Cần xác định nút thắt và tháo gỡ để doanh nghiệp gia tăng hoạt động sáng tạo

An Vũ Thứ năm, ngày 10/09/2020 14:56 PM (GMT+7)
Theo ông Sacha Wunsch-Vincen, chuyên gia cao cấp của WIPO, để duy trì và tiếp tục nâng hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, Việt Nam cần xác định đâu là nút thắt nghẽn cần tháo gỡ để các doanh nghiệp tư nhân có thể tăng đầu tư cho nghiên cứu và gia tăng hoạt động sáng tạo.
Bình luận 0

Hình mẫu các nước đang phát triển

Chiều 8/9/2020, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức Hội thảo Giới thiệu báo cáo chỉ số GII năm 2020 và kết quả của Việt Nam.

Hội thảo có sự tham gia trực tuyến của các chuyên gia từ Tổ chức WIPO, Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Việt Nam bên cạnh Liên hợp quốc, WTO và các tổ chức quốc tế và đại diện KH&CN Việt Nam tại Geneva, Thụy Sĩ; đại diện các Bộ, Cơ quan được giao chủ trì chỉ số, các đơn vị thuộc Bộ KH&CN được giao chủ trì chỉ số GII, GCI…

Trong bảng xếp hạng GII 2020, Việt Nam xếp hạng 42/131 quốc gia/nền kinh tế, duy trì thành công thứ hạng đã đạt được năm 2019 - được các chuyên gia WIPO đánh giá là cao hơn so với trình độ phát triển hiện nay của Việt Nam (năm 2019, Việt Nam xếp hạng 42/129 quốc gia/nền kinh tế).

Cần xác định nút thắt, tháo gỡ để doanh nghiệp gia tăng hoạt động sáng tạo - Ảnh 1.

Ngài Francis Gurry, Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO phát biểu

Cụ thể, so với năm 2019, chỉ số GII của Việt Nam có nhiều kết quả tích cực. Năm nay, chỉ số về các sản phẩm sáng tạo tăng 9 bậc; chỉ số hợp tác viện trường-doanh nghiệp tăng 10 bậc; chỉ số Số công bố bài báo khoa học và kĩ thuật tăng 13 bậc; năng lực hấp thụ tri thức tăng 13 bậc. Trong nhóm chỉ số đầu vào tạo thuận lợi cho đổi mới sáng tạo Việt Nam tiếp tục tăng 1 bậc.

Ông Francis Gurry, Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO cho biết: "Trong bộ chỉ số GII năm 2020, Việt Nam tiếp tục được xem là hình mẫu của các nước đang phát triển khác trong việc thiết lập ĐMST như là một ưu tiên quốc gia. Việc ban hành Nghị quyết từ năm 2017, sử dụng bộ chỉ số GII như một công cụ đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động ĐMST của quốc gia là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy Việt Nam đã nhận thức được tầm quan trọng của ĐMST đối với sự phát triển đất nước. Chúng tôi chúc mừng Việt Nam với những nỗ lực đã đạt được và hoan nghênh những chương trình hành động trong các năm qua để hoàn thành nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết đã nêu", ông Francis Gurry, Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO nhấn mạnh.

Cũng theo Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO Francis Gurry, về xếp hạng ĐMST, trong năm 2020, Việt Nam xếp hạng thứ 42 trong bộ chỉ số GII - năm thứ hai liên tiếp là một sự thăng hạng từ vị trí thứ 71 năm 2014. Cùng với 3 quốc gia đang phát triển khác là Trung Quốc, Ấn Độ và Philippines, Việt Nam đã đạt được tiến bộ ấn tượng nhất về thứ hạng trong bộ chỉ số GII. 

Việt Nam cũng đứng đầu trong nhóm các quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp và khi tính chung những năm qua, Việt Nam nằm trong nhóm các nền kinh tế GII trong top 50 có sự tiến bộ đáng kể nhất về vị trí xếp hạng trong việc tăng thứ hạng theo thời gian.

