Khám phá Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Những năm qua, công trình Tháp Bà Ponagar Nha Trang được xem tiêu biểu về nghệ thuật kiến trúc của dân tộc Chăm được xây dựng từ thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ 13.

Đây là công trình nổi tiếng nằm về phía bắc của thành phố, ngay chân cầu xóm Bóng (song song với đường Trần Phú) tại nơi giao nhau với đường Tháp Bà. Nằm phía dưới chân tháp là những dãy nhà hàng, quán ăn kinh doanh hải sản phục vụ các khách du lịch mỗi khi đến đây tham quan. 

Tháp Bà PoNagar không phải là một tháp đơn lẻ mà nó là một quần thể tháp, mỗi ngọn thờ một vị thần khác nhau, trong đó tháp chính cao tới 23m và tháp này thờ thần Po Nagar. Mọi người vẫn quen dùng tên của tháp chính để gọi chung cho cả công trình kiến trúc này. Hàng năm, lễ hội Tháp Bà được tổ chức long trọng từ ngày 21 đến ngày 23 tháng 3 Âm lịch.

Khi đến đây, vừa bước chân chuẩn bị vào cổng mọi người dễ dàng nhận biết bảng thông báo của Ban quản lý di tích Tháp Bà về những trường hợp như: Trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi, các cán bộ chiến sĩ đang công tác sinh sống ở huyện đảo Trường Sa, người nhiễm chất độc da cam... được miễn phí nội phí. 

Qua ghi nhận của PV, mặc dù không phải ngày nghỉ cuối tuần hay dịp lễ nhưng vẫn có rất đông các du khách đến khám phá, mọi người đều chấp hành đúng nội quy mà ban quản lý thông báo. Các biển chỉ dẫn lối vào, lối ra cho các du khách hay biển cấm đứng, ngồi trên thành tháp được làm công phu. 

Vượt qua những bậc thang, khi vừa đến nơi mọi người cảm nhận Tháp bà Ponagar nằm trên một ngọn đồi nhỏ nằm bên dòng sông Cái yên bình, hiền hòa, với độ cao so với mặt nước chỉ khoảng 10m - 20m. Tháp bà Ponagar nhìn từ xa đứng sừng sững.

Công trình kiến trúc quá độc đáo được thiết kế bởi những tháp chính, tháp nam, tháp đông nam, tháp tây bắc và phòng trưng bày. 

Cứ vào thời điểm khoảng tháng 3 âm lịch, có rất nhiều người đến tháp bà Ponagar để dâng hương, hành lễ. Đây cũng là thời điểm nhiều du khách lựa chọn đến nơi đây. Cùng với đó, các bạn sẽ được trải nghiệm vào lễ hội lớn nhất của khu vực Tây Nguyên và Nam Trung Bộ. Lễ hội này gắn liền với truyền thuyết thờ nữ thần Thiên Y Thánh Mẫu Ana.

Các hoạt động chính gồm: Lễ thay y, lễ cầu quốc thái dân an, thả hoa đăng, Múa Bóng và Hát văn, tất cả những hoạt động diễn ra trong lễ hội ở di tích tháp Bà Po Nagar với không khí trang nghiêm, thể hiện tấm lòng thành kính, cùng không khí nhộn nhịp và hồ hởi càng làm tăng “tính thiêng” cho lễ hội tháp Bà PoNagar Nha Trang – Khánh Hòa.

Chị Tô Thị Thảo (du khách đến từ TP.Hồ Chí Minh) cho biết: "Tôi thường xuyên đến tham quan du lịch của Nha Trang, nhưng mỗi khi đến đây không thể bỏ quên điểm du lịch hấp dẫn này. Qua tìm hiểu tôi cảm thấy, lễ hội Tháp Bà PoNagar là biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc, góp phần làm nên các yếu tố cố kết cộng đồng của các dân tộc trên dải đất miền Trung. Lễ hội là hoạt động góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc". 

Bà Nguyễn Thị Ngọc Mai (du khách Ninh Thuận) cho hay, cứ đến ngày lễ gia đình ra đây cầu cho có sức khỏe, làm ăn được no đủ, tránh mọi tai ương, bệnh tật, con cái học tập đến nơi đến chốn… Đặc biệt, tận mắt chứng kiến những gốm, thổ cẩm chăm Ninh Thuận được quảng bá ở đây.

Theo các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa nhận định, khoảng từ giữa thế kỷ XVII đến nay, nghi lễ thờ cúng Mẹ xứ sở được người Chăm và người Kinh tổ chức chu đáo tại Tháp Bà Ponagar. Năm 1653, những người dân Việt từ phía Bắc, theo chúa Nguyễn vào phương Nam mở cõi, dừng chân bên cửa sông Cái (Nha Trang), tạo lập nên làng mạc, xóm thôn… Và, chính họ đã mang theo phong tục thờ cúng Mẫu của người Kinh ở đồng bằng Bắc bộ vào đây. 

Lễ hội Tháp Bà Ponagar là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận cuối năm 2012. Đây là lễ hội văn hóa người Chăm lớn nhất khu vực Nam Trung bộ.