Mặt bằng rủi ro khách hàng tổng thể đang ở mức cao
Cuộc điều tra của Vụ Dự báo, Thống kê được tiến hành trong 16 ngày (từ ngày 25/5/2023 đến ngày 10/6/2023) trên toàn bộ các TCTD và Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài (NHNNg) tại Việt Nam. Tỷ lệ trả lời của cuộc điều tra đạt 97%.
Kết quả điều tra được phân tích dựa trên phương pháp cân bằng (Balance Method) và các TCTD được gắn trọng số dựa trên tương quan về quy mô tổng tài sản của TCTD hoặc dư nợ tín dụng hoặc huy động vốn tùy theo tính chất câu hỏi.
Cụ thể, theo đánh giá của các TCTD, nhu cầu vay vốn, dịch vụ thanh toán và thẻ, gửi tiền của khách hàng trong quý II/2023 có cải thiện. Tuy nhiên, "cải thiện" thấp hơn so với nhận định và kỳ vọng tại kỳ điều tra trước.
Các TCTD dự báo nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng của khách hàng diễn biến khả quan trong quý III/2023 nhưng tăng với tốc độ chậm lại trong năm 2023 so với năm 2022. Trong đó, nhu cầu vay vốn được kỳ vọng tăng nhiều hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán. Tuy nhiên, vẫn có 11% TCTD dự báo nhu cầu vay vốn giảm trong năm 2023 so với năm 2022.
Theo nhận định của các TCTD, thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong quý II/2023 tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt và dồi dào hơn so với quý I/2023. Các TCTD dự báo tình hình thanh khoản tiếp tục dồi dào trong quý III/2023 và cả năm 2023 so với năm 2022.
Tại kỳ điều tra đầu tháng 6/2023, trước khi Ngân hàng nhà nước (NHNN) công bố quyết định giảm thêm 0,5 điểm phần trăm các mức lãi suất điều hành lần thứ 4 vào ngày 16/6/2023, các TCTD kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động và cho vay bình quân toàn hệ thống giảm 0,31- 0,42 điểm phần trăm trong quý III/2023 và giảm tương ứng 0,91 điểm phần trăm và 0,79 điểm phần trăm trong cả năm 2023.
Trái với dự báo tại kỳ điều tra trước về khả năng tăng nhẹ giá bình quân sản phẩm dịch vụ trong năm 2023, tại kỳ điều tra này, giá bình quân sản phẩm dịch vụ được các TCTD dự báo sẽ giảm đáng kể trong năm 2023 so với năm 2022. 36,5% TCTD cho biết đã giảm giá bình quân các sản phẩm, dịch vụ trong quý II/2023, cao hơn khoảng 2,3 lần so với tỷ lệ TCTD có cùng lựa chọn ở quý trước. Trong khi, 9,3% TCTD cho biết đã tăng giá bình quân các sản phẩm, dịch vụ, chỉ bằng khoảng 1/4 so với quý trước. Xu hướng giảm giá bình quân các sản phẩm, dịch vụ được các TCTD dự kiến duy trì trong quý III/2023.
TCTD nhận định, xu hướng rủi ro khách hàng được tiếp tục gia tăng cho các quý điều tra của năm 2023. Tại kỳ điều tra lần này, các TCTD nhận thấy mặt bằng rủi ro (MBRR) khách hàng tổng thể trong quý II/2023 tăng nhanh hơn so với quý trước khi 34,2% TCTD nhận định MBRR khách hàng tổng thể ở thời điểm hiện tại đang ở mức cao, 48,2% TCTD dự báo MBRR khách hàng sẽ tăng trong năm 2023 so với năm 2022.
Cuộc điều tra cho thấy, huy động vốn toàn hệ thống TCTD được kỳ vọng tăng bình quân 3,2% trong quý III/2023 và tăng 10,6% trong năm 2023, điều chỉnh tăng nhẹ so với mức kỳ vọng 9,2% tại kỳ điều tra trước.
Dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng được kỳ vọng tăng 4,4% trong quý III/2023 và tăng 12,5% trong năm 2023, điều chỉnh giảm 0,6 điểm phần trăm so với mức dự báo 13,7% tại kỳ điều tra trước.
Theo đánh giá của các TCTD, tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng có biểu hiện tăng nhẹ trong quý II/2023 nhưng được kỳ vọng giảm trong quý III/2023.
Theo kết quả điều tra, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong quý II/2023 tiếp tục cải thiện chậm hơn đáng kể so với quý trước. Lợi nhuận trước thuế có tăng trưởng nhẹ nhưng thấp hơn so với mức kỳ vọng ở kỳ điều tra trước. Các TCTD điều chỉnh thu hẹp đáng kể kỳ vọng về tình hình kinh doanh và lợi nhuận trong thời gian tới.
Trong quý II/2023, các TCTD tiếp tục đánh giá các nhân tố nội tại và khách quan có cải thiện so với quý trước. Khác với kỳ điều tra trước, ở kỳ điều tra này, nhân tố khách quan "Chính sách tín dụng, lãi suất và tỷ giá của NHNN" và nhân tố chủ quan "Chính sách lãi suất, tín dụng, tỷ giá của đơn vị" được các TCTD đánh giá là hai nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng tích cực tới tình hình kinh doanh của đơn vị trong quý II/2023. Dự kiến trong cả năm 2023, sau đó mới đến các nhân tố phổ biến ở các kỳ điều tra trước như "Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của đơn vị" và "Điều kiện kinh doanh và tài chính của khách hàng"; "Chính sách và năng lực quản trị rủi ro của đơn vị".
Trong khi đó, sự cạnh tranh từ các TCTD khác tiếp tục được đánh giá là nhân tố có thể tác động tiêu cực nhất tới tình hình kinh doanh của TCTD trong quý II/2023 và dự kiến cả năm 2023.