"Đất nước của các bạn cũng giữ kỷ lục cùng với chỉ ba nền kinh tế khác khi được đề xuất là một Quốc gia vượt trội về ĐMST trong 10 năm liên tiếp. Đây là một nhóm các nền kinh tế tuyển chọn có kết quả ĐMST vượt trên tầm mức phát triển của họ. Việt Nam nằm trong số các nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp có được đầu ra từ ĐMST hiệu quả hơn so với đầu vào. Vì vậy, xét về tính hiệu quả, khía cạnh kinh tế về hiệu suất của hệ sinh thái ĐMST đang vận hành là cực kỳ tốt. Việt Nam tiếp tục đạt được mức điểm số vượt mức trung bình của nhóm thu nhập này trong tất cả 7 lĩnh vực của GII", Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO Francis Gurry cho biết.

Tổng Giám đốc Tổ chức WIPO Francis Gurry cũng bày tỏ kỳ vọng và chắc chắn Việt Nam sẽ tiếp tục ưu tiên ĐMST trong sự phát triển kinh tế thông qua một quy trình có hệ thống nhằm cải thiện việc thu thập dữ liệu và bằng cách tập trung vào việc điều phối chính sách ở tất cả các cấp chính quyền.

Đồng thời hy vọng Việt Nam sẽ tiếp tục vươn lên trên các nước đang phát triển trên toàn thế giới, hướng tới nối liền sự ngăn cách về Đổi mới sáng tạo toàn cầu giữa các nền kinh tế phát triển và các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển.

Cần xác định nút thắt để doanh nghiệp gia tăng hoạt động sáng tạo

Ông Sacha Wunsch-Vincen, Chuyên gia cao cấp của WIPO, tác giả báo cáo GII 2020 cho rằng, nhìn tổng quan các trụ cột sẽ thấy Việt Nam tích hợp được các điểm tương đồng trong đầu tư cho nhân lực, chi phí vào R&D, xuất khẩu công nghệ cao... Cùng với đó, trình độ phát triển của doanh nghiệp có sự gia tăng vượt bậc góp phần quan trọng vào việc nâng hạng chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam.

Để có thể duy trì và tiếp tục nâng hạng, ông Sacha cho rằng, Việt Nam cần xác định đâu là nút thắt nghẽn phải tháo gỡ để các doanh nghiệp tư nhân có thể tăng đầu tư cho nghiên cứu và gia tăng hoạt động sáng tạo của họ. 

Cần xác định nút thắt, tháo gỡ để doanh nghiệp gia tăng hoạt động sáng tạo - Ảnh 2.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy phát biểu tại Hội thảo

Hợp tác giữa trường-viện nghiên cứu, phát triển các cụm nghiên cứu... cũng là yếu tố quan trọng để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. "Cần chi tiêu nhiều hơn vào đổi mới sáng tạo, R&D của doanh nghiệp", ông Sacha nói.

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, việc Việt Nam giữ được thứ 42/131 quốc gia và nền kinh tế là nỗ lực của toàn hệ thống trong việc thực hiện Nghị quyết của Chính phủ. 

Điểm rõ nhất có thể thấy, hàng loạt viện nghiên cứu của doanh nghiệp tư nhân, trung tâm đổi mới sáng tạo được hình thành trong thời gian gần đây. Sự thay đổi này tích hợp và được đánh giá khách quan thông qua chỉ số GII của Việt Nam tăng liên tục, từ vị trí 59 năm 2016 nâng lên 42 trong năm 2019 và 2020.

"Trong bối cảnh khó khăn của năm 2020, khi nền kinh tế các quốc gia đều bị ảnh hưởng bởi COVID-19, Việt Nam nổi lên như một hình mẫu về chống dịch và tích lũy kết quả nghiên cứu đổi mới sáng tạo trong nhiều năm, đưa ra giải pháp về khoa học công nghệ", Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói. 

Một chỉ số đáng bất ngờ, 6 tháng đầu năm 2020, dù giãn cách vì COVID-19 nhưng lượng đơn sở hữu trí tuệ, bằng phát minh sáng chế tăng và số bằng được công nhận của Việt Nam cũng tăng hơn so với năm 2019.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy đánh giá, trong thành công này WIPO đã vào cuộc quyết liệt, giúp Việt Nam hình thành mạng lưới IP Hub thúc đẩy các sáng chế tại các trường đại học và doanh nghiệp, viện nghiên cứu.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, từ dữ liệu về GII sẽ giúp đánh giá chính sách, đưa ra những thay đổi một cách khoa học, khách quan hơn. Vì vậy, Thứ trưởng Bộ KH&CN đề nghị các bộ, ngành thời gian tới liên tục lưu trữ, cập nhật dữ liệu để phục vụ cho việc điều hành của Chính phủ và các bộ, ngành. 

