Công an tỉnh Hậu Giang đã thực hiện lệnh bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Lành, cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hậu Giang cùng hai thuộc cấp. Ở góc độ pháp lý, những người vi phạm có thể bị xử lý sao?
Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng luật Chính Pháp (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho hay, việc cựu giám đốc CDC Hậu Giang bị bắt cũng không gây bất ngờ với nhiều người. Bởi trước đó cơ quan cảnh sát điều tra đã mở rộng điều tra, bắt một loạt giám đốc và các thuộc cấp của Trung tâm kiểm soát bệnh tật nhiều tỉnh thành.
Các bị can bị khởi tố liên quan đến sai phạm, chung chi trong vụ Việt Á và vi phạm trong mua sắm thiết bị, vật tư y tế ở nhiều bệnh viện. Những hành vi này cho thấy đạo đức của một bộ phận cán bộ trong ngành y đã suy thoái nghiêm trọng hoặc đã có những lỗ hổng trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực này.
Ngoài ra, những những sai phạm nêu trên đã tác động tiêu cực đến công tác phòng chống dịch bệnh, có thể gián tiếp tước đoạt tính mạng của nhiều bệnh nhân, đây phải nói là tội ác chứ không chỉ là vi phạm pháp luật thông thường.
Điều đáng nói là các bị can khai nhận đã chi số tiền nhiều tỷ đồng để "bôi trơn" cho các cán bộ, lãnh đạo ở nhiều địa phương. Bởi vậy việc mở rộng điều tra, xác minh làm rõ sai phạm của các tổ chức, cá nhân có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật là cần thiết.
"Hành vi vi phạm như vậy là lỗi cố ý, những cán bộ này biết rõ hành vi như vậy là vi phạm pháp luật nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi để hưởng lợi từ nỗi sợ hãi, hoang mang của cộng đồng trước dịch bệnh. Bởi vậy vụ án này là một nỗi đau trong công tác cán bộ, là tiếng chuông cảnh tỉnh cho nhiều người khác, đồng thời cho thấy lỗ hổng trong công tác quản lý tài sản nhà nước, trong mua sắm thiết bị vật tư y tế", luật sư Cường chia sẻ.
Theo luật sư Cường, trước đó, nhiều cán bộ lãnh đạo CDC ở các địa phương đều "thề" rằng mình không liên quan, và khẳng định "không nhận đồng hoa hồng nào". Tuy nhiên, sau đó, những phát ngôn, "thề thốt" của một số cán bộ CDC ở địa phương đã bị cơ quan điều tra lột "mặt nạ", khởi tố và tống giam cho thấy, đạo đức của một số cán bộ đã suy thoái nghiêm trọng.
Trong các vụ việc nêu trên, các đối tượng đã không tuân thủ quy định của luật đấu thầu khi lựa chọn nhà thầu, xác định không đúng giá trị của các loại hàng hóa khi mua bằng tiền từ ngân sách nhà nước.
Dù là tổ chức đấu thầu hay chỉ định thầu để mua sắm thiết bị y tế, vật tư y tế thì cũng phải tuân thủ các quy định pháp luật về mua sắm tài sản công, quy định của luật đấu thầu, hướng đến mục đích là để sử dụng hiệu quả nguồn vốn từ ngân sách nhà nước.
Vì vậy theo luật sư Cường, nếu đủ căn cứ, các đối tượng có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh như: tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, tội đưa hối lộ, nhận hối lộ; tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng... Tùy thuộc vào từng hành vi và hậu quả của những người có liên
Luật sư Cường cho biết, đến nay Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hậu Giang đã thực hiện quyết định khởi tố bị can, bắt bị can, lệnh tạm giam 4 tháng ông Nguyễn Văn Lành - cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hậu Giang (CDC Hậu Giang) vì hành vi "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại khoản 3, điều 222 Bộ luật hình sự năm 2015.
Hai thuộc cấp là trưởng khoa của đơn vị này là Huỳnh Thị Hồng Đoan và Hà Tấn Bình Đẳng cũng bị bắt. Ông Lành, bà Đoan và ông Đẳng bị bắt do vi phạm đối với các gói thầu mua sắm kit xét nghiệm Covid-19 liên quan Công ty cổ phần công nghệ Việt Á.
Theo Điều 222, Bộ luật Hình sự năm 2015, đối với vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng thì mức phạt tù cao nhất có thể lên đến 20 năm. Với những bị can chỉ phạm một tội danh là tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" gây ra thiệt hại lớn cho xã hội, ảnh hưởng đến việc phòng chống dịch bệnh, gây bức xúc trong dư luận thì có thể sẽ phải chịu chế tài đến 20 năm tù.
Ngoài ra, người nào vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị xử lý hình sự về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" theo Điều 356 Bộ luật hình sự.
Trường hợp kết quả điều tra của cơ quan điều tra cho thấy các bị can đã thực hiện hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ gây thiệt hại đến tài sản Nhà nước từ 1.000.000.000 đồng trở lên thì hình phạt mà các bị can phải đối mặt sẽ là khung cao nhất của tội danh này là phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.
Đối với bị can lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình để chiếm đoạt tài sản do mình quản lý thì đây là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, tội phạm này được quy định tại Điều 353 Bộ luật Hình sự với chế tài cao nhất có thể là tử hình.
Nêu quan điểm về vụ việc, bạn đọc Nguyễn Ngọc Thanh, ở Hậu Giang (hiện đang sinh sống ở Hà Nội) cho hay, những sản phẩm kém chất lượng các đối tượng cung cấp cho người dân sẽ tác động tiêu cực đến công tác phòng chống dịch bệnh, gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người bệnh nên thiệt hại đối với xã hội là không thể đo đếm được.
Bởi vậy, trong quá trình giải quyết vụ án, cơ quan điều tra cũng cần phải làm rõ những thiệt hại mà các bị can đã gây ra đối với nhà nước, với các tổ chức, cá nhân để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.
"Đối với hành vi của lãnh đạo, cán bộ ở CDC Hậu Giang cần phải được xác minh làm rõ, xử lý không có vùng cấm, không có ngoại lệ để đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật, nhằm răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội", anh Ngọc Thanh chia sẻ.