Petrolimex đã sử dụng sai phạm hàng nghìn tỷ ngân sách Nhà nước như thế nào?

Tại kỳ họp thứ 39 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương diễn ra trong 3 ngày từ 25 đến 27/9, cơ quan này đã tiến hành kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).

Ủy ban Kiểm tra Trung ương xác định Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam  đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để Tập đoàn có nhiều vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác cán bộ.

Cùng với đó là những sai phạm trong quản lý, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn, tài sản; hoạt động kinh doanh xăng dầu; cổ phần hóa, tái cơ cấu, thoái vốn nhà nước và thực hiện một số dự án đầu tư xây dựng.

Những sai phạm này đã gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại lớn tiền và tài sản của Nhà nước.

Một trong những sai phạm nổi lên là việc Petrolimex và các đơn vị trực thuộc đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng ngoài ngành không đúng quy định; để xảy ra tình trạng cá nhân chiếm đoạt tài sản; quản lý không chặt chẽ trong kinh doanh, điều hành giá bán…

Đầu tư ngoài ngành sai quy định

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, từ 2010 đến tháng 6/2013, Công ty mẹ Petrolimex đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính, cụ thể là vào mảng ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản với tổng số tiền 2.255,6 tỷ đồng, trong đó nhiều khoản đầu tư với giá trị lớn không đúng quy định như: tăng vốn đầu tư vào PG Bank 400 tỷ đồng (chiếm 40% vốn điều lệ của đơn vị nhận góp vốn) và Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex 171,3 tỷ đồng (chiếm 51% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) mà không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp này đã tăng vốn đầu tư 51 tỷ đồng vào Công ty Cổ phần Bất động sản Petrolimex mà không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương; sử dụng vốn kinh doanh 231,9 tỷ đồng để đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, không đúng với nghị quyết của hội đồng quản trị.

Tập đoàn này cũng ủy thác cho các đơn vị thành viên vay dài hạn để đầu tư xây dựng các công trình, dự án 414,6 tỷ đồng từ vốn chiếm dụng trong thanh toán, chưa bố trí được nguồn vốn cho đầu tư xây dựng. Chưa thực hiện nghiêm việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành theo chủ trương của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Một số khoản đầu tư của Công ty mẹ hiệu quả thấp: Đầu tư 178,5 tỷ đồng vào Công ty Cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex và Công ty Cổ phần Bất động sản Petrolimex kém hiệu quả; đầu tư 38,8 tỷ đồng vào Công ty Cổ phần Thương mại Tuyên Quang, Công ty TNHH Hóa chất PTN và Công ty Đầu tư và Phát triển Vân Phong từ năm 2010 đến thời điểm thanh tra không có cổ tức.

Ngoài ra, một số khoản đầu tư vào Công ty Vận tải xăng dầu (Vipco), Hóa dầu Petrolimex, Công ty Xăng dầu khu vực 2 cũng được cho là bất hợp lý, không đúng quy định, trong đó đầu tư vào Vipco được Thanh tra Chính phủ xác định là vi phạm nghiêm trọng.

Cụ thể, hồi tháng 4/2008, Vipco đã chuyển 72,5 tỷ đồng vào tài khoản chung do Công ty Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản, sau đó có văn bản cho phép Công ty Thiên Lộc Phú rút ra từ ngân hàng 20,2 tỷ đồng nhưng không có căn cứ, số tiền rút ra không sử dụng vào việc thực hiện hợp đồng và hoạt động của Công ty Thiên Lộc Phú (thực tế công ty này không hoạt động kinh doanh).

Thiên Lộc Phú đã trả lại Vipco 1,5 tỷ đồng, số còn lại gần 19 tỷ đồng đến nay không thu hồi được là việc làm "thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng", kết luận Thanh tra cho hay.

Ngoài ra, tháng 4/2008, nguyên Tổng giám đốc và nguyên Kế toán trưởng Vipco còn chuyển số tiền 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay cũng không thu hồi được, vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng số tiền chưa thu hồi được trên 19,1 tỷ đồng. Điều này cũng biểu hiện hành vi chiếm đoạt tài sản đối với cá nhân nói trên.

Năm 2006, Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực 3 và Phó chủ tịch UBND xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m2 đất trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.

Sai phạm trong kinh doanh xăng dầu

Cùng với đó, kết luận TTCP cũng chỉ rõ: Năm 2011, Petrolimex chỉ đạo các công ty xăng dầu thành viên kinh doanh có lãi trích lập quỹ bình ổn, sau đó 11 công ty đã trích lập số tiền 221,3 tỉ đồng không đúng đối tượng theo quy định.

Trong công tác quản lý hao hụt xăng dầu từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Petrolimex còn hạch toán vào chi phí xăng dầu hao hụt vượt định mức, không đúng quy định của Quy chế kinh doanh xăng dầu, làm giảm hiệu quả kinh doanh gần 7 tỉ đồng.

Công tác quản lý, điều hành giá bán xăng dầu nội bộ của Petrolimex đối với các công ty xăng dầu thành viên chưa tuân thủ nguyên tắc, phương pháp xác định giá quy định trong Quy chế kinh doanh xăng dầu và chưa phù hợp với giá bán do liên bộ Tài chính - Công Thương công bố, thể hiện ý chí chủ quan trong việc quyết định giá, dễ phát sinh tiêu cực.

Petrolimex chưa quản lý chặt chẽ xăng dầu tiêu thụ trước các thời điểm điều chỉnh giá, sản lượng xăng xuất bán trước thời điểm tăng giá tại một số công ty xăng dầu thành viên tăng bất thường từ 2,3 - 6,7 lần so với sản lượng bán bình quân.

Bên cạnh đó, Petrolimex và liên Bộ Tài chính - Công Thương đã đưa chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm vào giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu theo mức cố định, thiếu cơ sở, cao hơn chi phí thực tế của Petrolimex.

Những sai phạm của "sếp" xăng dầu

Một điểm khác được Thanh tra Chính phủ điểm mặt đó là nhiều "sếp" xăng dầu đã có những sai phạm nghiêm trọng trong sử dụng tiền đầu tư.

Trong đó, một trong những vụ việc nghiêm trọng được Thanh tra Chính phủ kể đến là tại Công ty CP Vận tải xăng dầu Vipco – đơn vị trực thuộc Petrolimex.

Cụ thể, năm 2008 ông Nguyễn Đạo Thịnh, Tổng giám đốc Vipco, ký hợp tác đầu tư với Công ty TNHH thương mại dịch vụ sản xuất Thiên Lộc Phú, đã chuyển 72,5 tỷ đồng vào tài khoản chung do Công ty Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản.

Sau đó, Vipco có văn bản đồng ý cho Thiên Lộc Phú rút ra 20,1 tỷ đồng nhưng không có căn cứ, và thực tế Công ty Thiên Lộc Phú không hoạt động kinh doanh. Thiên Lộc Phú sau đó đã trả lại cho Vipco 1,5 tỷ đồng, số còn lại 18,6 tỷ đồng đến nay không thu hồi được là việc làm thiếu trách nhiệm, gây hiệu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra, năm 2006 ông Đỗ Đông Ngọc, Giám đốc Công ty xăng dầu khu vực III, cũng đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m2 đất với xã Tú Sơn trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.