Ô nhiễm không khí nghiêm trọng: Có nên bỏ hàng chục triệu mua máy lọc?

Không khí thường xuyên ở mức có hại cho sức khỏe

Khoảng nửa tháng trở lại đây, chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở Hà Nội thường xuyên ở mức trên 200, đây là mức có hại cho sức khoẻ.

Theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ, chất lượng không khí được chia làm 5 mức, tức 0-100 là chất lượng không khí tốt và chấp nhận được. Từ 101 – 200 là kém, người dân nhóm nhạy cảm cần hạn chế ra ngoài. Chỉ số AQI từ 201 – 300 là xấu, nhóm nhạy cảm tránh ra ngoài, những người khác hạn chế ở ngoài.

Trao đổi với PV, TS Đỗ Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Quản lý sức khoẻ môi trường và hoá chất, Cục Quản lý Môi trưởng Y tế, Bộ Y tế cho biết, trung bình mỗi người cần 10.000 lít không khí để thở mỗi ngày. Do đó khi chất lượng không khí không đảm bảo có thể gây hàng loạt bệnh tật về đường hô hấp, tim, ung thư, căng thẳng thần kinh…

Nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất là người cao tuổi, phụ nữ có thai (có thể gây ảnh hưởng bào thai), trẻ em, người có sẵn các bệnh lý mạn tính…

"Những người khỏe mạnh có chức năng thông khí phổi lớn có thể đào thải phần lớn các chất gây ô nhiễm từ ngoài vào. Nhưng với những người có sẵn các bệnh lý hô hấp thì khả năng đào thải kém hơn, hấp thụ chất ô nhiễm trong không khí cao hơn nên dễ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí", TS Cường lý giải.

Những cảnh báo về tình trạng ô nhiễm liên tục được đưa ra khiến người dân Thủ đô không khỏi lo lắng. Chị Thu Trang (Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ, chị có hai con nhỏ một lên 4 tuổi, một lên 2 tuổi. Hai đứa nhỏ nhà chị thường xuyên mắc các bệnh về hô hấp như viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản và gần như tháng nào cũng phải đến bệnh viện để thăm khám. "Cũng có thể giao mùa khiến các con tôi hay ốm, nhưng chắc chắn cũng phần nào đấy do không khí ô nhiễm tác động đến. Cách đây khoảng 1 tuần, tôi phải đưa đứa nhỏ vào viện điều trị vì chớm viêm phổi", chị Trang nói.

Chị Trang cho biết, vì lo lắng không khí ô nhiễm, mới đây vợ chồng chị đã đầu tư mua một chiếc máy lọc không khí với giá 10 triệu đồng. "Tôi thấy quảng cáo máy có thể thanh lọc được các hạt bụi nhỏ, diệt nấm mốc, vi khuẩn có hại… nên quyết định mua. Cũng chẳng rõ máy có tác dụng thật sự hay không nhưng cứ mua cho yên tâm. Quanh khu vực này có rất nhiều nhà đã sử dụng máy lọc không khí", chị Trang chia sẻ.

Nên cân nhắc trước khi mua

Khảo sát tại một số siêu thị trên đường Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân), khá nhiều nhãn hiệu máy lọc được bày bán như: Daikin, Panasonic, Sharp, Hitachi, Nagakawa, LifePro… xuất xứ từ Nhật Bản,Trung Quốc, Hàn Quốc. Giá bán dao động từ 3 triệu đến 20 triệu đồng, tùy công suất và nhãn hiệu. Một số loại máy trang bị chức năng phun tinh dầu tạo hương thơm, phun ẩm hoặc quạt gió giúp tản ion đều và nhanh...

Chia sẻ với PV, một nhân viên bán hàng tại Nguyễn Kim (cơ sở Nguyễn Chí Thanh) cho biết, khoảng nửa tháng trở lại đây, máy lọc không khí bán rất chạy, trung bình mỗi ngày có khoảng 15-20 khách hàng đến siêu thị tìm hiểu. "Có ngày tôi bán được 8 chiếc máy. Khách thường chọn máy trong khoảng 8-15 triệu đồng", nhân viên này nói.

Không chỉ rầm rộ ở các siêu thị điện máy, trên các trang mạng xã hội cũng bán máy lọc không khí rất tấp nập. Nhiều Fanpage (Facebook) liên tục đưa ra các chương trình khuyến mãi để hút khách như giảm giá thành, tặng quà, hỗ trợ mua trả góp…

Theo quảng cáo, máy có thể lọc được hết các tác nhân gây hại đến đường hô hấp như các hạt bụi nhỏ, vi khuẩn hại, khử mụi, hút bụi vải, tóc, lông động vật... Một số dòng sản phẩm cao cấp còn có thể tạo ẩm, đuổi muỗi, tiêu diệt nấm mốc và có thể diệt đến 90% vi khuẩn gây bệnh.

Theo giới thiệu của nhân viên điện máy, hầu hết máy lọc không khí hoạt động dựa trên nguyên lý đối lưu không khí trong phòng. Tác dụng làm sạch của máy diễn ra ở các lớp lọc. Các lớp lọc của máy lọc không khí thường có 3 lớp gồm: lớp lọc thô (lọc bụi lớn), lớp lọc Hepa (quan trọng nhất) và lớp lọc cacbon. Các màng lọc này đảm nhiệm vao trò lọc sạch bụi bẩn, khí độc và khử mùi trong phòng.

Với một số dòng cao cấp có giá từ 15-30 triệu đồng sẽ có 4 màng lọc với chất liệu tốt như: Lọc thô bằng thép không gỉ, lọc HEPA, lọc khử mùi và lọc tạo ẩm (trong đó tuổi thọ của bộ lọc HEPA, lọc khử mùi và tạo ẩm đều là 10 năm).

Về nguyên lý hoạt động của máy lọc không khí là hút gió vào và thổi gió ra theo một chiều. Trong quá trình làm sạch khí, bộ phát ion sẽ sản sinh ra các hạt điện tích, khiến điện tích trong phòng cân bằng từ đó gián tiếp tiêu diệt các loài virus, vi khuẩn gậy bệnh cho con người…

Hiện phần lớn các máy lọc không khí bán trên thị trường hiện nay đều trang bị công nghệ cảm biến giúp tự động kiểm tra chất lượng không khí trong phòng theo thời gian thực, đồng thời cảnh báo trực tiếp đến người dùng qua màu sắc đèn LED gắn ngoài theo các mức độ khác nhau như "tốt", "bình thường", "không tốt", "ô nhiễm".

Máy lọc không khí hiện rất được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, tác dụng của máy có thực sự hữu ích như quảng cáo?

Trao đổi với PV, một kỹ sư về điện tử cho rằng, máy lọc không khí cũng giúp phần nào đó làm sạch không khí nhưng chỉ ở mức nhất định. Việc quảng cáo máy có thể diệt được 99,99% vi khuẩn gây bệnh hoặc lọc được bụi siêu mịn là thổi phổng tác dụng lên. Nếu mua, mọi người nên chọn những sản phẩm đã được cơ quan chức năng kiểm chứng chất lượng.

Trong khi đó, Phó Giáo sư Trần Hồng Côn (Khoa Hóa học - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, mua máy lọc không khí có phần lãng phí. Lý do là bởi, ở trong không gian nhà chật hẹp thì thường ít bụi, không khí cũng trong sạch và an toàn hơn ngoài đường. Hơn nữa, máy lọc không khí chỉ là máy lọc các chất hữu cơ. Thay vào đó, người dân nên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ và nếu có việc phải đi ra ngoài thì chuẩn bị những loại khẩu trang chuyên dụng để đảm bảo an toàn.