TS. Trần Du Lịch: Việt Nam mong muốn nhận được gì từ FDI?

Thời gian qua, Việt Nam đang nổi lên là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn sau đại dịch và dự báo sẽ đón làn sóng đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài hay còn gọi là làn sóng FDI.

Tuy nhiên, nếu không có những chuyển biến tích cực, mạnh mẽ về chính sách thu hút cũng như đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư thì nguy cơ đánh mất cơ hội như đã từng diễn ra là điều khó tránh khỏi.

Trao đổi với Góc nhìn chuyên gia của Dân Việt về vấn đề này, TS. Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, cho rằng muốn đón được dòng FDI sắp tới, Việt Nam cần xác định rõ mục tiêu, mong muốn nhận được gì từ FDI, để có những điều chỉnh thích hợp.

Theo ông Lịch, thời kỳ chúng ta thu hút đầu tư bằng lao động rẻ đã là chuyện của quá khứ. Hiện nay, chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam còn khá thấp so với các nước trong khu vực và trên thế giới, thể hiện qua các đánh giá của tổ chức quốc tế.

Cụ thể, chỉ số phát triển con người năm 2019 của Việt Nam xếp thứ 118 trong tổng số 189 nước, còn chỉ số cạnh tranh tài năng toàn cầu năm 2019 của Việt Nam chỉ đứng thứ 92/118 nước. Năng suất lao động Việt Nam tụt hậu khá xa so với các nước ASEAN, Ấn Độ, Canada… những nước cạnh tranh trực tiếp với chúng ta trong công cuộc thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Tiến sĩ Trần Du Lịch chia sẻ, câu chuyện thu hút FDI của Việt Nam sắp tới này nên tập trung vào những ngành nghề có công nghệ cao, thu hút các nhà đầu tư lớn, bảo đảm công nghệ tiên tiến, ít xả thải môi trường.

"Tôi cho rằng, quan trọng nhất ở thời điểm này là chúng ta phải hấp thụ được công nghệ chứ câu chuyện không nên chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm nguồn vốn. Chúng ta cần phải tạo được nguồn nhân lực chất lượng, để nguồn vốn đầu tư FDI đồng thời hỗ trợ Việt Nam phát triển hậu Covid-19, nhưng cũng giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tham gia được chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu", ông Lịch cho hay.

Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, muốn làm được điều đó, chính sách Việt Nam nên hướng tới là chúng ta muốn gì? và cần gì ở FDI? để có những điều chỉnh thích hợp.

Song song với đó, những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư như cơ sở vật chất; hạ tầng; giao thông; vận tải; logistics chúng ta phải có đầu tư mang tính cạnh tranh, tăng chất lượng giảm chi phí.

Đồng thời, thể chế cạnh tranh phải minh bạch rõ ràng, không có chuyện tiêu cực, nhất là những dòng vốn tốt như Mỹ, châu Âu. Những dòng đầu tư tốt này không thể sống chung với cách làm tiêu cực và chụp giật được.

"Bắt buộc phải minh bạch, rõ ràng, công khai, chính xác để chắc chắn không tồn tại sự việc cạnh tranh bằng cách tiêu cực, công cụ tiêu cực làm mất niềm tin đối với nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh lành mạnh như thời gian vừa qua", ông Lịch nói.

Cuối cùng, để thu hút được nguồn vốn FDI chất lượng, Việt Nam phải đáp ứng được nguồn nhân lực chất lượng cao. Lao động Việt Nam được đánh giá cao ở tính cần cù, thông minh, nhanh nhạy, siêng năng.

Tuy nhiên, những điều mà người sử dụng lao động cần nhất là những kiến thức cơ bản, những kỹ năng chuyên môn và đặc biệt là kỹ năng mềm, ngoại ngữ, kỹ năng làm việc nhóm, phản biện, giải quyết vấn đề. Một khía cạnh nữa đối với người lao động là thái độ lao động. Đây là những vấn đề mà các doanh nghiệp FDI đòi hỏi cao hơn nhiều so với những gì người lao động đang có.