Điểm nhấn quan trọng nhất của Luật sửa đổi là quy định: Cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm sẽ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT). Đây là mức điều chỉnh lớn so với thực tế trước đây, phản ánh đúng bối cảnh chi phí đầu vào, mặt bằng và nguyên vật liệu tăng cao.

Theo bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, nhóm này dự kiến chiếm tới 90% tổng số hộ kinh doanh hiện nay. Với chính sách mới, họ không chỉ được miễn thuế mà còn được giảm tải tối đa thủ tục hành chính: không bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, không phải ghi chép sổ sách kế toán phức tạp và chỉ cần khai báo doanh thu một lần vào cuối năm.

Thực tế từ các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại Hà Nội và Nghệ An cho thấy, chính sách này giúp họ yên tâm tái đầu tư, sửa sang cửa hàng và cải thiện dịch vụ thay vì loay hoay với bài toán chi phí.

Luật mới phân loại hộ kinh doanh thành 4 nhóm với cơ chế quản lý minh bạch, thay thế dần hình thức thuế khoán bằng phương pháp kê khai dựa trên dữ liệu thực:

Nhóm dưới 500 triệu đồng/năm: Miễn thuế hoàn toàn. Nhóm từ trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm: Thuế suất 15%. Điểm mới ưu việt là hộ kinh doanh được lựa chọn tính thuế theo tỷ lệ doanh thu hoặc theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí), tùy thuộc vào đặc thù ngành nghề để tối ưu lợi nhuận. Hóa đơn điện tử chỉ bắt buộc với hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng. Nhóm từ trên 3 tỷ đến 50 tỷ đồng/năm: Áp dụng thuế suất 17% trên thu nhập chịu thuế. Bắt buộc dùng hóa đơn điện tử và sổ sách kế toán đầy đủ. Nhóm trên 50 tỷ đồng/năm: Áp dụng thuế suất 20% (tương đương doanh nghiệp) và tuân thủ chế độ kế toán chặt chẽ.

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy hiệu ứng tích cực của chính sách ngay khi được công bố. Chị Nguyễn Thị Bảo Trân, chủ cửa hàng đồ ăn nhanh tại Hà Đông (Hà Nội) cho biết, doanh thu cửa hàng thường dao động 330-380 triệu đồng/năm, nhưng chi phí nguyên liệu và mặt bằng ngày càng tăng khiến lợi nhuận không cao. Việc được miễn thuế giúp chị có thêm nguồn lực để sửa sang cửa hàng và mở rộng thực đơn.

Anh Hoàng Duy Hùng, kinh doanh đồ trang trí nội thất tại Hà Nội cũng cho rằng, mức miễn thuế mới giúp anh yên tâm hơn trong giai đoạn chi phí đầu vào liên tục tăng, từ đó mạnh dạn tái đầu tư và cải thiện dịch vụ. Những trường hợp này phản ánh đúng tinh thần của chính sách: đồng hành với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, nhóm chịu nhiều rủi ro thị trường và biến động chi phí.

Đối với các nhóm phải kê khai, Bộ Tài chính đang dự thảo đơn giản hóa hệ thống sổ sách (chỉ còn 2-4 loại sổ) để giảm gánh nặng tuân thủ. Đồng thời, nhóm có doanh thu lớn (trên 50 tỷ đồng) được khuyến nghị chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp để hưởng ưu đãi thuế TNDN và mở rộng thị trường.

Dù chính sách mới mang lại nhiều thuận lợi, nhưng việc chuyển đổi từ thuế khoán sang tự kê khai đòi hỏi sự chủ động từ người dân. Để sẵn sàng cho thời điểm áp dụng (dự kiến từ 1/1/2026), các chuyên gia khuyến nghị hộ kinh doanh thực hiện ngay các bước:

Rà soát doanh thu: Xác định mức doanh thu thực tế để biết mình thuộc nhóm đối tượng nào. Tách bạch tài chính: Mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh, tránh lẫn lộn với chi tiêu cá nhân để minh bạch dòng tiền. Làm quen công nghệ: Tiếp cận ứng dụng eTax Mobile, chữ ký số và phần mềm quản lý bán hàng. Chuẩn hóa hồ sơ: Cập nhật đăng ký kinh doanh, mã số thuế để đảm bảo quyền lợi, tránh bị ấn định thuế suất cao.

Ngoài ra, Luật sửa đổi cũng điều chỉnh biểu thuế lũy tiến đối với tiền lương, tiền công và nâng mức giảm trừ gia cảnh, thể hiện nỗ lực toàn diện trong việc khoan thư sức dân và hiện đại hóa nền tài chính công.