Đã áp thuế chống bán phá giá sản phẩm đường Thái Lan vì sao mía đường Việt Nam vẫn “chật vật”?

Ngày 15/6/2021, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1578/QĐ-BCT, áp dụng mức thuế chống bán phá giá chính thức là 42,99%, mức thuế chống trợ cấp chính thức là 4,65%, đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan nhập khẩu vào Việt Nam, trong thời hạn 5 năm.

Nhận định về động thái trên, ông Nguyễn Văn Lộc, Quyền Tổng thư ký Hiệp hội mía đường Việt Nam (VSSA) cho biết, biện pháp được áp dụng đang tạo tâm lý tích cực cho toàn ngành mía đường nội địa và xây dựng môi trường cạnh tranh công bằng hơn.

"Với quyết định áp thuế chống bán giá này, về cơ bản ngành sản xuất đường trong nước đã được minh oan. Và cũng từ đây, một cuộc chơi công bằng cho đường nội địa và đường nhập khẩu được tạo ra", ông Lộc đánh giá.

Cũng theo đại diện VSSA, sau khi Bộ Công Thương ban hành Quyết định 1578/QĐ-BCT, giá đường sản xuất trong nước đã có chiều hướng nhích lên. Theo đó, giá đường sản xuất trong nước trong tháng 6/2021 tùy phẩm cấp (chất lượng và cỡ hạt, đã có VAT) và khu vực, đã tăng lên và dao động ở mức từ 16.300 đồng/kg đến 17.400 đồng/kg đối với đường kính trắng; từ 17.200 đồng/kg đến 18.300 đồng/kg đối với đường tinh luyện.

Tuy nhiên, đáng chú ý, hiện nay, tại thị trường trong nước, giá đường kính nhập ngoại vẫn duy trì mức thấp hơn sản phẩm nội địa. Cụ thể, đường kính nhập có giá dao động từ 16.100 đồng/kg đến 17.200 đồng/kg, thấp hơn giá đường trong nước dao động trên dưới 1.000 đồng/kg.

Do đó, ngành mía đường Việt Nam vẫn chịu nhiều tác động tiêu cực do đường nhập khẩu đem lại.

Nhận định về nguyên nhân của tình trạng dù đã có biện pháp phòng vệ thương mại, ngành mía đường Việt Nam vẫn "thất thế" ngay trên sân nhà, đại diện VSSA cho rằng, trên thị trường đang có tình trạng "mượn đường, né thuế".

Dẫn số liệu của Tổng cục Hải Quan, đại diện VSSA cho hay, 5 tháng đầu năm 2021 đã tiếp tục xảy ra hiện tượng bất thường trong nhập khẩu đường vào Việt Nam từ một số quốc gia ASEAN.

Theo đó, lượng đường nhập khẩu từ các quốc gia Campuchia, Laos, Malaysia, Myanmar, Indonesia vào Việt Nam đã gia tăng mức độ bùng nổ khi so sánh cùng kỳ năm 2020.

"Mức tăng từ 20,043 tấn lên 320,002 tấn tức gấp 16 lần so với cùng kỳ thực sự là hiện tượng không bình thường, và chắc chắn cả 5 nước ASEAN nêu trên hoàn toàn không có phát triển gì về năng lực cạnh tranh mía đường để có thể xuất khẩu đường vào Việt Nam với mức tăng bùng nổ như trên.

Thực chất đây là dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, khi cả năm nước trên đều có nhập khẩu đường từ Thái Lan, và bản chất lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam từ 5 nước ASEAN nêu trên đều có liên quan xuất xứ từ Thái Lan. Toàn bộ số lượng đường trên đây chỉ chịu thuế 5% so với mức thuế lẽ ra phải đóng là 33,88% và 48,88% tùy theo loại đường", đại diện VSSA thông tin.