Sản xuất công nghệ của Trung Quốc trước áp lực cạnh tranh từ các nhà máy Ấn Độ và Việt Nam

Sản lượng chất bán dẫn đã giảm gần 15% trong quý đầu tiên của năm 2023 so với cùng kỳ năm trước đó, theo dữ liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố hôm 18/4.

Không chỉ dừng tại đó, mức sản xuất điện thoại thông minh đã giảm 13,8% trong cùng thời kỳ, do các thương hiệu địa phương như Oppo, Vivo và Xiaomi Corp phải vật lộn để thoát khỏi tình trạng khó khăn về doanh số đã ảnh hưởng đến thiết bị cầm tay Android trong hơn một năm.

Ngoài việc doanh số bán hàng trong nước giảm sút, căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh đang ngày càng thúc đẩy các thương hiệu điện tử như Apple Inc tìm kiếm các địa điểm sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Lĩnh vực sản xuất công nghệ của Trung Quốc đang phải đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng tăng từ các nhà máy ở Ấn Độ và Việt Nam, nằm trong số các địa điểm châu Á khác được các nhà lắp ráp điện tử sử dụng để đa dạng hóa địa lý hoạt động của họ.

Chính quyền Joe Biden vào tháng 10 năm ngoái đã thắt chặt kiểm soát xuất khẩu, hạn chế khả năng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc hoặc mua chúng từ nước ngoài. Động thái này diễn ra sau khi Đạo luật Chips và Khoa học được thông qua vào tháng 8, nhằm chống lại ngành công nghiệp vi mạch của Trung Quốc và thúc đẩy sản xuất chip trong nước.

Việc chính quyền Biden hạn chế thương mại với ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc cũng đã hạn chế tham vọng chip của Bắc Kinh, vì các nhà sản xuất địa phương không còn khả năng tiếp cận một số công nghệ để chế tạo chip silicon tiên tiến nữa.

Các biện pháp trừng phạt đã khiến các công ty thiết bị sản xuất chip lớn ở nước ngoài ngừng cung cấp cho các công ty chip chính của Trung Quốc, bao gồm Công ty công nghệ bộ nhớ Yangtze (YMTC) và Tập đoàn sản xuất chất bán dẫn quốc tế (SMIC), các nhà sản xuất chip trí tuệ nhân tạo tiên tiến, cũng như ngừng cung cấp cho các công ty và phòng thí nghiệm công nghệ tại Bắc Kinh.

Khi Mỹ đưa ra các biện pháp kiểm soát mở rộng vào tháng 10 để hạn chế xuất khẩu chip và thiết bị sang Trung Quốc, họ đã bị Bắc Kinh cáo buộc là “bắt nạt” lĩnh vực công nghệ của họ và “vi phạm tinh thần hợp tác”.

Câu chuyện không chỉ dừng tại đó khi sản lượng của các máy vi tính như PC giảm mạnh nhất trong số các loại sản phẩm điện tử chính được tiết lộ trong báo cáo. Trong khi đó, sự tăng trưởng của tổng sản lượng công nghiệp của Trung Quốc, tăng 3,9% trong tháng 3. Tổng sản phẩm quốc nội tăng 4,5% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 so với một năm trước đó.

Một mặt, trữ lượng sản xuất các thiết bị điện tử quan trọng của Trung Quốc đã giảm từ đầu năm đến nay, mặc dù nền kinh tế nói chung đang phục hồi tích cực, nhưng tất cả cho thấy sự phục hồi của nước này không đồng đều.

Cổ phiếu của Semiconductor Manufacturing International Corp, nhà sản xuất chip lớn nhất trong nước, đã giảm tới 5,5% tại Hồng Kông sau khi dữ liệu này được công bố. Nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã giảm tới 2%.

Ở một góc độ khác, mức nhập khẩu chip của Trung Quốc đã giảm 23% trong ba tháng đầu năm 2023, trái ngược hoàn toàn với mức tăng của cùng kỳ năm ngoái, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chậm lại và chính quyền Biden gia tăng nỗ lực hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn tiên tiến sang Trung Quốc.

Trung Quốc đã nhập khẩu 108,2 tỷ mạch tích hợp (IC) từ tháng 1 đến tháng 3, giảm 22,9% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố. Tổng giá trị nhập khẩu chip giảm 26,7% xuống còn 78,5 tỷ USD, giảm từ 107,1 tỷ USD vào năm ngoái, theo dữ liệu hải quan. Sự sụt giảm lớn hơn về giá trị nhập khẩu phản ánh thực tế là giá chip đã giảm trong năm nay trong bối cảnh dư cung và nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại.

Dữ liệu thương mại cập nhật mới này cũng phản ánh căng thẳng địa chính trị và các lệnh trừng phạt gia tăng của Mỹ đối với Trung Quốc đã ảnh hưởng như thế nào đến các giao dịch bán dẫn giữa nước này và phần còn lại của thế giới.

Kể từ cuối năm ngoái, Mỹ đã thực hiện các biện pháp nhằm hạn chế khả năng tiếp cận và khả năng sản xuất chip và thiết bị sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc, với lý do an ninh quốc gia.

Tháng 10 năm ngoái, Cục Công nghiệp và An ninh, một cơ quan thuộc Bộ Thương mại Mỹ, đã cập nhật các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, nhắm vào khả năng của Trung Quốc trong việc phát triển và bảo trì siêu máy tính cũng như sản xuất chất bán dẫn tiên tiến được sử dụng trong các ứng dụng quân sự, bao gồm cả vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Vào tháng 1/2023, có thông tin cho rằng Mỹ đã đạt được thỏa thuận chung với Nhật Bản và Hà Lan để phối hợp kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc đối với một số thiết bị sản xuất chip. Trong khi đó, Liên minh Chip 4 do Mỹ đề xuất – bao gồm Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan – đang hình thành bước đầu và dần phát huy tác dụng.