tỷ USD (cao hơn tổng vốn dự kiến ban đầu) và cần được chấp thuận bởi Quốc hội Việt Nam. .

Nhiều dự án khác trên địa bàn thành phố như các tuyến đường vành đai cũng đã được quy hoạch từ hơn chục năm trước nhưng vẫn chưa thể khởi công sau nhiều lần trì hoãn.

Giải ngân vốn đầu tư công của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2022 chỉ đạt hơn 34%. Hiện, khoảng 90% nguồn vốn đầu tư vào cơ sở hạ tầng đến từ nguồn ngân sách Nhà nước. Nếu như quá trình giải ngân chậm, tiến độ các dự án, công trình cũng bị chậm theo.

Tất nhiên không thể phủ nhận những nỗ lực cải thiện tình hình từ phía Chính phủ.

Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư, có hiệu lực vào năm 2021, là một bước tiến lớn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được giải quyết triệt để. Ví dụ, nhà thầu thường dựa vào các điều khoản chia sẻ rủi ro đối với nhà nước và ít hứng thú với các dự án có điều khoản tất toán một lần sau khi hoàn thành. Điều này dẫn tới việc nhiều dự án xây dựng cơ sở hạ tầng chậm tiến độ. Tính tới tháng 2, một đoạn của cao tốc Bắc-Nam dài 50 km, được thực hiện bằng vốn đầu tư tư nhân, mới chỉ hoàn thành được 1,5% tiến độ.

Từ vị thế địa chính trị cho tới nguồn lực lao động, Bloomberg cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tiến xa hơn nữa trong tương lai. Vấn đề cần cải thiện là tháo gỡ các vướng mắc trong chính sách để tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ các dự án cơ sở hạ tầng.