Làng dân tộc Cơ Tu ở Đà Nẵng đẹp như phim, nông dân nghĩ ra được nhiều cách làm giàu

Làng Cơ Tu đoàn kết giúp nhau làm kinh tế

Bà Nguyễn Thị Lý - Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Phú cho biết, đồng bào dân tộc Cơ Tu trước kia sinh sống ở vùng núi sâu của xã Ba (huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam).

Sau năm 1986 được sự vận động của chính quyền địa phương thì họ tập trung về thôn Phú Túc định cư. Hiện nay thôn có 134 hộ, với 517 nhân khẩu người dân tộc Cơ Tu.

Thời gian qua, nhờ sự quan tâm, giúp đỡ kịp thời của chính quyền địa phương nên đời sống đồng bào đang dần cải thiện, luôn chủ động chấp hành tốt mọi chính sách và chủ trương của Nhà nước. Những năm gần đây, người Cơ Tu phát triển rất tốt các mô hình kinh tế, thu nhập khấm khá giúp nâng cao mức sống.

Điển hình như mô hình nuôi heo rừng lai của anh Lê Văn Hoàng (42 tuổi), từ năm 2015 anh nuôi thử 4 con và sau nhân rộng lên hơn 400 con heo, với 2 trang trại (mỗi trang trại rộng 10.000m2) tại thôn Phú Túc và huyện Đông Giang (tỉnh Quảng Nam).

Anh Hoàng vui vẻ nói: "Tôi nghỉ việc tại UBND xã Hòa Phú để dốc hết tâm huyết phát triển mô hình nuôi heo rừng lai. Đây là giống heo được lai từ heo mẹ là heo rừng lai thả rông và heo bố là heo rừng bản địa. Vì thế con giống lai tạo có sức đề kháng cao, chịu được thời tiết khắc nghiệt, thích nghi với mọi loại địa hình, dễ nuôi và không tốn nhiều thức ăn, ít tốn công chăm sóc mà hiệu quả kinh tế lại cao".

Người dân tộc Cơ Tu xưa nay nuôi heo rừng bản địa cho thả rông, heo có bản tính hoang dã và hung dữ, phá vườn tược, có thể tấn công con người. 

Cho nên khi bắt đầu nuôi phải chú trọng tạo môi trường phù hợp với tập tính của chúng, từ từ thuần hóa. Việc nuôi bán thả rông, kết hợp nuôi nhốt chuồng và chăn thả ngoài vườn có vòng rào sẽ tạo dựng môi trường sinh sống thuận lợi nhất cho đàn heo phát triển.

Heo rừng lai ăn rau củ quả, chuối băm, hèm bia, cám gạo, lá rừng…. Trung bình nuôi 7 tháng heo đạt khoảng 30kg được xuất bán. 

Chất lượng thịt heo rừng thơm ngon, săn chắc, có giá trị dinh dưỡng cao nên thị trường nhiều nơi rất ưa chuộng. Chính vì thế giá heo rừng lai rất cao, đạt 220.000-250.000 đồng/kg heo hơi, heo giống khoảng 3 triệu đồng/con.

Heo rừng lai dễ mắc bệnh tiêu chảy và đau bụng. Cách tốt nhất để phòng ngừa là áp dụng biện pháp nuôi an toàn sinh học, xử lý chất thải bằng hầm Biogas, sát khuẩn chuồng thường xuyên, tẩy giun, sán định kỳ và cho heo ăn thức ăn sạch.

Anh Hoàng hồ hởi chia sẻ: "Từ việc nuôi heo rừng lai mà trung bình mỗi năm tôi thu lãi khoảng hơn 200 triệu đồng, vươn lên làm giàu trên chính quê hương mình. Ngoài ra tôi còn tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động địa phương, chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi để cùng bà con làm kinh tế giỏi".

Với ý tưởng trồng vườn cây sinh thái, xây dựng điểm vui chơi giải trí, homestay du lịch, anh Hoàng cho trồng nhiều loại cây ăn quả như sầu riêng, dừa, mít, chuối để tạo cảnh quan và gia tăng thu nhập. Dự định trong 2 năm tới, ý tưởng của anh sẽ hoàn thiện và đi vào hoạt động, hứa hẹn trở thành điểm đến thú vị cho nhiều du khách.

Đời sống người Cơ Tu đổi thay

Bà Nguyễn Thị Lý - Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Phú cho biết thêm, trong công cuộc vận động người Cơ Tu chấp hành tốt các quy định, pháp luật của Nhà nước, thì trưởng làng Lê Văn Nghĩa là người có vai trò quan trọng với tiếng nói được người dân nể trọng. 

