Ô tô “made in Vietnam” xuất hiện từ 50 năm trước

Sự xuất hiện của những cái tên như Thaco, Vinaxuki và mới đây nhất là VinFast đã khẳng định ngày càng rõ ràng là người Việt có thể sản xuất và làm chủ được một thương hiệu ô tô của riêng mình. Trước đó, người ta mải miết kiếm tìm và tranh cãi xem đâu là chiếc xe đầu tiên của Việt Nam.

Cách đây tròn nửa thế kỷ, người dân ở miền Nam đã quen dùng các sản phẩm của Pháp từ thời đô hộ nên các loại xe ôtô thường là các loại xe xuất xứ từ châu Âu. Đến giữa thập niên 60 với việc nhập cảng ồ ạt các loại xe gắn máy 2 bánh: Honda, Suzuki, Yamaha thì xe ôtô Nhật bản cũng chen chân vào thị trường Việt Nam.

Xe do Pháp chế tạo đã không còn sức thu hút người tiêu thụ ngoại trừ chiếc Citroën 2CV. Do đó, Hãng Citroën tại Việt Nam quyết định tung ra thị trường một loại xe thực dụng và rẻ tiền, loại xe mà các công ty sản xuất xe Nhật Bản không thể cạnh tranh được. Đó là chiếc La Dalat.

Trước đó, hãng xe Citroën đã thiết lập một cơ xưởng ở Đông Dương vào năm 1936, trụ sở lúc đầu đặt tại góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ hiện nay đã trở thành Caféteria Rex ở Sài Gòn. Dưới thời chính quyền cũ được dời đi và đổi tên thành Công Ty Xe Hơi Citroën, sau là Công Ty Xe Hơi Saigon tại nơi bây giờ là Diamond Plaza (Tp.HCM).

Dựa trên mẫu mã của chiếc Méhari và chiếc Babybrousse rất thành công ở các thuộc địa cũ, Citroën nhập cảng vào Việt Nam những bộ phận chính như động cơ, tay lái, giảm xóc, phanh… Còn lại như đèn, còi, ghế nệm, dàn đồng đóng bằng tôn, mui xe… được chế tạo tại Việt Nam.

Lúc tung ra thị trường vào năm 1970, tỷ lệ cơ phận nhập cảng và cơ phận nội địa là 75/25, đến năm cuối cùng khi hãng Citroën đóng cửa vào năm 1975 là 60/40. Có tất cả là 4 kiểu La Dalat: loại 4 chỗ ngồi hoặc 2 chỗ ngồi với thùng chở hàng.

La Dalat – xe kiểu "quốc dân"

Sau Chiến tranh thế giới II, để đáp ứng nhu cầu về phương tiện di chuyển của dân Pháp đương thời, hãng chế tạo xe Citroën đã tung ra thị trường chiếc xe 2CV. Từ dạng chiếc xe này, Citroën đã thành công trong việc sản xuất một chiếc xe rẻ tiền, bền bỉ, bảo trì và sửa chữa dễ dàng, thực dụng cho dân chúng thời hậu chiến. Tiếp đến là loại xe Citroën Dyane 6 và Méhari sản xuất cuối thập niên 50 và đầu thập niên 60.

Xe Citroën La Dalat sản xuất ở Việt Nam là loại xe dựa trên kiểu Citroën Méhari, nằm trong kế hoạch hợp tác kỹ thuật của Citroën về cơ khí ôtô và những quốc gia có ý định sản xuất phương tiện giao thông nội địa, còn được Citroën gọi là kế hoạch hợp tác FAF (Facile À Fabriquer, Facile À Financer = Dễ sản xuất, Dễ trả tiền).

La DaLat sử dụng động cơ 4 thì, 602 phân khối, 31 mã lực, 2 xi-lanh đối ở 2 đầu nằm dẹp (flat twin), hộp số gồm 4 số tay, truyền động ở trục bánh trước. Xe có kích thước dài x rộng x cao lần lượt là 4.003 mm x 1.530 mm x 1.540 mm. Mẫu xe đầu tiên lắp ráp tại Việt Nam có trọng lượng khoảng từ 480 đến 590 kg (tùy theo kiểu), kiểu xe thùng nặng 770 kg.

Xe La Dalat đánh đúng vào nhu cầu của dân lao động Việt Nam: ít tốn xăng, dể sửa chửa, dễ thay thế. Đặc biệt, một số bộ phận như cánh cửa, kính xe, thùng xe... đều có thể "tự chế". Các bộ phận rời được bán với giá phải chăng vì được chế tạo tại Việt Nam.

Ngày nay, khi rất nhiều các hãng xe đã xây dựng nhà máy tại Việt Nam, ít ai biết rằng, La Dalat lại chính là mẫu xe đầu tiên được sản xuất và lắp ráp tại đây.