EVFTA: Cơ hội tăng mạnh về lượng và chất cho ngành hàng cà phê

Sáng 16/9, tại Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (phường Thắng Lợi, TP. Pleiku, Gia Lai), Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cùng với lãnh đạo tỉnh Gia Lai, Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, các đại sứ tham tán các nước thành viên EU tại Việt Nam và lãnh đạo Công ty Vĩnh Hiệp tổ chức lễ xuất khẩu cà phê sang thị trường châu Âu theo Hiệp định EVFTA. 

Với thuế suất 0%, Hiệp định EVFTA đã mở ra thời cơ mới cho ngành hàng cà phê Việt Nam vào thị trường đặc biệt khó tính EU. Đồng thời, đây là cơ hội để cà phê Việt chuyển dịch mạnh mẽ từ lượng sang chất, tăng chế biến sâu góp phần nâng cao chuỗi giá trị.

Xóa bỏ thuế xuất khẩu sang EU

Phát biểu tại lễ xuất khẩu cà phê sang châu Âu, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh: "Ngay khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8/2020, toàn bộ các sản phẩm cà phê bao gồm chưa rang, đã rang, các loại cà phê chế biến đều được xóa bỏ thuế về 0%. Đồng thời, cà phê cũng được EU cam kết bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Đây là lợi thế cạnh tranh rất lớn cho ngành cà phê Việt Nam tại thị trường EU".

Theo Thứ trưởng Lê Quốc Doanh, EU với 27 quốc gia thành viên, 511 triệu dân, GDP đầu người trên 35.000 USD là thị trường lớn, còn nhiều dư địa để phát triển. 

Trong khuôn khổ Hiệp định EVFTA, gần như toàn bộ 100% biểu thuế đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn (tối đa là 7 năm). Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được ký kết. Trong khi đó, quan hệ thương mại giữa EU và Việt Nam có tính bổ trợ lẫn nhau, ít cạnh tranh trực tiếp.

Trong nước, cà phê là một trong 13 nông sản chủ lực quốc gia, với lợi thế cạnh tranh cao. Ngành cà phê đóng góp 3% GDP cả nước, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho trên 600 nghìn hộ nông dân, góp phần phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo ở Tây Nguyên và các vùng trồng cà phê khác của Việt Nam.

Từ nhiều năm nay, Việt Nam luôn là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới và đứng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê Robusta, đạt kim ngạch xuất khẩu thường xuyên trên 3 tỷ USD/năm. Cà phê Việt Nam đã có mặt ở hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. EU là thị trường tiêu thụ nhiều cà phê nhất của Việt Nam, chiếm 40% trong tổng lượng và 38% về tổng kim ngạch xuất khẩu.

Thứ trưởng Doanh nhận định, với sự chuẩn bị tích cực của Chính phủ, doanh nghiệp và nông dân, ngành cà phê đã có những biến chuyển đáng ghi nhận để nắm bắt thời cơ hội do hội nhập quốc tế mang lại. 

Cụ thể, trong thời gian vừa qua một loạt chương trình, dự án lớn đã được triển khai hiệu quả trong ngành cà phê như Đề án phát triển cà phê bền vững đến năm 2020; Đề án tái canh cà phê các tỉnh vùng Tây Nguyên giai đoạn 2014-2020; Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VNSAT); Chương trình sản phẩm quốc gia cà phê Việt Nam chất lượng cao. 

Ngành cà phê cũng đi tiên phong trong hợp tác công – tư cho phát triển bền vững với sự tham gia của các tập đoàn lớn trong và ngoài nước.

Thống kê từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực ngày 1/8/2020, giá trị xuất khẩu mặt hàng cà phê của Việt Nam vào thị trường EU trong tháng 8/2020 tăng mạnh, ước đạt gần 76 triệu USD, tăng 34,7% so với tháng 7/2020.

Cơ hội rộng mở cho ngành hàng cà phê Việt Nam 

Là địa phương được Bộ NN&PTNT lựa chọn tổ chức lễ xuất khẩu lô hàng đầu tiên theo Hiệp định EVFTA, ông Kpă Thuyên – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai chia sẻ: "Hiệp định có hiệu lực là cơ hội cho nông sản của nước ta chinh phục trường EU, thị trường có yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm. 

