PVN vừa kinh doanh vừa quản lý nhà nước trong hoạt động xăng dầu: Liệu có khách quan và phù hợp?

Chiều nay 25/10, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.

Sau phần trình bày của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nhiều đại biểu cũng đưa ra nhiều góp ý, thảo luận về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) này.

PVN vừa hoạt động kinh doanh và vừa tham gia quản lý nhà nước trong hoạt động xăng dầu: Liệu có khách quan và phù hợp không?

Đại biểu Trịnh Minh Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cơ bản thống nhất cao với các ý kiến tiếp thu, giải trình, cũng như nội dung của dự thảo luật; thống nhất với sự cần thiết ban hành và sửa đổi Luật theo Tờ trình của Chính phủ.

Góp ý về tên gọi của dự thảo, đại biểu đề xuất đổi tên luật thành Luật Khai thác dầu khí vì các nội dung được quy định trong dự thảo của luật chủ yếu tập trung vào hoạt động thăm dò và khai thác.

Đối tượng áp dụng, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc đối với cụm từ "cá nhân", vì việc quy định đối tượng là cá nhân được tham gia các hoạt động này sẽ không tránh khỏi tình trạng là đặt lợi ích cá nhân trên lợi ích của quốc gia, nhất là có thể làm thất thoát tài nguyên của đất nước.

Về các hành vi bị nghiêm cấm, đại biểu Trịnh Minh Bình đề nghị cơ quan thảo nghiên cứu xem xét bổ sung thêm đối với các hành vi là làm giả hồ sơ, tài liệu liên quan đến đấu thầu, thông tin, số liệu khai thác dầu khí, điều tra cơ bản, hợp đồng mua bán dầu khí.

Về nội dung dự thảo tại Điều 15 đã có quy định về hình thức lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, đại biểu cũng đề nghị cơ quan hội thảo cân nhắc quy định một cách cụ thể, chặt chẽ, tránh trường hợp sẽ lộ lọt thông tin.

Đối với các nội dung từ Điều 44 đến Điều 48, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc quy định rõ giữa chức năng của doanh nghiệp và quản lý nhà nước trong hoạt động xăng dầu.

Theo quy định của dự thảo cho phép Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) vừa hoạt động kinh doanh và vừa tham gia quản lý nhà nước trong hoạt động xăng dầu.

Đại biểu đặt câu hỏi: vấn đề này liệu có mang tính khách quan và có phù hợp hay không?

Bên cạnh đó, về quyền của Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) tại Điều 61 quy định: Tập đoàn Dầu khí có quyền phê duyệt của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đối với các chương trình tìm kiếm thăm dò dầu khí, tìm kiếm thăm dò dầu khí để điều chỉnh, thăm dò dầu khí bổ sung, phê duyệt điều chỉnh kế hoạch khai thác sớm mỏ dầu khí và kế hoạch phát triển mỏ dầu khí, kế hoạch thu dọn công trình dầu khí…Đối với quy định này, đại biểu đề nghị cần cân nhắc giao cho Chính phủ quy định vì đây là cái thẩm quyền phê duyệt.

Đại biểu Trịnh Minh Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long góp ý về trách nhiệm quản lý nhà nước về điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí quy định tại Điều 65, đề nghị cơ quan soạn thảo nên quy định một nội dung riêng về công tác thanh tra, khen thưởng, cũng như là công tác xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động xăng dầu, để có đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật…

Đại biểu Cầm Thị Mẫn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa cho rằng, việc sửa đổi Luật Dầu khí là rất cần thiết để có các cơ chế, chính sách thu hút đầu tư và cơ sở pháp lý đẩy mạnh hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí trong điều kiện tiềm năng khai thác dầu trong giai đoạn tới là rất khó khăn.

Góp ý vào những điều cụ thể, đại biểu Cầm Thị Mẫn cho biết: Về điều kiện thực hiện điều điều tra cơ bản về dầu khí được quy định tại Điều 12, đại biểu cho rằng các quy định tại Điều 12 chưa rõ ràng, chưa quy định cụ thể, có những điều kiện nào thì được thực hiện việc điều tra cơ bản về dầu khí. Kết cấu của điều luật chủ yếu quy định về loại hình chủ thể, việc điều tra cơ bản là hoạt động đặc thù.

Do đó, đại biểu Cầm Thị Mẫn đề nghị Ban soạn thảo xem xét điều chỉnh lại nội dung của Điều 12 của dự thảo luật để khắc phục, bổ sung những bất cập, thiếu sót.

Về việc triển khai các dự án theo chuỗi đồng bộ, đại biểu cho biết: Khoản 1, Điều 42 của dự thảo luật có quy định về việc triển khai các dự án theo chuỗi đồng bộ các hạng mục công trình thiết bị dầu khí trên đất liền và trên biển.

Đại biểu Cầm Thị Mẫn đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung làm rõ khái niệm chuỗi đồng bộ các hạng mục công trình, thiết bị dầu khí trên đất liền và trên biển ngoài diện tích hợp đồng ban đầu.

Về việc thực hiện các chính sách ưu đãi trong lĩnh vực dầu khí, đại biểu Cầm Thị Mẫn cho biết, chính sách ưu đãi đầu tư đã được quy định tại Điều 54 của dự thảo luật, đây là bước tiến mới trong quá trình xây dựng dự thảo luật.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi của việc thực hiện các chính sách ưu đãi này.

Đại biểu đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật để đảm bảo trong trường hợp các nhà thầu dầu khí đã ký kết hợp đồng dầu khí và đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mà các chính sách ưu đãi đầu tư tại giấy chứng nhận đăng ký đầu tư thấp hơn chính sách ưu đãi đầu tư tại Điều năm mươi tư của dự thảo luật thì nhà thầu được quyền đề xuất để hưởng chính sách ưu đãi đầu tư tại Điều 54.

Việc bổ sung quy định này là phù hợp với chính sách bảo đảm đầu tư cho các nhà đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư, đồng thời phù hợp với hệ thống pháp luật quốc tế về bảo đảm đầu tư.

Cá nhân có đủ điều kiện và năng lực có thể độc lập thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí mà không cần thiết phải liên doanh với bất kỳ tổ chức nào

Góp ý về nội dung cụ thể của dự thảo Luật, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh chỉ rõ, tại khoản 2 Điều 9 dự thảo Luật quy định về các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến lợi ích của quốc gia trong đó quy định: lợi dụng điều tra cơ bản về dầu khí vào hoạt động dầu khí để làm ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh và lợi ích quốc gia. Về điều khoản này, đại biểu đề nghị cần phải nhấn mạnh và bổ sung nội dung về "làm ảnh hưởng đến trật tự công cộng và ô nhiễm môi trường".

Đại biểu bày tỏ có cùng băn khoăn với đại biểu Cầm Thị Mẫn đó về nội dung tại khoản 3 Điều 12 dự thảo Luật về điều kiện thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí.

Dự thảo Luật quy định cá nhân tham gia thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí phải liên doanh với tổ chức để có đủ điều kiện thực hiện. Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy phân tích, trong trường hợp cá nhân có đủ năng lực về tài chính, kỹ thuật và kinh nghiệm trong điều tra cơ bản về dầu khí theo quy định của Chính phủ có thể tự mình thực hiện điều tra mà không cần phải liên doanh với bất kỳ tổ chức, cá nhân nào khác. Theo đại biểu, quy định như trên là làm mất đi quyền tự chủ cũng như tính độc lập của cá nhân trong điều tra cơ bản về dầu khí.

Mặt khác tại khoản 2 Điều 12 dự thảo Luật cũng quy định tổ chức không đáp ứng đủ điều kiện thì phải liên danh với tổ chức, cá nhân để có đủ điều kiện thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí.

Nhưng đến khoản 3 lại hạn chế việc liên danh giữa các cá nhân với nhau, chỉ cho phép cá nhân liên doanh với tổ chức. Trong khi Điều 5 của dự thảo Luật quy định chính sách của Nhà nước về dầu khí lại khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư vào điều tra cơ bản về dầu khí.

Đại biểu nhấn mạnh để chính sách về dầu khí của Nhà nước thực sự thu hút các nhà đầu tư hơn nữa thì không nên hạn chế tính độc lập, tự chủ của cá nhân. Khi cá nhân có đủ điều kiện và năng lực tham gia thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí thì có thể tự mình độc lập thực hiện mà không cần thiết phải liên doanh với bất kỳ tổ chức nào khác.