Đề xuất dành một tỷ lệ nguồn thu từ lợi nhuận xổ số kiến thiết để phát triển quỹ đất

Góp ý một số quy định về "phát triển quỹ đất" của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội và Bộ Tài nguyên Môi trường, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đề xuất bổ sung thêm nhiều nguồn thu để tạo nguồn tài chính cho "quỹ phát triển đất".

Nguồn thu tài chính của "quỹ phát triển đất" không nhiều

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, Điều 109 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định nguồn thu tài chính của "quỹ phát triển đất" được tiếp nhận từ 3 nguồn.

Thứ nhất, được phân bổ từ ngân sách nhà nước.

Thứ hai, được huy động các nguồn khác theo quy định của pháp luật.

Và thứ 3, Khoản 3 Điều 109 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định "UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trình HĐND cùng cấp quyết định phân bổ tối thiểu 10% nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm của địa phương cho quỹ phát triển đất".

Tuy nhiên, HoREA nhận thấy, nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm của địa phương không nhiều, nhất là đối với các tỉnh vùng sâu vùng xa.

"Ngay cả TP.HCM thì nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất năm 2021 cũng chỉ có 11.229 tỷ đồng, nếu trích 10% thì cũng chỉ được 1.122 tỷ đồng, không đáp ứng được yêu cầu về vốn để thực hiện nhiệm vụ của "quỹ phát triển đất" và "tổ chức phát triển quỹ đất".

Do vậy, HoREA đề nghị xem xét bổ sung thêm nguồn thu từ việc dành một tỷ lệ nhất định nguồn thu từ tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, lợi nhuận xổ số kiến thiết trong năm của địa phương để tạo nguồn tài chính cho quỹ phát triển đất", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA kiến nghị.

Bổ sung dự án đầu tư công cũng là dự án sử dụng quỹ đất do nhà nước tạo lập

Ngoài đề xuất bổ sung thêm nguồn thu cho "quỹ phát triển đất", HoREA cũng đề xuất các giải pháp kiểm soát nguồn chi cho quỹ này vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Cụ thể, Điều 107 và Điều 109 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định "quỹ phát triển đất" có nhiệm vụ "ứng vốn cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất" nhằm phát triển quỹ đất để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư.

Tuy nhiên, HoREA nhận thấy, có một số khoản chi tài chính của "quỹ phát triển đất" không thể trực tiếp tái tạo nguồn thu tài chính cho "quỹ phát triển đất" như thực hiện các dự án "đầu tư công". Nhưng sau đó, nhà nước sẽ thu lại hiệu quả về kinh tế xã hội, trong đó có thu ngân sách nhà nước sau khi các dự án "đầu tư công" này đưa vào khai thác sử dụng.

Đặc biệt, có một số khoản chi tài chính của "quỹ phát triển đất" hoàn toàn có thể được thu hồi, tái tạo được nguồn thu tài chính hoặc hoàn trả lại cho "quỹ phát triển đất" trong nhiều trường hợp.

Thứ nhất, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng để tạo quỹ đất phát triển dự án nhà ở xã hội. Chi phí này được tính vào chi phí đầu tư dự án nhà ở xã hội, mà sau khi thực hiện đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội thì sẽ có nguồn tài chính để hoàn trả lại chi phí này cho "quỹ phát triển đất".

Thứ hai, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng để "phát triển quỹ đất để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư" của các thành phần kinh tế, sau đó thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư. 

Giải pháp này sẽ tạo nguồn thu tài chính để hoàn trả lại chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng cho "quỹ phát triển đất", đồng thời còn tạo thêm được nguồn thu tài chính từ "chênh lệch địa tô" cho "quỹ phát triển đất" do "nhà nước đầu tư phát triển quỹ đất để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư".

"HoREA cũng đề xuất bổ sung dự án đầu tư công cũng là dự án sử dụng quỹ đất do nhà nước tạo lập và cần bổ sung phương thức đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với quỹ đất do nhà nước tạo lập, do Khoản 1 và Khoản 2 Điều 108 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chưa đầy đủ khi chưa quy định các điều khoản này để góp phần phát triển quỹ đất", ông  Châu kiến nghị thêm.