Đồng thời cũng là thách thức cho các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất nông sản cần tổ chức lại sản xuất và chế biến, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến để nông sản đáp ứng yêu cầu của thị trường".

Theo ông Kpă Thuyên, Gia Lai có trên 97.000 ha cà phê, sản lượng hàng năm gần 240.000 tấn. Với đặc điểm thổ nhưỡng bazan màu mỡ, điều kiện tự nhiên thích hợp nên cà phê có hương vị rất đậm đà. Hiện tại Gia Lai đã có trên 34.000 ha cà phê được sản xuất theo các tiêu chuẩn như UTZ, 4C, VietGAP... Đồng thời, có 55 doanh nghiệp chế biến cà phê bột, cà phê hòa tan; 53 doanh nghiệp thu mua, sơ chế cà phê nhân xuất khẩu.

Thị trường EU mở ra cơ chế nhập khẩu với thuế 0% cho mặt hàng cà phê hứa hẹn tạo nên nhiều động lực, cơ hội phát tiển cho cà phê Gia Lai.

Chia sẻ về những lợi ích sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, ông Thái Như Hiệp - Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp bày tỏ: "Hàng năm Vĩnh Hiệp xuất khẩu khoảng 50-70 nghìn tấn cà phê các loại cho thị trường thế giới, trong đó châu Âu chiếm 60%, kim ngạch xuất khẩu đạt 150 triệu USD. Lợi thế nhất của chúng tôi là liên kết được với nông dân và HTX sản xuất cà phê bền vững, trách nhiệm thân thiện với môi trường, đạt các chứng nhận quốc tế như: 4C, Rainforest, UTZ. Đặc biệt, công ty chúng tôi sản xuất được cà phê organic đầu tiên tại Việt Nam được các tổ chức ở châu Âu, Mỹ, Nhật Bản... công nhận".

Theo ông Hiệp, EVFTA là cơ hội rất lớn cho ngành cà phê trong nước để tăng sản lượng và giá trị xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Riêng Công ty Vĩnh Hiệp, ngay từ đầu đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ từ vùng nguyên liệu đạt chuẩn để xuất đi những thị trường khó tính. Và để tăng giá trị mang lại, bên cạnh các sản phẩm rang xay, công ty còn chú trọng đầu tư chiều sâu với các sản phẩm cà phê hòa tan, tinh cà phê. 

Hôm nay, công ty xuất lô cà phê đầu tiên đi châu Âu theo Hiệp định EVFTA với 14 container, số lượng 296 tấn sẽ cập cảng Hamburg, Antwerp của Đức, Bỉ.

Nói về Hiệp định EVFTA, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh: Đây là hiệp định thương mai tự do thế hệ mới với những cam kết sâu rộng và toàn diện, cơ chế thực thi chặt chẽ, bao hàm nhiều lĩnh vực. Do vậy, các doanh nghiệp trong nước cần nắm bắt, chớp lấy thời cơ. 

Để tiếp tục triển khai Hiệp định EVFTA có hiệu quả, đặc biệt trong ngành hàng cà phê, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh đề nghị các địa phương tiếp tục hướng dẫn người dân sản xuất cà phê được chứng nhận do các nhà nhập khẩu châu Âu yêu cầu, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. 

Đồng thời đẩy nhanh áp dụng các tiến bộ về khoa học, kỹ thuật trong trồng, chăm sóc, thu hoạch, sở chế bảo quản các sản phẩm cà phê. Chuyển đổi bộ giống cà phê theo hướng nâng cao chất lượng, tăng thị phần cà phê đặc sản, tiếp tục đăng ký chỉ dẫn địa lý, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm của địa phương mình.

Đối với Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, cần nắm bắt, giải quyết những khó khăn, vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cung cấp thông tin kịp thời cho các thành viên về cơ chế, chính sách ưu đãi, hàng rào về kỹ thuật, thông tin thị trường để các doanh nghiệp sớm nắm bắt và có điều chỉnh kịp thời.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh: "Các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu thông tin về Hiệp định EVFTA để nắm vững cam kết của Việt Nam và cam kết của EU, nhất là thông tin về các ưu đãi thuế quan. Đổi mới công nghệ, mẫu mã, đặc biệt là công nghệ chế biến sâu để đa dạng hóa sản phẩm cà phê xuất khẩu sang châu Âu. Đồng thời phải đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng, tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm cà phê".