dự án yếu kém "đè nặng" lên Vinachem, kiểm toán "khui" loạt vấn đề

Theo báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán bán niên năm 2020 vừa công bố, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) ghi nhận 18.128 tỷ đồng doanh thu thuần trong 6 tháng đầu năm nay, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Sau khi trừ đi giá vốn, lợi nhuận gộp còn lại là 2.219 tỷ đồng, giảm 33%.

Vinachem tiếp tục lỗ gần 860 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm

Trong kỳ, Vinachem ghi nhận 195 tỷ đồng doanh thu tài chính và 70 tỷ đồng lợi nhuận khác. Dù vậy, điều này cũng không đủ để tập đoàn bù đắp được các loại chi phí phát sinh trong kỳ.

Cụ thể, chi phí tài chính của Vinachem lên đến 1.121 tỷ đồng, chi phí lãi vay chiếm 89%. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp lần lượt là 1.217 tỷ và 763 tỷ đồng.

Kết quả, Vinachem báo lỗ trước thuế 619 tỷ đồng và lỗ sau thuế 796 tỷ đồng. Nếu tính riêng lợi nhuận sau thuế của Công ty mẹ thì lỗ tới 859 tỷ đồng.

Tính đến hết ngày 30/6/2020, tổng tài sản của Vinachem ở mức 52.037 tỷ đồng. Trong đó phần lớn là tài sản cố định với 25.473 tỷ đồng, hàng tồn kho với 8.886 tỷ đồng, các khoản phải thu ngắn hạn với 6.698 tỷ đồng...

Về nguồn vốn, vốn chủ sở hữu của Vinachem đến hết tháng 6/2020 ở mức 17.089 tỷ đồng. Nợ phải trả ở mức 34.947 tỷ đồng, chiếm 67% tổng tài sản của doanh nghiệp. Trong đó, nợ vay của Vinachem cuối tháng 6 là 14.698 tỷ đồng.

Kiểm toán "khui" nhiều điểm "tối"

Không chỉ làm ăn thua lỗ, tại báo cáo tài chính bán niên sau soát xét của Vinachem được kiểm toán viên nêu hàng loạt ý kiến ngoại trừ.

Theo đó, tại thời điểm 30/6/2020, một số dự án của Vinachem như dự án Khai thác và chế biến muối mỏ tại huyện Nongbok, tỉnh Khammouan, Lào, hợp đồng với các bên liên quan đã dừng triển khai và đang thực hiện các thủ tục thanh lý; các dự án đầu tư Nhà máy sản xuất phân đạm từ than cám công suất 560.000 tấn/năm; Dự án Xây dựng công trình nhà máy sản xuất phân bón Diamon Photphat (DAP) số 2 và Dự án Mở rộng nhà máy phân đạm Hà Bắc đã tạm bàn giao đưa vào sử dụng, nhưng đến nay chưa được quyết toán dự án hoàn thành, hoạt động không hiệu quả.

Trong khi đó, công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, CTCP DAP số 2 - Vinachem chưa xử lý hết các tồn tại theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước và Bộ Công Thương. Ngoài ra, Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình không có khả năng thanh toán đầy đủ toàn bộ các khoản nợ vay và lãi vay đến hạn.

Chi tiết hơn, tại thời điểm 30/6/2020, báo cáo tài chính giữa niên độ của Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, Công ty Cổ phần DAP số 2 - Vinachem và Công ty Cổ phần Phân Đạm và Hóa chất Hà Bắc phản ánh Nợ ngắn hạn đã vượt quá tài sản ngắn hạn, lỗ lũy kế làm âm vốn chủ sở hữu.

Tổng quan cho thấy sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu, dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục tại Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, Công ty Cổ phần DAP số 2 - Vinachem và Công ty CP Phân Đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Báo cáo của kiểm toán của AASC cũng cho hay, không thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp về kế hoạch dòng tiền cho 12 tháng tới, cũng như các bằng chứng cho thấy các đơn vị nêu trên có khả năng trả nợ cho các khoản nợ đến hạn và đã quá hạn hay không.

"Kiểm toán không thể xác định liệu Báo cáo tài chính giữa niên của Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, Công ty CP DAP số 2 - Vinachem và Công ty CP Phân Đạm và Hóa chất Hà Bắc cho kỳ kế toán từ ngày 1/1 - 30/6/2020 đang được hợp nhất vào Báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ của Tập đoàn, với giả định các đơn vị này sẽ tiếp tục hoạt động liên tục có phù hợp hay không", Kiểm toán AASC nêu rõ.

AASC đã nhấn mạnh, một số khoản vay Ngân hàng của Vinachem đã quá hạn thanh toán. Trong đó, số dư nợ gốc quá hạn là 1.064,2 tỷ đồng và lãi quá hạn, lãi phạt chậm nộp tương ứng là 608,8 tỷ đồng. Tài sản đảm bảo là Nhà máy sản xuất phân đạm từ than cám công suất 1.760 tấn ure/ngày (560.000 tấn ure/năm) đã tạm bàn giao Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình quản lý, vận hành từ năm 2012 nhưng chưa được phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành.

Loạt dự án yếu kém đè nặng lên Vinachem

Theo lý giải của Vinachem, tình hình sản xuất - kinh doanh của Tập đoàn gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế vĩ mô và tác động của các chính sách, quy định của Nhà nước, đặc biệt là các bất cập trong quy định về thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón.

Bên cạnh đó, sự bùng phát của dịch bệnh Covid-19 đã khiến các đơn vị của Tập đoàn gặp rất nhiều khó khăn trong việc chuẩn bị nguyên vật liệu, vật tư cho sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, tiến độ sửa chữa máy móc thiết bị...

Tại Báo cáo tài chính hợp nhất của Vinachem, Dự án Nhà máy sản xuất phân đạm từ than cám công suất 1.760 tấn ure/ngày, nợ ngắn hạn của công ty là 9.560,1 tỷ đồng, tài sản ngắn hạn là 1.129,9 tỷ đồng; lỗ lũy kế là 6.506,3 tỷ đồng. Công ty đã thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp theo phương án đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để Công ty TNHH Đạm Ninh Bình ổn định, phát triển sản xuất kinh doanh, trả nợ. Tuy nhiên, đến 30/6/2020, công ty này trong 6 tháng đầu năm 2020 lỗ 780,9 tỷ đồng, lỗ lũy kế đã vượt vốn chủ sở hữu 4.192,6 tỷ đồng.

Cùng thời điểm, Công ty TNHH Đạm Ninh Bình - đơn vị sở hữu dự án đầu tư Nhà máy sản xuất Phân đạm từ than cám công suất 560.000 tấn/năm - có nợ ngắn hạn 9.560 tỷ đồng, tài sản ngắn hạn 1.129 tỷ đồng; lỗ lũy kế lên đến 6.506 tỷ đồng. Riêng trong 6 tháng đầu năm nay, công ty lỗ 780 tỷ đồng, lỗ lũy kế vượt vốn chủ sở hữu 4.192 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc cũng trong tình trạng "bết bát" khi tổng nợ ngắn hạn lớn hơn tài sản ngắn hạn tới 4.410 tỷ đồng. Lỗ lũy kế hiện ở mức 3.979 tỷ đồng, lớn hơn nhiều vốn chủ sở hữu 1.209 tỷ đồng.

Đối với Công ty Cổ phần DAP số 2 - Vinachem, một số khoản vay ngân hàng của doanh nghiệp này đã quá hạn thanh toán. Trong đó, số dư nợ gốc quá hạn là 1.395 tỷ đồng và lãi quá hạn, lãi phạt chậm nộp tương ứng là 1.506 tỷ đồng. Tài sản đảm bảo cho khoản vay là các hợp đồng bảo đảm, tài sản hình thành từ vốn vay, trong đó có "Dự án Nhà máy sản xuất phân bón DAP công suất 330.000 tấn/năm" đã hoàn thành, đưa và sử dụng, hiện nay chủ đầu tư đang thực hiện công tác thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành.