Giám đốc HTX trồng khoai sọ đặc sản Sơn La mong được hỗ trợ vốn đầu tư công nghệ cao

Liên kết với hơn 500 hộ dân trồng khoai sọ

Nhắc đến đặc sản vùng Tây Bắc nói chung và Thuận Châu (Sơn La) nói riêng, khách hàng sẽ nghĩ ngay tới khoai sọ. Tôi được biết, hiện HTX Hưng Thịnh của anh có quy mô trồng khoai sọ lớn nhất huyện Thuận Châu. Anh có thể chia sẻ thêm thông tin về mô hình hoạt động HTX với bạn đọc Báo Dân Việt?

-HTX Hưng Thịnh chúng tôi được thành lập tháng 5/2017 gồm 9 thành viên tham gia, vốn điều lệ 650 triệu đồng, quy mô hơn 20ha với các ngành nghề: Trồng khoai sọ, khoai lang, trồng cây ăn quả và dịch vụ nông nghiệp.

Đến nay sau hơn 4 năm hoạt động, HTX đang liên kết với hơn 500 hộ nông dân trồng 100ha khoai sọ – đặc sản Thuận Châu, 10ha cây ăn quả như cam cara ruột đỏ, nhãn, xoài.

Trong năm vừa qua, HTX liên kết thu mua 86ha khoai sọ cho 500 hộ dân của 3 xã Nậm Lầu, Chiềng Bôm, Chiềng Ly, với sản lượng đạt gần 1.300 tấn với giá trung bình 20.000 đồng/kg.

Cùng với bán khoai sọ tươi, từ cuối năm 2021, HTX còn tập trung đi sâu vào công nghệ chế biến khoai sọ. Chúng tôi sản xuất thành sản phẩm khoai sọ hút chân không cấp đông, khoai sấy tẩm mật ong và nấu rượu khoai, đưa loại khoai sọ thương phẩm đẹp nhất ra thị trường.

Với vai trò Giám đốc HTX Hưng Thịnh, anh tổ chức hoạt động HTX ra sao và có bí quyết gì để xây dựng mối liên kết bền chặt giữa HTX và hơn 500 hộ dân?

-Để duy trì mối liên kết giữa HTX và hơn 500 hộ nông dân, chúng tôi dựa trên nguyên tắc "win – win", hai bên cùng có lợi. Các hộ nông dân tham gia vào HTX được trực tiếp sản xuất trên diện tích đất của gia đình theo quy hoạch; được hướng dẫn kỹ thuật sản xuất.

Đặc biệt là năm 2021, HTX đã mạnh dạn đề xuất với các cấp, ngành của tỉnh Sơn La tham gia chuỗi giá trị kinh tế. HTX cũng là nơi cung cấp giống, vật tư nông nghiệp và đồng hành dự án liên doanh với bà con để bao tiêu sản phẩm khoai sọ cho bà con trong chuỗi. HTX đảm nhận và có trách nhiệm tìm đầu ra cho sản phẩm. Đầu ra nông sản là quan trọng và cũng khó khăn nhất.

Về quản trị, Ban Giám đốc HTX đã chia nhóm phụ trách từng mảng của HTX, như: Nhóm vật tư nông nghiệp, nhóm thu mua, nhóm kinh doanh, phụ trách kỹ thuật. Ban Hội đồng quản trị phụ trách chung, điều hành kinh tế và điều phối xuất nhập khẩu và HTX hoạt động theo cơ chế khoán…

Đảm bảo lợi nhuận cao nhất cho nông dân trồng khoai sọ

HTX Hưng Thịnh liên kết với nông dân trồng khoai sọ, vậy thì lợi nhuận của các hộ nông dân tham gia sẽ được tính như thế nào?

-Với mô hình liên kết này, nông dân được hưởng 95% lợi nhuận, còn HTX chỉ thu về 5% lợi nhuận. Cụ thể HTX đầu tư giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật thâm canh. Sau đó, toàn bộ khoai sọ của nông dân đều được HTX mua lại. Khoai sọ to thì làm khoai thương phẩm, khoai sọ bé quay trở lại làm giống.

Bình quân 1ha khoai sọ sẽ thu được 15 tấn khoai thương phẩm. Với giá 20.000 đồng/kg, trồng 1ha khoai sọ thu về giá trị kinh tế khoảng 300 triệu đồng. 

Trong đó, nông dân thu về 200 triệu đồng; 100 triệu đồng trả về cho HTX bao gồm tất cả các chi phí về giống, phân bón, cây trồng mà HTX đã cung cấp cho hộ dân trong quá trình trồng và lợi nhuận 5% của HTX.

HTX Hưng Thịnh chọn khoai sọ để phát triển. Và thực tế là nhờ trồng khoai sọ nhiều nông dân Thuận Châu cũng có thu nhập rất tốt. Thực sự, chúng tôi rất muốn đầu tư công nghệ để giảm chi phí sản xuất, mở rộng xường sản xuất, mua thêm máy móc để tham gia sản xuất với quy mô lớn hơn nữa nhưng chúng tôi còn gặp nhiều khó khăn về vốn nên chưa triển khai được.

Mong muốn được hỗ trợ vốn đầu tư công nghệ cao

Anh có thể chia sẻ rõ hơn về những khó khăn mà HTX Hưng Thịnh đang gặp phải?

-Cũng như đa số các HTX khác, HTX Hưng Thịnh chúng tôi góp vốn điều lệ bằng đất. Cây trồng trên đất là thực hiện các dự án phát triển cây, con của ngành nông nghiệp (Nhà nước, tỉnh Sơn La hỗ trợ 70%; nông dân góp vốn đối ứng 30% để thực hiện dự án).

Khi cây trồng vào thời kỳ kinh doanh cho sản lượng lớn, có nguy cơ dội chợ, thị trường tiêu thụ khó.

Thực tế, nông sản phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc rất bấp bênh, nhất là trong đại dịch Covid-19 lại càng khó khăn hơn. Thị trường EU, Mỹ Nhật tiêu chuẩn khắt khe và để đáp ứng được tiêu chuẩn đó thì sản lượng tiêu thụ rất khiêm tốn. HTX lại rơi vào điệp khúc "được mùa mất giá".

Để tháo gỡ vấn đề này, HTX bắt buộc phải liên doanh, liên kết với các nhà máy chế biến. Mà đã xuất cho nhà máy chế biến thì phải coi sản phẩm là nguyên liệu và nguyên liệu đó phải rẻ mạt thì nhà máy mới sản xuất được.

Làm vùng nguyên liệu cho nhà máy, HTX và thành viên không giàu nhưng có mức thu nhập ổn định.

Thực tế, kể cả HTX có bán xoài cho doanh nghiệp với mức giá chỉ 3.000 – 5.000 đồng/kg thì vẫn hơn bán lẻ (thị trường bấp bênh) với giá 10.000 – 11.000/kg vì doanh nghiệp thu mua với số lượng lớn và HTX vẫn "sống" được.

Để làm được đối tác cho nhà máy, bắt buộc HTX phải áp dụng công nghệ 4.0 như tự sản xuất phân hữu cơ vi sinh. Công nghệ phòng trừ dịch hại bằng máy bay không người lái, tưới bằng hệ thống nhỏ giọt tự động và đặc biệt đưa cơ giới vào vận chuyển thu hoạch. Chỉ có áp dụng công nghệ thì mới giảm được chi phí đầu tư sản xuất.

Tuy nhiên, để sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp 4.0 được thì HTX phải có tiền vốn đầu tư. Các HTX nông nghiệp hầu như không tiếp cận được vốn ngân hàng vì không có tài sản thế chấp.

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân sẽ được tổ chức tại Sơn La ngày 29/5 tới, là một nông dân gắn bó và tâm huyết với sản xuất nông nghiệp, anh có đề xuất, kiến nghị giải pháp gì để tháo gỡ những khó khăn cho HTX Hưng Thịnh nói riêng, các HTX khác trên cả nước nói chung?

-Khi biết được thông tin ngày 29/5 tới đây, tại Sơn La sẽ diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam, HTX và các hộ nông chúng tôi rất phấn khởi, vui mừng.

Gửi gắm tâm tư đến Thủ tướng Chính phủ, tôi mạnh dạn đề xuất Chính phủ xem xét, chỉ đạo việc thống kê các doanh nghiệp, HTX đủ điều kiện đầu tư công nghệ 4.0 và công nghệ bảo quản sau thu hoạch bằng hình thức khuyến công có đối ứng của HTX. Đề nghị Chính phủ lập Ngân hàng HTX cho HTX vay bằng tín chấp để đầu tư công nghệ mới.

Xin cảm ơn anh!