Hãy ứng xử “khôn ngoan” với nguồn nước ngầm

Tỷ lệ dùng cho công nghiệp tăng cao

Ông Triệu Đức Huy - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia cho biết: Hiện tại, có nhiều đô thị đang khai thác và sử dụng nước dưới đất để cấp cho sinh hoạt và công nghiệp. Các thành phố và thị xã đang khai thác chủ yếu là nước dưới đất là: Hà Nội, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Đông, Sơn Tây, Hưng Yên, Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Quy Nhơn, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau. Số còn lại đều sử dụng nước mặt kết hợp với nước dưới đất.

Theo thống kê, lượng nước dưới đất được khai thác để cấp nước cho đô thị hiện nay chiếm khoảng 40% tổng lượng nước cấp. Phần lớn các đô thị sử dụng nguồn nước dưới đất đều có công suất khai thác nhỏ, từ 5.000 - 15.000m3/ngày đến từ 20.000 - 40.000m3/ngày. Riêng Hà Nội và TP.HCM có tổng công suất khai thác lớn hơn (TP.Hà Nội đang khai thác khoảng 1,3 triệu m3/ngày, TP.HCM khoảng 600.000m3/ngày).

Cũng theo ông Huy, lượng nước dưới đất đang được cấp phép khai thác ở các vùng vẫn chiếm tỷ lệ nhỏ so với trữ lượng còn có thể khai thác. Tuy nhiên do đặc điểm phân bố của tài nguyên nước dưới đất, mực nước dưới đất biến động mạnh theo mùa (mùa mưa và mùa khô) và mức độ khai thác cụ thể ở từng địa phương rất khác nhau nên đã dẫn đến nguy cơ suy giảm mực nước/cạn kiệt tầng chứa nước; gia tăng ô nhiễm, nhiễm mặn các tầng chứa nước và sụt lún, biến dạng bề mặt địa hình.

Không chỉ tồn tại những nguy cơ về suy giảm mực nước, ô nhiễm và nhiễm mặn nước dưới đất, ở một số khu vực hiện đang đối diện với nguy cơ sụt, lún, hạ thấp bề mặt địa hình. Trong đó, đáng kể nhất là ĐBSCL với tốc độ lún trung bình 20 - 40mm/năm. Các khu vực lún nhanh nhất là bán đảo Cà Mau, TP.Hồ Chí Minh và Cần Thơ.

Khai dẫn hệ thống cấp nước cho vùng hạn

Ông Triệu Đức Huy cho biết: Trước mắt, để đảm bảo nguồn nước cho vùng thiếu nước, xâm nhập mặn, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đã khẩn trương phối hợp triển khai xây dựng, bàn giao các hệ thống khai dẫn để cung cấp nguồn nước phục vụ dân sinh ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước trên cơ sở kết quả điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất đã thực hiện thuộc Chương trình "Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước".

Cùng với đó, triển khai thực hiện các giải pháp bảo vệ các nguồn nước dưới đất ở các đô thị lớn, các vùng kinh tế trọng điểm trên cơ sở kết quả thực hiện giai đoạn I của Đề án "Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn".

Theo ông Huy, cần thiết phải xây dựng và triển khai thực hiện các đề án, dự án nhằm ứng phó với tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn ở khu vực Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

"Việc nghiên cứu một số giải pháp điều tiết, tích trữ nguồn nước vào mùa khô ở các khu vực thường xuyên hạn hán, thiếu nước là cũng điều vô cùng cần thiết trong giai đoạn hiện nay" – ông Triệu Đức Huy nói.

Ông Huy cũng thông tin, dự kiến thời gian tới, Trung tâm sẽ chỉ đạo Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Nam triển khai 3 điểm bơm cấp nước miễn phí từ các giếng khoan do Trung tâm đang quản lý, quan trắc cho người dân các tỉnh Bến Tre, Bạc Liêu và Cà Mau. Đây là biện pháp hữu hiệu giúp người dân đồng bằng sông Cửu Long thoát cảnh "khát nước" trong thời gian hạn hán và xâm nhập mặn.