Vì sao sao la, loài thú bí ẩn chỉ có ở dãy Trường Sơn được chọn là linh vật của SEA Game 31?

Theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp tại một cuộc hội thảo về loài thú này, sao la là một loài thuộc họ Trâu Bò mới được phát hiện ở Việt Nam vào năm 1992, là loài bí ẩn nhất trong số nhiều loài mới được phát hiện ở dãy núi Trường Sơn giữa Lào và Việt Nam trong thế kỷ 20. 

Sao la là một trong những động vật có vú lớn ít được biết đến nhất thế giới và hiện cũng là một trong những loài có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất. 

Loài này ước tính còn ít hơn 100 cá thể trong tự nhiên, nằm rải rác ở dãy Trường Sơn dọc biên giới giữa Lào và Việt Nam. 

Sao la được phát hiện lần đầu tiên trên thế giới tại Vườn quốc gia Vũ Quang (Hà Tĩnh). Được xem là một phát hiện ấn tượng nhất từ cuối thế kỷ 19 - đầu thế kỷ 20.

Để thực hiện nhân nuôi, bảo tồn sao la, đầu năm 2019, Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUCN) và Bộ NNPTNT đã ký bản ghi nhớ về việc xây dựng Chương trình nhân nuôi bảo tồn loài sao la (Pseudoryx nghetinhensis) tại Việt Nam. 

Mục đích của Bản ghi nhớ này là nhằm thành lập và hoạt động Trung tâm nhân giống bảo tồn sao la và tìm, bắt sao la từ tự nhiên để thực hiện nhân nuôi bảo tồn. Theo đánh giá, thực hiện chương trình này không làm suy giảm quần thể của loài này trong tự nhiên.

Tổng cục Lâm nghiệp và Nhóm công tác IUCN sao la sẽ thực hiện kế hoạch bảo tồn toàn diện, thu hẹp khoảng cách giữa quản lý quần thể hoang dã và nuôi nhốt. Bản ghi nhớ có thời hạn 5 năm.

Ông Phạm Văn Điển, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp đánh giá với điều kiện khí hậu và địa lý, Việt Nam là một trong các nước có độ đa dạng cao về các hệ sinh thái quan trọng và các loài động, thực vật hoang dã đặc hữu, quý, hiếm.

 Từ khi phát hiện loài này vào năm 1992, Chính phủ Việt Nam và các tổ chức quốc tế đã thực hiện nhiều nỗ lực bảo tồn tại chỗ những cá thể sao la còn lại, tuy nhiên, mối đe dọa với loài này vẫn rất cao. Việc xây dựng một chương trình nhân nuôi bảo tồn sao la là hết sức cần thiết để kịp thời gìn giữ loài thú tuyệt đẹp này cho muôn đời sau.

Được mệnh danh là kỳ lân châu Á, sao la (Pseudoryx nghetinhensis) là một trong những loài thú quý hiếm nhất trên thế giới chỉ sinh sống tại vùng rừng núi hẻo lánh thuộc Trung Trường Sơn Việt Nam và Nam Lào.

Nó có chiều dài khoảng từ 1,3 đến 1,5 m; cao 0,9 m và nặng khoảng 100 kg. Sao la có bộ lông màu nâu sẫm, sừng sao la dài và mảnh dẻ, hướng thẳng về phía sau và có thể dài đến 51 cm.

Tên sao la được phiên âm ra từ tiếng Thái và tiếng Lào, có nghĩa là “cặp sừng thẳng vút”, trên khuôn mặt sao la có các đốm trắng như những ngôi sao thể hiện sự sáng toả trong rừng thẳm, hy vọng của sự tồn tại của một khu rừng đa dạng và nguyên sinh.

Ngoài ra, sao la còn có sự dẻo dai, sức mạnh tiềm ẩn và sự bền bỉ hơn các loài thú móng guốc khác và chúng thích sống những cánh rừng nguyên sinh, đồi núi hiểm trở, vách đá cheo leo. Sao la có hình thể đẹp, cân đối, cơ bắp chắt nịch, di chuyển nhẹ nhàng nhưng lại đầy năng lượng.

Với sự bí ẩn, quý hiếm và độc đáo, sao la là một trong những loài được chú trọng bảo tồn nhất trên thế giới, không chỉ đối với WWF mà còn của nhiều tổ chức bảo tồn quốc tế.

Chính phủ cũng dồn rất nhiều tâm huyết để bảo tồn loài này. Năm 2011 và 2013, hai Khu Bảo tồn Sao la đã được thành lập tại tỉnh Quảng Nam và Thừa Thiên Huế. 

Tại Việt Nam, lần cuối cùng một cá thể sao la được nhìn thấy trong tự nhiên là vào năm 1998.