Đề xuất dừng cấp phép, không cho tồn tại trang tin tổng hợp tránh tình trạng "báo hóa" trang tin

Bộ Tư pháp đang thẩm định đề nghị xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2013 của Chính phủ quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng và Nghị định số 27/2018 do Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) xây dựng.

Nhiều trang tin được hiểu nhầm là báo chí điện tử

Theo số liệu của Bộ TTTT, số lượng trang trang tin điện tử tổng hợp được cấp phép chỉ chiếm chưa tới 0,66% trên tổng số hơn 1 triệu trang web bằng tiếng Việt có tên miền và máy chủ ở trong và ngoài nước.

Khá nhiều trang web cũng đang cung cấp nội dung thông tin tổng hợp, gây nhầm lẫn với cơ quan báo chí điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp và khiến cho việc kiểm tra, xử lý tình trạng báo hóa gặp nhiều khó khăn.

"Tình trạng "báo hóa" trang thông tin điện tử tổng hợp (các trang thông tin điện tử tổng hợp hoạt động như cơ quan báo chí) là vấn đề nhức nhối, tạo phản ứng bất bình trong dư luận, gây khó khăn đối với công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này" - Tờ trình của Bộ TTTT cho hay.

Đáng chú ý, Bộ TTTT cho biết, nhiều trang tin tổng hợp đã lợi dụng những kẽ hở của pháp luật để tự sản xuất tin bài như báo chí, đăng tải các nội dung có xu hướng tiêu cực, giật gân câu khách để tăng lượng truy cập phục vụ việc bán quảng cáo. Nhiều trang của doanh nghiệp có lượng truy cập còn vượt xa các báo điện tử có uy tín.

Nhóm doanh nghiệp có số lượng được cấp phép nhiều nhất và cũng là nhóm có nhiều sai phạm và phức tạp nhất, đặc biệt là một số trang có xu hướng "báo hóa", sản xuất tin, bài, kể cả tin bài chính trị, kinh tế, xã hội và "rửa nguồn" qua cơ quan báo chí. Khi đăng tải, các trang này chỉ tổng hợp những tin "hot", thậm chí còn xào xáo tin bài, đặt lại tít gây sốc gây bức xúc trong xã hội.

Trong khi đó hoạt động cung cấp thông tin trên mạng là "dịch vụ" đặc thù có tác động ảnh hưởng lâu dài đến nhận thức xã hội. Vì vậy, cần quan tâm phát triển các sản phẩm có "chất lượng hơn phát triển số lượng.

"Thực tế có những doanh nghiệp quản lý hàng chục trang tin về đủ các lĩnh vực, trong khi năng lực về nhân sự, kỹ thuật còn hạn chế, ý thức tuân thủ pháp luật rất kém. Khi có sai phạm, cơ quan quản lý có thẩm quyền liên lạc theo địa chỉ và điện thoại trên giấy phép cũng không liên hệ được, khiến cho việc xử lý gặp nhiều khó khăn và bị kéo dài thời gian" - báo cáo của Bộ TTTT cho hay.

Bổ sung quy định để hạn chế tình trạng "báo hoá" trang tin

Trước thực trạng trên, Bộ TTTT đã đề xuất dừng cấp phép trang tin tổng hợp và không cho tồn tại loại hình thông tin tổng hợp.

Theo Bộ TTTT, đây là giải pháp có thể triệt tiêu ngay hoạt động của các trang thông tin điện tử tổng hợp, tuy nhiên giải pháp này sẽ ảnh hưởng tới hàng nghìn doanh nghiệp, người lao động hoạt động trong lĩnh vực này trong khi nhu cầu về hoạt động cung cấp nội dung thông tin của người dân vẫn có, có thể dẫn đến việc bùng nổ các website không phép, không quản lý được.

"Giải pháp này trước mắt giúp hạn chế ngay lập tức số lượng trang thông tin điện tử tổng hợp, giảm chi phí, nhân lực của cơ quan nhà nước phục vụ việc cấp phép, quản lý trang tin, nhưng về lâu dài, tình trạng các website không phép tràn lan sẽ làm phát sinh chi phí để rà soát, kiểm tra, xử phạt, ngăn chặn bằng nhân lực và kỹ thuật; giải pháp này sẽ ảnh hưởng tới hàng nghìn doanh nghiệp, người lao động hoạt động trong lĩnh vực này: Doanh nghiệp giải thể, giảm doanh thu, người lao động giảm thu nhập, thất nghiệp…" – Bộ TTTT đánh giá.

Bộ TTTT cũng đánh giá, về mặt tác động xã hội: Một mặt sẽ có ý kiến ủng hộ, hoan nghênh giải pháp này, tuy nhiên cũng sẽ có những ý kiến phản đối, tranh luận, ý kiến trái chiều liên quan đến nhu cầu của xã hội, của người dân và doanh nghiệp trong việc được cung cấp thông tin và được hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ cung cấp nội dung thông tin.

Bộ TTTT cũng đề xuất bổ sung quy định để hạn chế tình trạng "báo hóa" trang tin. Trong đó, bổ sung quy định về liên kết sản xuất tin bài giữa trang tin tổng hợp với cơ quan báo chí.

Cụ thể, các trang tin liên kết giữa doanh nghiệp và các cơ quan báo chí điện tử phải sử dụng tên miền thứ cấp của tên miền báo điện tử. Hoạt động liên kết sản xuất tin bài báo chí chỉ giới hạn trong các lĩnh vực: Khoa học, công nghệ, kinh tế, văn hóa, thể thao, giải trí, quảng cáo, an sinh xã hội theo quy định của Luật Báo chí. 

Cơ quan báo chí là đơn vị thực hiện thủ tục xin cấp phép trang tin liên kết, và phải chịu trách nhiệm kiểm duyệt nội dung trên trang tin liên kết của đơn vị mình.

Ngoài ra, nhằm hạn chế tình trạng "báo hóa" trên trang thông tin điện tử tổng hợp sẽ bổ sung quy định: Tổng hợp thông tin chậm hơn 1 tiếng so với tin gốc; mỗi trang chỉ được tổng hợp thông tin về 1 lĩnh vực, trong số các lĩnh vực sau: khoa học, công nghệ, kinh tế, văn hóa, thể thao, giải trí, quảng cáo, an sinh xã hội và phù hợp với với ngành nghề đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp; đặt link gốc ngay dưới bài dẫn lại.

Đồng thời có quy định cụ thể các nội dung phải có trong giao diện tiêu đề để tránh nhầm lẫn báo chí; chỉ được sử dụng tên miền .vn và không được cho người dùng bình luận về các tin bài trên trang thông tin tổng hợp. Tách riêng chuyên mục hỏi đáp về các sản phẩm, dịch vụ, hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

Bộ TTTT đánh giá, giải pháp này không gây xáo trộn trong dư luận xã hội. Việc đưa ra các quy định chi tiết, cụ thể, bổ sung thêm các yêu cầu về quản lý nội dung thông tin sẽ hạn chế việc các trang thông tin điện tử tổng hợp lợi dụng khe hở của pháp luật để hoạt động báo chí, vi phạm các quy định về bản quyền, quảng cáo. Hơn nữa quy định về liên kết báo chí đã có tại Luật Báo chí nên giải pháp này không làm phát sinh thêm thủ tục hành chính.