Ông là người kết nối và truyền đạt rất hiệu quả các chủ trương, chính sách, tạo sự đoàn kết vững mạnh. Đồng thời cũng là người luôn tâm huyết giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống của người đồng bào Cơ Tu.

Nằm trên tuyến quốc lộ 14G, cơ sở sản xuất rượu cần Phú Túc của ông Lê Văn Nghĩa (67 tuổi) như được "sống lại" sau nhiều năm bị mai một, thất truyền. 

Đối với người đồng bào Cơ Tu, rượu cần là thức uống truyền thống không thể thiếu trong các dịp lễ lớn, trong mâm cỗ ngày Tết dâng lên ông bà, tổ tiên. Vì thế ở Phú Túc, nghề nấu rượu cần là nghề truyền thống được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Trước sự thay đổi của đời sống hiện đại, ông Nghĩa luôn trăn trở về sự mai một của nghề nấu rượu cần nên quyết tâm học hỏi, tìm cách vực dậy nghề truyền thống. 

Trải qua nhiều lần thử nghiệm nấu rượu cần với nguyên liệu là sắn, gạo tẻ nhưng không đạt chuẩn, ông Nghĩa đã chọn loại nếp của chính người Cơ Tu để nấu rượu.

Ông Nghĩa cho hay, để làm được rượu ngon thì phải chọn nếp rẫy ngon, an toàn, nguồn nước sạch. Men làm rượu được lấy ở nơi có uy tín và chọn trấu sạch, không nát. 

Nếp được ngâm tối thiểu 12 tiếng và vuốt sạch, sau đó hong chung cả nếp và trấu đã được rửa sạch. Cuối cùng, đem hỗn hợp này ra trải nguội và trộn men, ủ từ 12 - 24 tiếng, sau đó cho vào ché ủ tiếp ít nhất 3 - 18 tháng mới uống được.

Khi đã đúc kết được công thức chuẩn, ông bắt tay vào xây dựng cơ sở sản xuất và kinh doanh rượu cần. Từ đó, thương hiệu Rượu cần Phú Túc được nhiều người biết đến là sản phẩm hoàn toàn tự nhiên, mang hương vị cay nồng, dân dã đặc trưng của núi rừng. Giá bán hiện nay, tùy theo thể tích mà mỗi ché rượu có giá từ 300.000-500.000 đồng.

Hiện nay, khó khăn của ông Nghĩa là thị trường tiêu thụ hạn chế do người tiêu dùng đã quen với các sản phẩm rượu công nghiệp, giá thành phải chăng. Đồng thời do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên lượng khách du lịch giảm mạnh, sản lượng bán ra ít.

Tuy nhiên, với quyết tâm bám trụ vì văn hóa truyền thống ngàn đời của dân tộc mình, ông vẫn luôn cố gắng tìm cách vượt qua khó khăn để cho ra những ché rượu cần chất lượng, thơm ngon.

Chia sẻ về mong muốn của mình, ông Nghĩa tâm sự: "Từ nghề nấu rượu cần truyền thống mà tôi cải thiện kinh tế gia đình, tạo việc làm cho 3-5 lao động cũng là người Cơ Tu. Hơn hết tôi rất muốn chia sẻ kinh nghiệm và công thức nấu rượu cần để cùng dân làng phát triển làng nghề truyền thống, khôi phục và phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Cơ Tu, nâng cao mức sống".

Ngoài mô hình kinh tế của anh Hoàng, ông Nghĩa, thì việc nuôi bò của hộ gia đình bà Trần Thị Liên (58 tuổi) cũng đem lại hiệu quả đáng mừng. Được chính quyền địa phương hỗ trợ 1 con bò giống để phát triển kinh tế, vợ chồng bà cần cù chăm sóc, nuôi dưỡng và đến nay nhân rộng số lượng đàn lên 10 con bò. Nhờ đó, thu nhập của gia đình nhiều năm nay được cải thiện, kinh tế ổn định và nuôi 3 đứa con ăn học tử tế, dựng vợ gả chồng….

Từ sự quan tâm, giúp đỡ tận tình của chính quyền địa phương, làng Cơ Tu ở thôn Phú Túc đang phát huy hiệu quả các chương trình, mô hình kinh tế, đổi mới cơ cấu cây trồng, vật nuôi, giải quyết việc làm cho đồng bào, xóa đói giảm nghèo….

Trong tương lai gần, người Cơ Tu nơi đây sẽ tiếp tục làm kinh tế gắn liền với phát triển du lịch, chung tay cùng chính quyền xây dựng quê hương Hòa Phú ngày càng giàu đẹp.