Bộ KH&ĐT nói gì về việc Bộ Công Thương, Tài chính “nhường” nhau quản lý xăng dầu?

Bộ KH&ĐT không đề cập việc đề xuất Bộ nào toàn quyền quản lý xăng dầu

Bộ KH&ĐT cho rằng, tại Tờ trình số 10122/TTr-BCT ngày 29/12/2020 về việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, nội dung về cơ chế phối hợp điều hành xăng dầu, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ giao Bộ Công Thương là cơ quan chủ trì điều hành giá xăng dầu và là cơ quan chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính điều hành giá đối với một số mặt hàng theo quy định của pháp luật.

Bộ KH&ĐT dẫn tại Nghị định 95/2021/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 02/01/2022 đến nay là hơn 1 năm, nội dung quản lý xăng dầu, Bộ Công Thương đề xuất chuyển nhiệm vụ điều hành giá xăng dầu và tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu cho Bộ Tài chính chủ trì thực hiện.

Tuy nhiên, trong dự thảo Tờ trình của Bộ chưa nêu cụ thể các khó khăn, vướng mắc trong điều hành giá xăng dầu trong năm; chưa đánh giá về sự phù hợp của kiến nghị với các quy định pháp lý hiện hành, tác động tới công tác quản lý mặt hàng xăng dầu.

Ngoài các đề nghị hai Bộ Công Thương, Tài chính cần ngồi lại với nhau, Bộ KH&ĐT chỉ rõ vấn đề thị trường xăng dầu vừa qua có những biến động là do nguồn cung có bất ổn cục bộ.

Trước đó, tại dự thảo lần 2, nghị định sửa đổi Nghị định 83, 95 ngày 18/1, Bộ Công Thương vẫn giữ quan điểm Bộ này quản lý, điều hành hệ thống phân phối nhập khẩu, lưu thông và cấp phép kinh doanh xăng dầu, còn Bộ Tài chính quản lý về giá và quỹ bình ổn.

Tuy nhiên, ngày 3/2, trong góp ý vào xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi hai nghị định 83, 95 về về kinh doanh xăng dầu, Bộ Tài chính cho biết việc hai Bộ (Tài Chính và Công Thương) cùng quản lý thị trường xăng dầu đã phát sinh quy trình, gây khó khăn quản lý. Bộ Tài chính khẳng định: Việc phân tán như hiện nay làm phát sinh thêm quy trình và gây khó khăn cho cơ quan điều hành giá vì giá cơ sở là tổng hòa của các yếu tố hình thành giá, không chỉ đơn giản là việc quyết định tăng/giảm giá tại thời điểm điều hành giá.

Trong góp ý của mình, Bộ KH&ĐT nêu rõ vấn đề của thị trường và cách điều hành xăng dầu và cho biết, thị trường xăng dầu có những vấn đề phát sinh vừa qua là do các chi phí kinh doanh xăng dầu chưa được tính đúng, tính đủ trong cơ cấu giá xăng dầu, dẫn tới doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu bị thua lỗ, không có động lực duy trì hoạt động kinh doanh.

Bộ này nhấn mạnh việc điều hành giá xăng dầu phải đảm bảo hài hòa lợi ích nhà nước, doanh nghiệp và người dân, tạo động lực cho phát triển kinh tế dù "ai" quản lý.

Bộ KH&ĐT đề nghị giữ nguyên phương án điều hành giá xăng dầu như hiện nay. Tức là nhà nước công bố giá cơ sở làm căn cứ để doanh nghiệp thực hiện. Tuy nhiên, cần tính đúng, tính đủ các chi phí thực tế phát sinh của doanh nghiệp. Các Bộ cần rà soát quy định về phương thức xác định chi phí, tần suất xác định chi phí để có cơ sở điều chỉnh kịp thời.

Bộ Công Thương cần cân nhắc, đánh giá kỹ nhiều đề xuất

Bộ KH&ĐT yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu đánh giá sự phù hợp của chu kỳ điều hành giá mà không ủng hộ phương án 10 ngày, 7 ngày như trong đề xuất của Bộ Công Thương tại dự thảo lần thứ 2.

Theo đó, Bộ KH&ĐT cho rằng cần tiếp tục điều hành giá xăng dầu theo quy định hiện hành và sửa đổi công thức giá cơ sở nhằm đảm bảo tính đúng, tính đủ các chi phí thực tế phát sinh của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong quá trình kinh doanh; rà soát các quy định về phương thức xác định các chi phí, tần suất xác định các chi phí để có cơ sở điều chỉnh kịp thời. 

Đáng chú ý, liên quan tới vấn đề quy định mức chiết khấu - nóng nhất thời gian vừa qua, Bộ KH&ĐT đồng tình với Bộ Công Thương là không quy định mức chiết khấu tối thiểu để đảm bảo quyền tự quyết và điều chỉnh linh hoạt nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích trong từng giai đoạn, phù hợp với cung cầu xăng dầu trên thị trường trong từng thời điểm, giảm sự can thiệp của nhà nước và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 

Mặt khác, Bộ KH&ĐT đề nghị Bộ Công Thương phân tích, đánh giá về tính khả thi đối với các phương án cho phép/không cho phép đại lý nhập hàng từ nhiều nguồn, cơ sở pháp lý điều chỉnh tương ứng mà vẫn đảm bảo khả năng kiểm soát về chất lượng, nguồn gốc… của cơ quan quản lý nhà nước, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. 

Bộ KH&ĐT cho rằng thời gian qua, khi giá xăng dầu thế giới tăng cao, Quỹ Bình ổn giá xăng dầu hầu như không thể thực hiện được vai trò bình ổn giá, nhà nước phải thực hiện các biện pháp khác như giảm thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng… để tác động đến giá xăng dầu trong nước. Tuy nhiên, ngoài thời điểm giá xăng dầu thế giới tăng cao như thời gian qua, Quỹ Bình ổn giá xăng dầu vẫn phát huy được vai trò quan trọng trong việc bình ổn giá xăng dầu trong nước. Do đó, Bộ KH&ĐT đề nghị Bộ Công Thương làm rõ căn cứ và cơ sở đề xuất "mức biến động tăng từ 10% trở lên và giảm từ 7% trở lên trong phương án 2.