Gạo ST25 bán tràn lan, thật giả lẫn lộn, cha đẻ gạo ngon nhất thế giới 2019 Hồ Quang Cua tiết lộ điều gì?

Không thể bảo hộ thương hiệu gạo ST25

Từ khi giành giải "Gạo ngon nhất thế giới" tại cuộc thi World's Best Rice năm 2019, gạo ST25 được "săn đón" trên thị trường. Nhiều người mong muốn được dùng thử loại gạo có chất lượng hảo hạng này. 

Tuy nhiên, cũng từ đây xuất hiện tình trạng gạo mang nhãn mác ST25 được bày bán tràn lan trên thị trường, thật giả lẫn lộn.

Mới đây, chúng tôi nhận được phản ánh của bạn đọc về tình trạng xuất hiện ngày càng nhiều cơ sở, cá nhân đăng bán gạo ST25 trên mạng xã hội. Điều này làm khách hàng hoang mang không biết đâu mới thật sự là gạo ST25 do nhóm nghiên cứu của kỹ sư Hồ Quang Cua tạo nên.

Theo tìm hiểu của phóng viên, gạo ST25 thuộc dòng lúa thơm ST do kỹ sư Hồ Quang Cua và các cộng sự (thuộc Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí có địa chỉ tại xã Tài Văn, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng) lai tạo và cải tiến trong 20 năm qua. Theo đó, từ năm 2017, doanh nghiệp đã đưa gạo ST25 ra thị trường dưới hình thức bán lẻ.

Từ khi giành giải "Gạo ngon nhất thế giới", nhiều câu chuyện xung quanh vấn đề bảo hộ nhãn hiệu gạo ST25 được bàn luận nhiều hơn. Vào tháng 3/2020, Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí ra văn bản gửi các cơ quan chức năng về việc lúa giống ST24 và ST25 bị sản xuất giả trên thị trường.

Theo đó, văn bản này nêu rõ: "Hiện doanh nghiệp đã chuyển giao công nghệ sản xuất và quyền sử dụng không độc quyền hai giống lúa nêu trên cho doanh nghiệp tư nhân TM-DV Hồ Quang (địa chỉ: Đường Tỉnh 943, ấp Thạnh Lợi, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng, hai doanh nghiệp chung một gia đình)".

Và đến ngày 6/4/2020, Cục Trồng trọt cấp số bằng 21.VN.2020 (tên giống lúa ST25; Thuộc loài Lúa-Oryza sativa L; Tác giả giống cây trồng: Hồ Quang Cua và đồng tác giả Trần Tuấn Phương, Nguyễn Thị Thu Hương) cho chủ sở hữu là Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí, với thời hạn bảo hộ là 20 năm.

Trong khi đó, hiện nay trên thế giới không có luật bảo hộ thương hiệu giống cây trồng vì cây là của tự nhiên, không thuộc của riêng ai. Nghĩa là chỉ có thể bảo hộ giống lúa ST25, không bảo hộ gạo ST25. Do đó không thể độc quyền thương hiệu giống lúa ST25, bao gồm cả Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí.

Theo đó, nông dân được quyền nhân giống lúa ST25, được quyền trồng giống lúa ST25 và được quyền bán gạo ST25.

Gạo ST25 được bày bán tràn lan, thật giả lẫn lộn

Trao đổi với phóng viên Dân Việt về tình trạng gạo ST25 được bày bán tràn lan trên thị trường, cha đẻ gạo ngon nhất thế giới 2019 – Hồ Quang Cua, cho rằng: "Mình không dám nói người ta bán gạo giả, vì họ có giống lúa ST25. Khi có giống ST25 ra thị trường thì tất nhiên là có lúa, mà có lúa thì họ trà gạo ra bán. Nhưng khi bán gạo thì đúng là có thật, có giả; miễn người bán đừng nhái sản phẩm của mình là được".

Trong khi đó, khi phóng viên gửi cho ông Cua xem một số sản phẩm gạo được bày bán với bao bì gần giống sản phẩm của Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí, ông cho rằng: "Túi gạo đó đúng là gần giống với bên tôi. Nhưng thật ra, nếu khi nào bên tôi đăng ký bảo hộ thương hiệu gạo ST25 được, thì mới có quyền bắt họ; còn bây giờ thì cứ kệ họ thôi. Chỉ khi nào họ chụp cái túi của mình để làm lại giống thì lúc đó mình có quyền bắt lỗi họ".

Mới đây tại một hội nghị, ông Hồ Quang Cua cũng báo động tình trạng trà trộn giống lúa khác vào các giống ST24, ST25 để đưa xuống cho nông dân sản xuất. Đồng thời, đề nghị các địa phương và ngành chức năng cần xử lý nghiêm trường hợp lấy lúa thịt (lúa lương thực) để làm để lúa giống.

Như vậy, ngoài Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí và các đơn vị có liên kết với doanh nghiệp này đang bán gạo ST25, nhiều các cá nhân, đơn vị khác cũng đang bày bán loại gạo này một cách công khai. Điều này không chỉ khiến nhiều người đặt ra câu hỏi về việc xâm phạm quyền lợi của tác giả hay đơn vị chủ sở hữu; mà còn khiến cho người tiêu dùng bị thiệt thòi khi rất dễ mua phải gạo ST25 giả.