Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ: Kịch bản nào cho kinh tế Việt Nam?

Bình luận về bầu cử Tổng thống Mỹ 2020, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên cao cấp Đại học Fulbright Việt Nam, thành viên tổ tư vấn Thủ tướng Chính phủ, cho rằng ông Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ thứ 46,  thì nhiệm kỳ Tổng thống mới vẫn chịu áp lực cho nền chính trị Hoa Kỳ đó là tiếp tục "mạnh tay" Trung Quốc. 

"Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ cũng không thể tính toán chấm dứt chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Sự cạnh tranh giữa các siêu cường, đặc biệt là cạnh tranh công nghệ sẽ vẫn tiếp tục. Tới đây sự cạnh tranh này sẽ kết hợp với xu hướng có từ trước khi có chiến tranh thương mại, sự dịch chuyển các Tập đoàn lớn sang Việt Nam và một phần quay trở lại Bắc Mỹ", ông Thành bình luận. 

Điều thứ hai, theo ông Nguyễn Xuân Thành có thể sẽ không xảy ra ngay nhưng sẽ được khởi động trở lại khi Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ đó là Mỹ có thể quay trở lại với CPTPP – Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương hay không? 

"Thực ra, nhiệm kỳ tổng thống Trump đã "gây thiệt hại" cho Việt Nam khi quyết đưa Mỹ ra khỏi CPTTP. Khi đàm phán CPTTP, Việt Nam đã chấp nhận rất nhiều điều kiện bao gồm cam kết mở cửa thị trường, công đoàn… vì sự hấp dẫn của thị trường Hoa Kỳ. Nếu không có Hoa Kỳ, có thể Việt Nam đã không tham gia CPTTP, nhưng khi đã tham gia CPTPP, dù Hoa Kỳ rút ra Việt Nam vẫn ở lại.

Vì vậy, hi vọng tích cực khi Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ quay trở lại CPTTP và đó sẽ là điều tích cực cho Việt Nam. Tuy nhiên, Đảng Dân chủ sẽ gây áp lực rất lớn cho ông Biden. Nếu trung dung, thương mại tự do sẽ quay lại nhưng áp lực từ phía Đảng Dân chủ sẽ không hề dễ dàng cho ông Biden trở lại CPTPP", ông Thành phân tích.

Điều thứ ba, Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ, nước này vẫn sẽ tiếp tục để ý đến Việt Nam về câu chuyện thâm hụt thương mại với Việt Nam. 

"Về lâu dài Việt Nam phải có điều chỉnh, Việt Nam sẽ phải nhập máy móc thiết bị của Hoa Kỳ, tiếp tục đầu tư ngành năng lượng tái tạo sử dụng thiết bị, nguyên liệu khí của Hoa Kỳ…", ông Thành bình luận. 

Cũng nhân sự kiện ông Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ thứ 46, chuyên gia kinh tế Huỳnh Thế Du, Giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam cũng cho rằng, trong việc ứng phó với một Trung Quốc đang lên, Mỹ và các nước phương Tây khác đã rất lúng túng và không biết phải làm như thế nào trong rất nhiều năm. 

"Ông Trump là người đã đưa ra được cách thức hay tìm ra ánh sáng cuối đường hầm. Đây là thành tích đáng được công nhận của ông ta", ông Du bình luận.

Các chính sách với Trung Quốc của Trump đã cho thấy tính khả thi và nhận được sự đồng tình và đánh giá cao. Cho dù không ưa gì Trump, nhưng cây bỉnh bút của New York Times Thomas Frieman đã viết rằng Mỹ không đáng có Tổng thống Trump, nhưng Trung Quốc đáng phải chịu ông ấy. Friedman viết: 

"Chúng ta cần có một tổng thống gọi tên cuộc chơi với Trung Quốc. Và Trump đã làm được điều đó, tôi có thể nói là gan góc và cứng rắn hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào của ông ấy. Tôi thừa nhận công lao này của ông ta."

"Trump đã gọi được tên cuộc chơi với Trung Quốc. Tuy nhiên, để có thể hiệu quả thì cần phải có sự liên thủ giữa các nước. Đây là điều mà ông Trump đã không làm được. Liên minh này cần một thủ lĩnh có thể tập hợp được mọi người cùng liên thủ với nhau. Đây chính là điểm mạnh của Joe Biden. Thế giới biết ông quá rõ và ông là người trung dung, từng trải nên có thể tạo ra sự tin cậy và thoải mái của các bên. Do vậy, Biden sẽ lợi hại hơn Trump trong việc này", ông Du bình luận.

Nói một cách đơn giản là có sự phân công nhau giữa Trump và Biden. Người thứ nhất gọi tên cuộc chơi và người thứ hai dứt điểm nó.

"Đối với Việt Nam, kịch bản tốt nhất sẽ là Trung Quốc tiếp tục phát triển về kinh tế và tuân thủ luật chơi toàn cầu và các liên minh trong khu vực tạo ra các mối quan hệ sống động và thực chất", ông Du bình luận.

Ông Du phân tích thêm, đối với vấn đề thứ nhất, Trung Quốc có những yếu tố nền tảng nên vẫn sẽ đi lên. "Và khi Joe Biden có thể tập hợp được các nước thì có thể buộc Trung Quốc tuân thủ luật chơi. Đối với vấn đề thứ hai, những nền tảng đã được tạo ra từ chính sách xoay trục gắn với CPTTP thời Obama và FOIP thời Trump và Việt Nam có vị trí quan trọng và thuận lợi trong đó. Như vậy, khả năng có được vế thứ hai là rất lớn", ông Du phân tích.

Ông Du cho hay, việc ông Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ thứ 46 thì mối quan hệ với Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục thẳng tiến theo chiều hướng tích cực. Cộng với mối quan hệ tích cực đang gia tăng với nhiều nước thì vị trí của Việt Nam sẽ tiếp tục thuận lợi trong quan hệ quốc tế. "Tôi thấy lạc quan về một triển vọng tích cực cho Việt Nam", ông Du cho hay.