Điều gì đang chờ đợi ở Ant Group khi tỷ phú Jack Ma từ bỏ quyền kiểm soát?

Người sáng lập Ant Group Jack Ma từ bỏ quyền kiểm soát trong cuộc cải tổ quan trọng

Jack Ma, người sáng lập Ant Group, sẽ từ bỏ quyền kiểm soát gã khổng lồ fintech Trung Quốc trong một cuộc đại tu, nhằm tìm cách vạch ra một ranh giới dưới sự đàn áp theo quy định được kích hoạt, ngay sau khi lần ra mắt thị trường chứng khoán khổng lồ của nó bị thất bại hai năm trước.

Kế hoạch thay đổi quyền kiểm soát này vốn đã được báo cáo lần đầu tiên vào tháng 7 năm ngoái, và tất nhiên sẽ giúp giải phóng Ant Group khỏi tình trạng lấp lửng mà công ty này đã trải qua kể từ khi kế hoạch IPO dự kiến bị hủy bỏ vào phút cuối vào tháng 11 năm 2020.

Vụ IPO trị giá 37 tỷ USD của Ant, lẽ ra là vụ IPO lớn nhất thế giới, đã bị hủy bỏ vào phút cuối vào tháng 11 năm 2020, dẫn đến việc công ty công nghệ tài chính buộc phải tái cấu trúc và đồn đoán rằng tỷ phú Trung Quốc sẽ phải nhường quyền kiểm soát.

Mặc dù một số nhà phân tích cho rằng việc từ bỏ quyền kiểm soát có thể dọn đường cho công ty hồi sinh IPO, tuy nhiên, những thay đổi được Ant Group công bố có thể dẫn đến sự chậm trễ hơn nữa do các quy định niêm yết.

Bởi thị trường cổ phiếu hạng A trong nước của Trung Quốc yêu cầu các công ty phải đợi ba năm sau khi thay đổi quyền kiểm soát mới được niêm yết. Thời gian chờ đợi là hai năm trên thị trường sàn giao dịch chứng khoán công nghệ (STAR Market) tại Thượng Hải, và một năm ở Hồng Kông. Nhưng mốc thời gian này có thể bị trì hoãn nếu các yêu cầu quy định khác không được Ant Group đáp ứng.

Trong động thái gần đây nhất, Ant Group đã thông báo rằng quyền biểu quyết hiệu quả của Ma trong công ty sẽ giảm từ 53,46% xuống còn 6,2%. Như vậy, tỷ phú Jack Ma của Trung Quốc đã từ bỏ quyền kiểm soát lớn trong Ant Group, nhưng điều này có ý nghĩa gì đối với hướng đi của gã khổng lồ công nghệ tài chính do ông thành lập, và triển vọng của nó sẽ ra sao đối với đợt chào bán lần đầu ra công chúng bị trì hoãn từ lâu?

Từ lâu đã có suy đoán rằng một động thái như vậy diễn ra trong bối cảnh áp lực từ Bắc Kinh, buộc công ty phải tách khỏi Alibaba Group Holding, tập đoàn công nghệ mà Ma đồng sáng lập và từng lãnh đạo. Trước đây, Ma và ba giám đốc điều hành của Ant Group, những người cùng nhau gián tiếp nắm giữ 53,46% cổ phần của công ty, đã thỏa thuận bỏ phiếu cùng nhau tại các cuộc họp đại hội đồng cổ đông Ant Group. Sự sắp xếp này - một thỏa thuận chính thức được tiết lộ cho thị trường chứng khoán - đã trao cho Ma quyền kiểm soát cuối cùng đối với công ty, mặc dù thực tế là ông không ngồi trong hội đồng quản trị hoặc giữ bất kỳ vị trí điều hành nào.

Nhưng thỏa thuận đó giờ đã chính thức bị chấm dứt, Ant Group thông báo vào ngày 7 tháng 1 và quyền biểu quyết từng do Ma và ba người kiểm soát giờ đây sẽ được phân phối cho ông và 9 giám đốc điều hành khác của Ant Group.

