Tiếp cận thị trường của doanh nghiệp quá yếu

Báo cáo năm nay đã lựa chọn 6 ngành tiêu biểu để phân tích là: Chế biến thủy sản, Sản xuất đồ uống, Sản xuất cấu kiện kim loại, Bán lẻ thực phẩm đồ uống, Quảng cáo, Giới thiệu xúc tiến thương mại.

Theo đánh giá của báo cáo, năng lực tiếp cận thị trường của các doanh nghiệp (DN) Việt Nam dù đã mở cửa, hội nhập thương mại, nhưng còn quá yếu. Các DN Việt Nam rất ít đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu thị trường và phân phối sản phẩm của mình ở trong cũng như ngoài nước.

Ví dụ cụ thể về năng lực tiếp cận thị trường nội địa của ngành cơ khí chế tạo, khả năng đáp ứng cho nhu cầu trong nước của ngành cơ khí Việt Nam vẫn chỉ quanh mức 20-25%, trong khi kỳ vọng của các nhà hoạch định lại rất lớn, đến 40 - 60%. Ở ngành sản xuất đồ uống, dù chiếm 90% lượng tiêu thụ trong nước, song ngành rượu bia nước giải khát Việt Nam vẫn đang đầu tư tràn lan không theo quy hoạch; đầu tư thua lỗ; chất lượng sản phẩm kém; vệ sinh an toàn thực phẩm và môi trường không đảm bảo; cạnh tranh không lành mạnh…

Do những điểm yếu trên mà năng lực của DN trong các vấn đề: Lao động, sử dụng vốn, tài chính, sinh lời… đều có xu hướng giảm. Chẳng hạn, trong lĩnh vực năng lực sinh lời, tỷ lệ các DN kinh doanh thua lỗ trong 6 ngành đều tăng mạnh trong năm 2011, nhất là trong 3 ngành thương mại dịch vụ. Theo báo cáo, giải pháp quan trọng lúc này là Nhà nước cần có một cách tiếp cận phù hợp hơn khi thiết kế các chính sách hỗ trợ DN, đặc biệt là đối với DN nhỏ và vừa.

Cho đến nay, ngoài chính sách giảm thuế thu nhập DN cho DN nhỏ và vừa, hầu hết các biện pháp hỗ trợ đều là các giải pháp chung cho các DN, hậu sản xuất. Có nghĩa là, cơ hội cho DN nhỏ và vừa giảm đi nhiều vì trên mặt bằng tiêu chí chung, DN lớn sẽ chiếm ưu thế. Đó là chưa kể tới việc đa phần các DN nhỏ và vừa không chịu đựng nổi các khoản chi phí giao dịch và các loại thủ tục chỉ để vay được các khoản vay ngắn hạn… nên phải tìm đến các nguồn vốn vay phi chính thức.

Mai Hương