Kh-101: Tên lửa siêu hạng của Nga "rơi xác" trong chiến sự Ukraine, tiết lộ tính năng khủng

Kh-101 được cho là đã rơi trong lúc lực lượng phòng không Ukraine đang tập kích hôm 26/1 ở khu vực miền trung Vinnytsia của nước này, theo bài đăng trên Facebook của Không quân Ukraine. Theo giới quan sát, nó có thể gặp trục trặc và tự rơi, vì tên lửa đáp xuống đất trong tình trạng khá nguyên vẹn, không giống như bị trúng hỏa lực đối phương.

Trong một bài đăng khác trên Facebook, Lực lượng Không quân Ukraine, cơ quan giám sát phần lớn lực lượng phòng không của đất nước, đã báo cáo rằng quân đội Nga đã bắn tổng cộng 55 tên lửa phóng từ trên không và trên biển vào ngày 25 tháng 1, bao gồm cả tên lửa phóng từ trên không. Kh-101, Kh-555, Kh-59, tên lửa siêu thanh Kinzhal và tên lửa Kalibr phóng từ biển.

Trong số này, Kh-101 là một trong những tên lửa hành trình phóng từ trên không (ACLM) có năng lực nhất của Nga. Công việc phát triển loại tên lửa này bắt đầu vào những năm 1980 để thay thế mẫu Kh-55.

Mẫu tên lửa Kh-101 thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1998 và những bức ảnh đầu tiên về tên lửa này xuất hiện vào năm 2007. Bề ngoài, nó có một số điểm tương đồng với tên lửa hành trình phóng từ trên không AGM-158 JASSM của Mỹ. Tuy nhiên, Kh-101 có tầm bắn xa hơn đáng kể lên tới 5.500 km.

Máy bay ném bom chiến lược tầm xa Tu-160M hiện đại hóa và máy bay ném bom chiến lược Tu-95MSM được sử dụng để mang tên lửa Kh-101. Bản thân Kh-101 cũng được trang bị đầu đạn thông thường nặng từ 400-450 kg. Các loại đầu đạn đó bao gồm đầu đạn nổ mạnh, nổ xuyên thấu cao và đầu đạn con.

Ngoài ra còn có một biến thể trang bị vũ khí hạt nhân gọi là Kh-102 có thể mang đầu đạn nhiệt hạch 20 kiloton. Đây chính là tên lửa hành trình trang bị vũ khí hạt nhân phóng từ trên không chính của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga (VKS).

Những hình ảnh mới nhất về đống đổ nát của Kh-101 tiết lộ điều gì?

Lần đầu tiên Kh-101 được sử dụng trong chiến đấu là ở Syria vào năm 2015, và loại tên lửa này đã được sử dụng rộng rãi trong cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine kể từ khi bắt đầu vào tháng 2 năm ngoái.

Tên lửa Kh-101 đã được đưa tin về tỷ lệ thất bại cao trong các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào các mục tiêu của Ukraine. Theo lời của một quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trong một cuộc họp giao ban vào tháng 3 năm ngoái, "hoặc là chúng không phóng được, hoặc chúng không bắn trúng mục tiêu, hoặc chúng không phát nổ khi tiếp xúc". Tất nhiên, những hình ảnh mới nhất về chiếc Kh-101 bị rơi ở vùng Vinnytsia với phần thân còn nguyên vẹn hoàn toàn phù hợp với nhận định đó.

Trong các bức ảnh, có thể nhìn thấy cánh bật ra của tên lửa được nhìn thấy được gắn vào thân trung tâm. Tuy nhiên, động cơ của nó, rơi xuống bên dưới tên lửa sau khi phóng, dường như đã biến mất.

Tên lửa được nhìn thấy nằm lộn ngược, và ở giữa hai cánh tên lửa là một cửa sổ hình tròn chứa camera bên trong. Không thể nói chắc chắn đây là gì. Tuy nhiên, các báo cáo cho thấy nó có thể là một phần của camera hệ thống dẫn đường quang điện Otblesk-U. Điều này cũng gây ra rủi ro khiến Nga có thể bị lộ bí mật quân sự vào tay đối thủ.