Phía Ant Group cho biết trong thông báo của mình rằng mỗi người trong số 10 người sẽ thực hiện các quyền của mình biểu quyết một cách độc lập, đồng thời cho biết thêm rằng việc điều chỉnh sẽ chỉ ảnh hưởng đến quyền biểu quyết và sẽ không dẫn đến bất kỳ thay đổi nào đối với lợi ích kinh tế của bất kỳ cổ đông nào của Ant Group và những người thụ hưởng cổ phần.

Tuy nhiên, có một thực tế khác là tám trong số chín giám đốc điều hành mới được bổ sung vào cơ cấu vốn của Ant Group và hầu hết đã làm việc với Ma trong hơn một thập kỷ.

Oshadhi Kumarasiri, nhà phân tích hàng đầu tại Lightstream Research và là nhà cung cấp thông tin chi tiết tại nền tảng đầu tư SmartKarma, cho biết ảnh hưởng của Ma đối với công ty có thể kéo dài, ngay cả khi sự hiện diện của ông giảm đi.

Kumarasiri nói về chín giám đốc điều hành khác của Ant: "Sự độc lập của họ vẫn còn phải xem xét, đặc biệt khi xem xét rằng hầu hết tất cả những gương mặt mới này đều đã làm việc với/cho Jack Ma trong một thời gian rất dài. Chúng tôi cảm thấy khả năng họ có nghĩa vụ là phải gánh vác chương trình nghị sự của Ma rất cao".

Mặc dù điều đó có thể cho thấy sự liên tục trong hướng đi của Ant Group trong tương lai, nhưng một điều có thể sẽ thay đổi là sự xem xét kỹ lưỡng về cách Ma và các giám đốc điều hành thực hiện phiếu bầu của họ.

"Mục tiêu chính là buộc Ma từ bỏ quyền kiểm soát Ant Group và các cơ quan quản lý đã đạt được điều này bằng cách chấm dứt thỏa thuận hành động trong buổi dàn xếp của các cổ đông", một nhà phân tích yêu cầu giấu tên ở Bắc Kinh cho biết. "Các nhà chức trách biết rằng Ma không dám kiểm soát Ant Group nữa và các cổ đông khác rõ ràng cũng nhận thức được điều này".

Liao Rui, đối tác cấp cao của Công ty Luật W&H Bắc Kinh, giải thích rằng về nguyên tắc, các thỏa thuận hành động phối hợp được cho phép và các công ty niêm yết phải tiết lộ chúng, nhưng các cơ quan quản lý có thẩm quyền cấm chúng trong một số trường hợp nhất định.

"Từ góc độ quy định tài chính, việc không cho phép một số cổ đông kiểm soát hiệu quả một công ty thông qua thỏa thuận phối hợp hành động là hợp pháp ở Trung Quốc, bất kể thỏa thuận đó ở dạng văn bản hay miệng", Liao nói với Nikkei Asia.

"Nếu có nghi ngờ rằng các cổ đông đã tự mình hình thành một hành động phối hợp, cơ quan quản lý sẽ điều tra và một khi nó được xác định, họ sẽ không chỉ bị cơ quan quản lý trừng phạt nghiêm khắc mà còn phải chịu các khiếu nại của các cổ đông khác nữa", Liao Rui nói thêm.

Ma cũng đồng sáng lập công ty thương mại điện tử hàng đầu Alibaba. Vị thế của Ma trong các công ty đã gặp nguy hiểm kể từ khi ông có bài phát biểu không đúng lúc chỉ trích các nhà quản lý Trung Quốc và các ngân hàng quốc doanh của nước này vào đêm trước đợt IPO của Ant diễn ra.

Bài phát biểu đã khiến Chủ tịch Tập Cận Bình buộc Ant Group từ bỏ niêm yết, và gây ra một cuộc đàn áp theo quy định đối với các tập đoàn công nghệ lớn nhất của đất nước. Ma buộc phải rút lui khỏi ánh đèn sân khấu. Ông ấy ngày càng dành nhiều thời gian ở bên ngoài Trung Quốc, gần đây nhất là sống ở Tokyo trong nhiều tháng.