Nguyên nhân Mỹ "đùng đùng" buộc Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đóng cửa

Cảnh sát và xe cứu hỏa tập trung ngoài Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston (ảnh: SCMP)

1. Lý do của Mỹ

Trả lời phỏng vấn của Reuters, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus cho rằng, Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston phải bị đóng cửa nhằm “bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thông tin cá nhân của người Mỹ”.

“Chúng tôi đã yêu cầu Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đóng cửa. Theo Công ước Vienna, các quan chức ngoại giao phải tôn trọng luật pháp, quy định của quốc gia sở tại và không được can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia đó.

Vì vậy, Mỹ không thể dung thứ cho Trung Quốc vì các hành vi vi phạm chủ quyền và đe dọa người dân Mỹ. Chúng tôi cũng không dung thứ cho hành vi kinh doanh thương mại không công bằng, trộm cắp việc làm của dân Mỹ và nhiều hành vi nghiêm trọng khác từ Trung Quốc”, bà Morgan Ortagus cho hay.

“Tổng thống Trump đặc biệt quan tâm đến sự công bằng và có đi có lại trong quan hệ Mỹ - Trung”, bà Morgan Ortagus cho biết thêm.

Trước đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết, Mỹ sẽ có những hành động nhằm ngăn chặn hành vi “trộm cắp tài sản trí tuệ” của Trung Quốc. Hai cá nhân Trung Quốc mới đây cũng bị Mỹ truy tố vì cáo buộc ăn cắp dữ liệu quan trọng về vắc xin phòng Covid-19.

“Tổng thống Trump nói với tôi rằng: Quá đủ rồi, chúng ta không thể cho phép điều đó tiếp tục xảy ra”, ông Pompeo phát biểu trong chuyến thăm tới Copenhagen (Đan Mạch).

Một quan chức Mỹ nói với Reuters rằng, Mỹ quyết định sẽ dừng kế hoạch mở lại lãnh sự quán ở Vũ Hán.

Marco Rubio – Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ – cáo buộc, Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston là “một ổ gián điệp lớn”.

Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston (ảnh: Reuters)

2. Phản ứng của Trung Quốc

Hôm 22.7, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án mạnh mẽ Mỹ về quyết định buộc Tổng lãnh sự quán ở Houston phải đóng cửa.

 “Trung Quốc kịch liệt lên án hành động này. Chúng tôi kêu gọi Mỹ sửa chữa ngay những sai lầm của họ. Nếu không, Trung Quốc buộc phải đưa ra biện pháp cần thiết”, Vương Văn Bân – phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc – phát biểu.

Trong bài phát biểu của mình, ông Vương cũng nhắc tới chuyện Đại sứ quán Trung Quốc ở Mỹ bị dọa đánh bom, dọa giết.

Theo Thời báo Hoàn cầu, hôm 20.7, Đại sứ quán Trung Quốc ở Mỹ đã nhận được một cuộc gọi đe dọa đánh bom.

Cụ thể, Văn phòng thị thực của Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ liên tục nhận được cuộc gọi từ một số điện thoại nặc danh. Đầu dây bên kia là một người đàn ông. Người này gọi tới Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ nhưng liên tục cúp máy khi nói chuyện với nhân viên.

Lần cuối gọi tới, sau khi nhân viên Đại sứ quán Trung Quốc nhấc máy, người này hỏi: “Đây có phải số của Văn phòng thị thực thuộc Đại sứ quán Trung Quốc không?”

Sau khi được xác nhận, người này nói thêm: “Bạn có biết tôi để thứ gì ngoài sảnh Đại sứ quán không?”. Âm thanh trong điện thoại sau đó nghe như một tiếng nổ. Người đàn ông lập tức cúp máy.

Trước đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ nhận được một bức thư đe dọa sẽ giết người. Đại sứ quán Trung Quốc sau đó đã tăng cường các biện pháp an ninh.

Tuy nhiên, đây mới là thông tin một chiều từ Trung Quốc. Mỹ chưa lên tiếng xác nhận hoặc bình luận về các vụ việc này.

“Tháng 10 năm ngoái và tháng 6 năm nay, Mỹ đã mở túi thư ngoại giao của Trung Quốc và thu giữ tài liệu. Gần đây, do hậu quả từ việc kích động thù hằn của Mỹ, một số cơ quan, nhân viên ngoại giao Trung Quốc đã bị dọa giết hoặc dọa đánh bom. Trang web Đại sứ quán Mỹ ở Trung Quốc thường xuyên đăng tải các bài viết công kích Trung Quốc. Mỹ rõ ràng đang muốn can thiệp vào công việc nội của Trung Quốc và kích động đối đầu”, ông Vương Văn Bân cáo buộc.

Bắc Kinh cũng cáo buộc Washington "vu khống" sau khi Mỹ truy tố hai công dân Trung Quốc về hành vi đánh cắp dữ liệu vắc xin ngừa Covid-19.

“Chính phủ Trung Quốc luôn bảo vệ mạnh mẽ an ninh mạng, phản đối và thẳng tay trừng phạt các cuộc tấn công mạng, tội phạm mạng dưới mọi hình thức”, ông Vương nói.

Ảnh chụp từ xa cảnh nhân viên Tổng lãnh sự quán Trung Quốc đốt tài liệu (ảnh: Daily Mail)

3. Trung Quốc có thể đáp trả Mỹ ra sao?

Reuters dẫn nguồn tin giấu tên cho biết, Trung Quốc có thể đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Vũ Hán hoặc Hong Kong để trả đũa động thái của Washington.

Mỹ có 4 lãnh sự quán ở Trung Quốc đại lục, đặt tại Quảng Châu, Thượng Hải, Thẩm Dương và Thành Đô.

Đây là lần đầu tiên sau hơn 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Mỹ yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc, theo SCMP.

Tổng lãnh sự quán tại Houston là Tổng lãnh sự quán Trung Quốc đầu tiên được thành lập ở Mỹ. Ngoài thực hiện các công việc theo yêu cầu ngoại giao, cơ quan này còn mang tính biểu tượng rất cao cho mối quan hệ Mỹ - Trung.

Các chuyên gia cho rằng, việc Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc mà không thông báo trước cho Bắc Kinh cho thấy quan hệ giữa 2 nước đã bị hạ cấp.

Sau khi nhận được yêu cầu từ phía Mỹ, nhân viên tại Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đã đem nhiều tài liệu ra sân đốt. Hiện chưa rõ nguyên nhân hành động này từ phía Trung Quốc.

“Không rõ từ giờ đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tổ chức vào tháng 11 tới, chính quyền của ông Trump còn có thể đẩy quan hệ hai nước trở nên tồi tệ hơn ra sao”, Shi Yinhong – chuyên gia nghiên cứu Mỹ tại Đại học Renmin – nhận xét.

Ông Shi Yinhong cho rằng, động thái lần này từ Mỹ là cực kỳ nghiêm trọng và quan hệ Mỹ - Trung đang “rơi tự do”.

Trey McArver – chuyên gia tại Công ty tư vấn Trivium Trung Quốc – cho rằng, việc đóng cửa Tổng lãnh sự quán là tin tức rất lớn ở Trung Quốc và Bắc Kinh chắc chắn sẽ có phản ứng.