Mục tiêu để chính sách theo kịp, thúc đẩy đầu tư cho khoa học công nghệ, tích hợp các kết quả nghiên cứu, phát triển của doanh nghiệp vào chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Thứ trưởng đề xuất các chuyên gia WIPO trong giai đoạn tới cùng với Việt Nam đánh giá lại toàn diện chỉ số ĐMST 10 năm qua để đánh giá chính sách đổi mới sáng tạo, từ đó đưa ra những đề xuất đổi mới. 

Ngoài ra, cần nghiên cứu hình thành đánh giá các chỉ số đổi mới sáng tạo của các địa phương để trong thời gian tới, GII sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các địa phương.

Cải thiện về Trình độ phát triển của kinh doanh

Theo đánh giá của WIPO, năm 2020 hệ thống ĐMST của Việt Nam có kết quả nổi bật về Trình độ phát triển của thị trường, xếp hạng 39, tăng 30 bậc từ vị trí 69 năm 2019. Trong đó, tiến bộ đáng chú ý là về liên kết ĐMST, với kết quả tốt hơn ở chỉ số Hợp tác Viện trường - doanh nghiệp (tăng 10 bậc, từ vị trí 75 lên 65) và chỉ số Quy mô phát triển của cụm công nghiệp (tăng 32 bậc, từ vị trí 74 lên 42). Năng lực Hấp thụ tri thức tăng 13 bậc so với năm 2019, xếp hạng 10 - là thế mạnh của Việt Nam nhờ sự dẫn đầu về Nhập khẩu công nghệ cao (hạng 4) và Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) (hạng 19).

Cải thiện về Cơ sở hạ tầng chung

Năm 2020, Cơ sở hạ tầng tiếp tục có sự cải thiện tích cực, tăng 9 bậc so với năm 2019. Trong đó, đáng kể nhất là nhóm chỉ số về Hạ tầng ICT – tăng 6 bậc so với 2019 với tiến bộ rõ rệt về Tiếp cận ICT (tăng 4 bậc từ vị trí 90 lên 86) và Sử dụng ICT (tăng 27 bậc, từ vị trí 92 lên 65).

Các chỉ số liên quan tới năng lượng trong GII 2020 cũng có sự cải thiện tích cực. Chỉ số Sản lượng điện theo đầu người tiếp tục cải thiện so với 2019, tăng 5 bậc, từ vị trí 81 lên 76. Chỉ số GDP/đơn vị năng lượng sử dụng tăng 7 bậc từ vị trí 92 lên 85.

Cải thiện về đầu ra ĐMST

Về đầu ra ĐMST, nhóm chỉ số Sáng tạo tri thức và Lan truyền tri thức có cải thiện tích cực so với 2019, trong đó, nhóm chỉ số Lan truyền tri thức xếp hạng 14 được coi là thế mạnh của Việt Nam, nhờ sự dẫn đầu về Xuất khẩu công nghệ cao (hạng 2). Đặc biệt, chỉ số Số công bố bài báo khoa học và kỹ thuật đã tăng 13 bậc so với 2019, từ vị trí 74 lên 61.

Trụ cột Sản phẩm sáng tạo tăng 9 bậc so với năm 2019, xếp hạng 38. Có sáu chỉ số ở trụ cột này cải thiện so với 2019 và có thứ hạng cao như Số lượng ứng dụng phần mềm được sản xuất (hạng 10, tăng 3 bậc); chỉ số Đăng ký nhãn hiệu theo xuất xứ (hạng 20, tăng 4 bậc). Chỉ số Sản lượng ngành công nghệ cao và công nghệ trung bình cao tăng 4 bậc, từ 27 lên 23. Đặc biệt, với 33 thương hiệu nằm trong top 5.000, dẫn đầu là công ty viễn thông Viettel Telecom, Việt Nam xếp hạng thứ 19 ở chỉ số mới được đưa vào sử dụng lần đầu tiên trong GII 2020 – chỉ số Giá trị thương hiệu toàn cầu.

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem