GS Hoàng Văn Cường nói về cơ hội của "những người có tiền"

Phát biểu tại phiên thảo luận chiều ngày 27/10 về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, GS Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội đoàn TP.Hà Nội nhấn mạnh, năm 2023 kinh tế thế giới dự báo phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức, nguy cơ khủng khoảng kinh tế thế giới xảy ra sẽ trầm trọng hơn.

Trong bối cảnh đó, đại biểu Cường đồng tình với mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 ở mức 6,5%, trên nền tăng trưởng 8% của năm 2022. Đồng thời, đồng tình với 12 giải pháp của Chính phủ đã đề ra.

Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường cũng đề xuất thêm một số giải pháp.

Thứ nhất, kinh tế Việt Nam là nền kinh tế sản xuất, trong khi thị trường nội địa sẽ cán mốc 100 triệu dân vào năm 2023 – đây là bệ đỡ quan trọng cho các doanh nghiệp ngay cả kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng. Do vậy, ngay từ bây giờ cần tăng cường nguồn lực để doanh nghiệp giữ vững thị trường trong nước; Phải khai thác các hiệp định thương mại để mở rộng hóa thị trường xuất khẩu.

Hai là, sau 2 năm đại dịch nợ của các doanh nghiệp đang là thách thức rất lớn. Nhưng nợ công của Việt Nam vẫn duy trì ở mức khá thấp.

Năm 2023, các chính sách hỗ trợ tài khóa kết thúc các doanh nghiệp vừa phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính hiện tại vừa trả nợ dần các tiền được giãn hoãn trong 2 năm qua. Cộng vào đó là các khoản nợ đến hạn phải trả.

Nếu nền kinh tế rơi vào khủng hoảng, thị trường thu hẹp, nghĩa vụ tài chính nặng nề như trên sẽ đẩy nhanh doanh nghiệp đến bờ phá sản. Ông Cường cho rằng, ngay từ bây giờ chúng ta phải chuẩn bị sẵn phương án hỗ trợ doanh nghiệp trong kịch bản xấu nhất khi xảy ra khủng khoảng kinh tế.

Theo đó, chính sách tài khóa ngược hỗ trợ doanh nghiệp là giải pháp lựa chọn phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Vì vậy, ông Cường đồng tình với việc thu ngân sách năm 2023 không đặt quá cao so với năm 2022 để có dư địa thực hiện các chính sách tài khóa.

Thế nhưng, đại biểu vẫn băn khoăn chỉ tiêu kế hoạch bội chi cân đối ngân sách năm 2023 chỉ đặt ra ở mức 2,89% - thấp hơn năm 2022. Đây là điều khó khả thi và làm hạn hẹp chính sách tài khóa – theo đại biểu Hoàng Văn Cường.

Việc kiểm soát bội chi thấp là mục tiêu dài hạn nhưng trong bối cảnh cần phải sử dụng chính sách tài khóa ngược thì việc chấp nhận tăng bội chi để có nguồn lực cho phát triển là cần phải tính đến.

Ba là, chúng ta đã chuẩn bị nguồn lực đủ lớn để tăng đầu tư công năm 2023, trong bối cảnh giải ngân đầu tư công khó. Ông Cường đề nghị cần tập trung đầu tư các công trình đang dở dang, hạn chế khởi công mới.

Đồng thời, dành một phần đầu tư công để hình thành hỗ trợ tập đoàn kinh tế mạnh, phát triển một số ngành trụ cột cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Có 3 lĩnh vực cần ưu tiền đặt hàng là công nghiệp đường sắt, vận tại biển, công nghệ thông tin phục vụ cho chuyển đổi số quốc gia, theo PGS.TS Hoàng Văn Cường.

"Chúng ta không thể cứ đi vay tiền thuê các nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các tuyến đường sắt đô thị riêng lẻ và để lại hậu quả là do không đồng bộ, thiếu khả năng kết nối và mãi mãi phụ thuộc vào nhà cung cấp nước ngoài. Chính phủ ưu tiên đặt hàng và cam kết dành thị phần cho nhà đầu tư trong nước thì tôi tin rằng các nhà đầu tư trong nước sẽ mua lại công nghệ của nước ngoài và xây dựng cho mình được nền công nghiệp đường sắt độc lập và hiện đại", đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Cũng theo ông Cường, khủng hoảng kinh tế sẽ đặt ra nhiều khó khăn với những doanh nghiệp ngành công nghiệp nặng, công nghiệp sản xuất thiết bị,… nhưng lại là cơ hội của những người có tiền muốn thôn tính tái cấu trúc những doanh nghiệp này.

Trên thế giới, đều phải dựa vào các trụ cột là các tập đoàn kinh tế mạnh và trong khó khăn của nền kinh tế nhiều tập đoàn ra đời nhờ đặt hàng của Chính phủ. Ông Cường kỳ vọng, giải pháp đặt hàng không chỉ giúp nền kinh tế Việt Nam vượt qua khó khăn mà còn cho ra đời nhiều tập đoàn kinh tế mạnh, trụ cột của nền kinh tế.

Ông cũng lưu ý đến việc nhất quán quan điểm, không hình sự hóa các vấn đề kinh tế để các doanh nghiệp và nhà đầu tư yên tâm sản xuất kinh doanh.

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) bày tỏ đồng tình và đánh giá cao với kết quả đạt được về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; 14/15 chỉ tiêu Quốc hội giao đạt và vượt, tăng trưởng GDP đạt 8 % là khả thi. Các chính sách kinh tế vĩ mô được điều hành linh hoạt nên chỉ số giá tiêu dùng tăng dưới trần cho phép…

Hầu hết các khoản thu ngân sách nhà nước đạt và vượt dự toán, xuất nhập khẩu tăng cao, cán cân thương mại xuất siêu ở mức cao, bội chi ngân sách nhà nước và các khoản nợ công dưới trần cho phép,… Do đó kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, các nhiệm vụ chi được đáp ứng và xã hội ổn định.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Văn Tiến cho rằng, kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022 còn nhiều hạn chế như tăng trưởng GDP tuy cao nhưng chưa bền vững, phụ thuộc nhiều vào vốn và lao động. Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội chưa đạt mục tiêu, chưa tương xứng với tốc độ tăng trưởng của kinh tế.

Thu ngân sách nhà nước chưa bền vững, tăng thu chủ yếu từ các nguồn thu có liên quan tới đất, một số khoản thu không đạt dự toán.

Nợ đọng thuế có xu hướng gia tăng, một số nhiệm vụ chưa đạt được mục tiêu xuất nhập khẩu còn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, số doanh nghiệp rời khỏi thị trường còn cao. Đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn, trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông, cháy nổ còn nhiều tiềm ẩn rủi ro...

Theo đại biểu Trần Văn Tiến, công tác lãnh đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022 rất quyết liệt, từ Trung ương đến địa phương. Các chính sách tài chính, tiền tệ nhằm phục hồi và phát triển kinh tế được ban hành kịp thời.

Việc xây dựng, hoàn thiện thể chế được quan tâm, tạo hành lang pháp lý thông thoáng và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc giúp sản xuất kinh doanh phát triển.

Nhiều chỉ tiêu kinh tế năm 2021 tăng trưởng thấp nên so với cùng kỳ thì năm 2022 tăng trưởng cao. Công tác dự báo và lập kế hoạch một số chỉ tiêu năm 2022 còn thận trọng nên chưa sát với thực tế.

Từ những phân tích trên, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị làm rõ nguyên nhân về chỉ tiêu tăng tốc độ năng suất lao động không đạt mục tiêu và giải pháp cho năm 2023.

Đồng thời, cần chỉ rõ giải pháp giải ngân vốn đầu tư công để trong ba tháng còn lại tăng từ 46,7% lên 96% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Đại biểu cũng đề nghị làm rõ nguyên nhân dẫn đến thâm hụt cán cân thương mại năm 2022 ước chỉ đạt 1 tỷ USD trong khi xuất siêu đến cuối tháng 10 đạt trên 7 tỷ USD.