Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chỉ ra lỗ hổng trong sai phạm đăng kiểm bị các đối tượng lợi dụng

Thanh tra đăng kiểm chưa làm hết trách nhiệm

Tham gia tranh luận trong phiên chất vấn sáng nay (8/6), Đại biểu Nguyễn Thành Nam đoàn Phú Thọ đồng tình với những giải pháp mà Bộ trưởng GTVT đã áp dụng với hoạt động đăng kiểm trong thời gian qua. Tuy nhiên, theo ông Nam, Bộ cần có giải pháp lâu dài để sớm ổn định hoạt động đăng kiểm, đúng pháp luật, không lặp lại tình trạng ừn ứ như trong thời gian. Đồng thời, Đại biểu Nam đề nghị Bộ trưởng cần có công tác thanh tra, giám sát, phát hiện kịp thời sai phạm.

Trả lời tranh luận của Đại biểu Nguyễn Thành Nam, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng nói về công tác thanh/kiểm tra hoạt động đăng kiểm. Theo Bộ trưởng, đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến các sai phạm ở các trung tâm đăng kiểm trong thời gian qua.

Bộ trưởng Thắng nêu nguyên nhân là do công tác thanh kiểm tra với hoạt động đăng kiểm tương đối khép kín. Do đó, khi thanh tra làm việc chỉ kiểm tra được trên hồ sơ, giấy tờ. Trong khi đó, các sai phạm của trung tâm đăng kiểm lại không nằm trong hồ sơ, hồ sơ "đẹp" nhưng vẫn xảy ra sai phạm.

Theo đó, lỗ hổng sai phạm đến từ công nghệ thông tin, quản lý bằng phần mềm. Các trung tâm đăng kiểm đều áp dụng công nghệ thông tin trong quá trình kiểm tra, kiểm định các hạng mục của xe, yếu tố liên quan đến môi trường, khí thải và hoàn toàn tự động.

Tuy nhiên, phần mềm của các trung tâm đăng kiểm hiện nay lại có khả năng bảo mật kém nên đã bị lợi dụng. Các trung tâm đăng kiểm ở dưới đã sử dụng phần mềm để can thiệp làm thay đổi số liệu trên phần mềm. Do đó, với nghiệp vụ thanh tra thông thường sẽ không thể phát hiện.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng tiếp tục chỉ ra sai phạm của đăng kiểm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khi nhận hối lộ của các trung tâm. Việc tham ô, tham nhũng của các trung đăng kiểm đều diễn ra bên ngoài và không thể tranh tha trên hồ sơ hay phần mềm nên đã không bị phát giác.

Mặc dù vậy, Bô trưởng cho rằng không thể phủ nhận trách nhiệm của thanh tra trong công tác đăng kiểm. "Thanh tra làm chưa hết trách nhiệm", Bộ trưởng nói. 

Hai vấn đề Bộ trưởng còn đặt ra nghi vấn gồm việc thanh tra có kiểm tra thực chất hay không và chúng ta đã nâng cao được năng lực, trình độ của thanh tra viên chưa?

Trung tâm đăng kiểm nở rộ, cạnh tranh không lành mạnh dẫn đến tiêu cực

Bộ trưởng GTVT đưa ra giải pháp trong thời gian tới, đưa ra các Nghị định, Thông tư và đặc biệt Thủ tướng vừa ký Nghị định 139 sửa đổi sẽ là điều kiện để công tác thanh tra, kiểm tra sẽ được tốt hơn và nâng cao trách nhiệm của cơ quan, cá nhân bị thanh tranh trong thời gian tới. 

Đặc biệt, tách bạch hoàn toàn chức năng của Cục Đăng kiểm Việt Nam. Trước đây là công ty TNHH 1 thành viên với việc tự tạo doanh thu và tự trả lương, nhân viên không phải công chức thì khi tách ra sẽ phải là công chức. Các hoạt động kinh doanh liên quan đến dịch vụ công đều phải thoát ly khỏi công tác quản lý để đảm bảo công tác thanh tra được khách quan.

Khi Nghị định 139 sửa đổi có hiệu lực, sẽ có 3 vòng kiểm soát đối với công tác đăng kiểm gồm: Một là Thanh tra Bộ, hai là Thanh tra Cục Đăng kiểm và thứ 3 là Thanh tra Sở GTVT các tỉnh. Trong Nghị định 139 có quy định rõ về thẩm quyền của Sở GTVT các tỉnh trong quản lý thanh/kiểm tra các trung tâm đăng kiểm và phân cấp việc cấp phép hoạt động cho các trung tâm đăng kiểm được tiếp tục phân quyền xuống cho địa phương cấp chứ không phải Cục đăng kiểm cấp phép như trước đây. Riêng Cục Đăng kiểm chỉ tập trung nhiệm vụ quản lý nhà nước.

Trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Thắng cho biết lý do các trung tâm đăng kiểm nở rộ vì trong Nghị định 139 có nội dung liên quan đến quy hoạch mạng lưới đăng kiểm, nhưng khi luật quy hoạch ra đời, các quy hoạch ngành không còn hiệu lực nên xảy ra tình trạng nở rộ như trên. Trong vòng 2 năm, có đến 281 trung tâm đăng kiểm mới được thành lập, tức vượt cả quy hoạch mạng lưới đăng kiểm của nhà nước cho đến năm 2030. 

Khi nhiều trung tâm đăng kiểm nở rộ dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh nảy sinh tình trạng tiêu cực. Điều này dẫn đến việc nhiều ô tô hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng nên có yếu tố tham nhũng, tham ô cấu kết và có trách nhiệm của các bộ phần từ lãnh đạo đến cán bộ các phòng của Cục Đăng kiểm Việt Nam cấu kết với các trung tâm đăng kiểm. Đây chính là nguyên nhân vô hiệu hóa hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát.

Để kiểm soát việc này, Bộ trưởng cho biết, trong Nghị định 139 sửa đổi sẽ có việc giám sát trong công tác thành lập các trung tâm đăng kiểm tại các địa phương và giao cho Sở GTVT đại phương cấp phép.