Lung linh đèn lồng Hội An - sản phẩm OCOP đặc trưng năm 2019

Nghề đèn lồng có từ 500 năm trước

Vào cuối thế kỷ X – đầu thế kỷ XVII, Hội An từng được biết đến là thương cảng quốc tế phồn vinh bậc nhất cả nước và khu vực Đông Nam Á. Nơi đây là điểm dừng chân của thuyền buôn khắp thế giới, khiến cho mảnh đất này không chỉ là xứ giao thương “con đường tơ lụa” trên biển, mà còn sớm trở thành nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa đa sắc.

Đèn lồng như một đặc sản nổi bật của phố cổ Hội An với đa sắc màu và hình dạng khác nhau. Ảnh: Diệu Bình.

Chiếc đèn lồng phố Hội chính là sự kết tinh giữa văn hóa Việt – Hoa – Nhật Bản ở Hội An từ hơn 500 năm trước. Từ bao thế kỷ qua, người dân sống trong phố cổ vẫn giữ lệ treo đèn lồng vào những đêm rằm, hay những dịp trọng đại ở các đình chùa, nhà cổ. Và ngày nay, đèn lồng gắn liền với thương hiệu Hội An, miền cổ tích lung linh say lòng du khách.

Phần lớn đèn lồng tại Hội An vẫn được làm với các phương pháp thủ công. Ảnh: Diệu Bình.

Trong những đêm rằm ở phố cổ, đèn lồng tỏa sắc từ những mái nhà cổ kính, đèn lồng giăng giăng khắp ngã phố, nối dài dọc theo những chiếc cầu bắc ngang sông Hoài soi bóng xuống lòng sông dệt nên bức tranh thơ mộng riêng có ở Hội An.

Đèn lồng được xem là cái hồn để “níu chân” du khách mỗi khi đến với phố Hội. Ảnh: Diệu Bình.

Ở Hội An hiện nay có khoảng trên dưới 200 cơ sở làm đèn lồng. Song, nói về nghề làm đèn lồng, người dân nơi đây vẫn luôn nhắc đến anh Võ Đình Hoàng – người đã có nhiều năm làm đèn lồng và không ngừng học hỏi để đưa chiếc đèn lồng đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Đèn lồng được xem “phần hồn” phố Hội

Anh Võ Đình Hoàng cho biết, nghề làm đèn lồng không hề đơn giản, từ việc chọn tre đến ngâm tre, phải đảm bảo tre không bị mối mọt và có khả năng chống ẩm cao để vót thành nan tre. Sau phần khung đèn, công đoạn tiếp theo là dán đèn vào khung. Vải được cắt thành nhiều mảnh tùy theo kích thước đèn rồi được dán trên khung bằng keo. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mĩ của người thợ trong từng chi tiết.

Làm đèn lồng đòi hỏi người thợ phải có sự khéo léo, tỉ mĩ trong từng chi tiết. Ảnh: Diệu Bình.

Một thế kỷ đã trôi qua với dòng sông Thu Bồn nhiều biến động, bình yên, chiến tranh và thiên tai, chỉ còn lại những sinh hoạt văn hóa, những lễ hội dân gian là niềm tự hào của cộng đồng dân cư đô thị cổ tựa như chiếc đèn lồng tô điểm thêm cho vẻ đẹp kín đáo, kiêu kì của phố thị.

Hội An càng thêm huyền ảo trong sắc vàng ấm dịu từ những chiếc đèn lồng tỏa sáng khắp các ngõ. Ảnh: CTV

“Lồng đèn Hội An  bây giờ rất phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, nên thị trường tiêu thụ rất rộng. Ở trong và ngoài nước, châu Âu, châu Á, các tỉnh lân cận và được phân phối trên hệ thống sân bay toàn quốc. Lồng đèn đã đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân Hội An.” - Anh Hoàng chia sẻ.

Hằng ngày, du khách trong và ngoài nước vẫn miệt mài theo các tour học nghề truyền thống địa phương bằng cách đến các cơ sở hoặc nhà biểu diễn trên phố Nguyễn Thái Học. Họ dõi theo những đôi bàn tay tài hoa của người thợ làm lồng đèn. Những thanh tre được người thợ thoăn thoắt vót mỏng, uốn cong tạo khung theo từng kiểu dáng, những mảng vải lụa mềm được cắt dán cẩn thận, tinh xảo. Nhiều chiếc đèn được thêu hay vẽ những họa tiết hoa văn mang ý nghĩa văn hóa địa phương.

“Đèn lồng là kết tinh mối giao thoa văn hóa Việt – Hoa – Nhật lâu đời. Đèn lồng cũng chính là tinh hoa của những đôi bàn tay ở phố Hội. Là một người con ở đây, không chỉ cá nhân tôi mà ai cũng tự hào vì Hội An có đèn lồng...” - Anh Hoàng nói.

Trong sự tĩnh lặng, dường như những chiếc đèn lồng không còn là vật trang trí mà trở thành một phần linh hồn phố cổ. Ảnh: CTV.

Trong một chiều cảm xúc, tự tay thử làm một chiếc đèn lồng, người bạn phố Hội chia sẻ cùng tôi rằng, giống như trở về tuổi thơ những mùa Tết Trung thu cùng bố uốn tre làm đèn lồng. Để rồi đêm trăng tròn, đi trong muôn ánh sáng rực rỡ sắc màu ấy mà không thôi hoài niệm. Lẽ đó mà Hội An cũng là chốn tìm về của lữ khách với đôi dòng thơ Kim Ba:

Tôi đi giữa phố lồng đèn

tìm mua một chút hồn nhiên thuở nào 

tuổi thơ treo thấp treo cao 

dịu ơi mỗi tiếng mời chào nghe thương… 

người mua khác phố lạ phường 

mà rôm rã chuyện trò dường đã quen… 

bâng khuâng giữa phố lồng đèn tôi nay thơ thẩn đi tìm tôi xưa…