Hệ thống dẫn đường quang điện Otblesk-U là hệ thống sử dụng cơ sở dữ liệu nội bộ về hình ảnh địa hình có liên quan để dẫn hướng vũ khí tập kích mục tiêu. Otblesk-U có khả năng quét địa hình bên dưới trước khi Kh-101 tấn công, khiến nó trở thành hệ thống dẫn đường "chính xác nhất và có khả năng chống nhiễu" của dòng tên lửa này, chuyên gia quân sự Piotr Butowski nhận định.

Có thể di chuyển với tốc độ tối đa 270m/s ở độ cao cách mặt đất chỉ 30 đến 70m, tên lửa hành trình này được cho là có thể "tàng hình" trước radar đối phương và do đó rất khó có thể bị bắn hạ. Với tầm bắn lên tới 5.500km, Kh-101 sử dụng hệ thống vệ tinh định vị GLONASS của Nga để điều chỉnh đường bay và được báo cáo là có độ chính xác cao với biên độ sai số chỉ khoảng 5m.

Một hình ảnh khác về mảnh vỡ của Kh-101 cho thấy một khu vực có hơn hàng chục lỗ tròn xếp thành hai hàng đối xứng, mỗi hàng sáu lỗ, chứa đầy bùn.

Mục đích của những lỗ này không chính xác rõ ràng. Một khả năng đây là một bộ phận phối các biện pháp đối phó gây nhầm lẫn cho radar, hoặc chúng cũng có thể được lập trình sẵn để bắn vào các điểm dễ bị tổn thương khác nhất định dọc theo đường bay của tên lửa.

Các báo cáo chỉ ra sự giống nhau giữa các lỗ hổng được tìm thấy trên Kh-101 và các thiết bị phân phối biện pháp đối phó đôi khi được thấy trên các máy bay không người lái nhắm mục tiêu trên không như BQM-167 Skeeter của Mỹ, nó cũng được sử dụng trong các hoạt động chiến đấu thực tế trong cuộc xâm lược Iraq do Hoa Kỳ lãnh đạo năm 2003, dùng để bảo vệ đường đi của máy bay và tên lửa bằng cách gây nhầm lẫn cho các radar của Iraq. Một khả năng khác là các lỗ có thể là một số loại giao diện hoặc hệ thống thông hơi. Điều đó nói rằng, có thể có những mục đích khả thi khác ngoài những mục đích được đề cập ở trên.

Cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine đã được chứng minh là một kho tàng chứa ít nhất một phần nguyên vẹn các mẫu hệ thống vũ khí tiên tiến khác nhau của Nga. Các quan chức Ukraine đã tháo dỡ những vũ khí này của Nga, và cho đến nay đã đưa ra ánh sáng sự hiện diện của một số thành phần do phương Tây sản xuất bên trong chúng, bao gồm cả Kh-101 ALCM.

Như EurAsian Times đã đưa tin trước đó, Kh-101 dường như cũng phụ thuộc rất nhiều vào chip do nước ngoài sản xuất, vì tình báo Ukraine tuyên bố đã tìm thấy ít nhất 35 chip do Mỹ sản xuất, bao gồm cả những chip do Texas Instruments, Atmel Corp sản xuất.

Đây không phải lần đầu mà Ukraine thu thập được vũ khí hiện đại hàng đầu của Nga. Trước đó, chuyên gia Mike Jason, người từng phục vụ trong quân đội Mỹ, nhận định rằng những khí tài quân sự của Nga mà Ukraine thu giữ có thể trở thành những "chiến lợi phẩm" có giá trị cho tình báo Mỹ để Washington có thể hiểu rõ hơn về cấu tạo, cũng như dữ liệu về chỉ huy và kiểm soát trong các hệ thống của Moscow.

Ông Jason cho rằng, khi Ukraine tiếp cận được các vũ khí của Nga, Moscow sẽ đối mặt với cả tác động ngắn hạn và dài hạn từ việc này. Ông cho hay, ngay cả những thiết bị tưởng như vô hại như radio, nếu còn nguyên vẹn, có thể chứa các thông tin quan trọng như cách thức mã hóa thông tin của Nga. Nếu đối thủ của Nga nắm được điều này, họ có thể ứng dụng nó vào công nghệ làm nhiễu hoặc nghe lén Nga trong tương lai.