Tháo gỡ "nút thắt" ngành chăn nuôi gia cầm: Kết nối 3 khâu trọng yếu

Thế mạnh từ bộ giống

Theo thông tin từ Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam, kết quả 6 tháng đầu năm 2020, tổng đàn gia cầm cả nước đạt khoảng 510 triệu con, trong đó đàn gà khoảng 410 triệu con (chiếm 80%) và 100 triệu con thủy cầm (chiếm 20%). Trong tổng đàn gà thì gà thịt chiếm 79,9%, gà đẻ chiếm 20,1%.

Trong chiến lược phát triển chăn nuôi 2020-2030 và tầm nhìn 2040, chăn nuôi gia cầm sẽ được chú ý, thúc đẩy nhanh theo cả hai hướng thịt và trứng. Đến năm 2030, tỷ trọng thịt gia cầm chiếm 28-30% trong tổng sản lượng thịt các loại và 22-23 tỷ quả trứng.

Việt Nam đang sở hữu một bộ giống gia cầm phong phú, đa dạng, có năng suất và chất lượng cao, gồm các giống gia cầm siêu thịt, siêu trứng, kiêm dụng, các giống gia cầm nhập ngoại, đặc biệt là nguồn gene gia cầm quý trong nước, từ đó lai tạo ra các dòng giống mới có năng suất và chất lượng cao.

Do việc phát triển nhanh đàn gia cầm từ năm 2019, đồng thời chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, nên trong 6 tháng đầu năm 2020, thị trường sản phẩm chăn nuôi gia cầm có thời điểm mất cân đối giữa cung - cầu. 

Giá gà công nghiệp lông trắng trong tháng 3-4/2020 giảm mạnh, chỉ đạt từ 22.000-24.000 đồng/kg; giá gà thịt lông màu bình quân khoảng 28.000-32.000 đg/kg; giá vịt siêu thịt những tháng đầu năm 2020 cũng ở mức thấp từ 24.000-28.000 đồng/kg…, khiến người chăn nuôi gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay, so với thị trường thịt, trứng gia cầm tươi truyền thống, thị phần sản phẩm gia cầm chế biến còn rất khiêm tốn. Theo Cục Chăn nuôi, phần lớn lượng thịt sản xuất ra đến tay người tiêu dùng vẫn ở dưới dạng tươi sống, tỷ lệ nhóm sản phẩm thịt chế biến mới chiếm khoảng 9% tổng sản lượng thịt.

Cùng với sự phát triển của các chuỗi siêu thị, trong bối cảnh một số loại thực phẩm chưa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm gây nhức nhối dư luận, thì theo xu thế phát triển, nhu cầu về thịt chế biến tại Việt Nam sẽ rất lớn. 

Mặt khác, giết mổ và chế biến đang là công đoạn đem lại lợi nhuận nhiều nhất trong chuỗi giá trị ngành chăn nuôi. Nếu tháo gỡ được nút thắt này, giá trị ngành chăn nuôi có thể tăng vài chục, thậm chí 100% là chuyện hoàn toàn khả thi.

Ông Nguyễn Văn Nam - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng: Trên cơ sở chiến lược chung cho cả nước, từng vùng nên đặt mục tiêu phát triển chăn nuôi riêng. Ví dụ, không đặt nặng tăng trưởng về số lượng ở một số tỉnh, thành như Hà Nội, Nghệ An… mà sẽ tập trung xây dựng các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, giảm chăn nuôi nhỏ lẻ, thúc đẩy liên kết trong chăn nuôi và chế biến sâu.

Ông Nam cho hay: Để xây dựng chăn nuôi thành một ngành sản xuất chính trong nông nghiệp, có sản lượng lớn, giá trị gia tăng cao thì không chỉ cần làm tốt khâu sản xuất mà phải chú trọng chế biến, phát triển thị trường cả trong nước và xuất khẩu. Kết nối được 3 khâu trọng yếu này thì sẽ mang lại giá trị cao, nhất là đối với gia cầm.

Còn nhiều hạn chế

Theo TS Phan Văn Lục - Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam, đến nay ngành chăn nuôi gia cầm nước ta đã hình thành các liên kết chuỗi trong sản xuất và tiêu thụ, chuyển hướng dần từ tăng sản lượng sang tăng năng suất, chất lượng và giá trị. Sản phẩm gia cầm được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng và đã bắt đầu được xuất khẩu sang một số thị trường nước ngoài.

Kết quả đó chứng minh ngành gia cầm đã đi đúng hướng với sự quan tâm thúc đẩy của Nhà nước về lĩnh vực giống, chế biến thức ăn, phòng trừ dịch bệnh, cải tiến công nghệ thiết bị chăn nuôi, kỹ thuật nuôi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực, chính sách, thể chế.

Tuy vậy, theo ông Lục, ngành chăn nuôi gia cầm của Việt Nam vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như việc tổ chức sản xuất chăn nuôi thiếu tính liên kết, quản trị kém, chi phí sản xuất còn cao, đặc biệt sản phẩm chưa đa dạng về chủng loại, chất lượng, giá thành còn cao nên sức cạnh tranh kém.

Nhận định của ông Lục, trong 10 năm tới, ngành gia cầm của Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức như cạnh tranh ngày càng gay gắt về chất lượng, an toàn thực phẩm, giá cả, đặc biệt là trước bối cảnh hội nhập. 

Vì thế, trong giai đoạn tới, ông Lục cho rằng: Nhà nước cần tiếp tục khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ thông tin kỹ thuật số thúc đẩy sản xuất hiệu quả và đảm bảo truy xuất nguồn gốc; hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư giết mổ chế biến thành công đa dạng sản phẩm, chất lượng cao, an toàn thực phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu...