Xuất hiện một dấu hiệu có lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam

Sản lượng xuất khẩu gạo đạt gần 7 triệu tấn

Nói về kết quả xuất khẩu ấn tượng của gạo Việt, ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết: Trong 11 tháng đầu năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu số lượng gạo kỷ lục, đạt gần 7 triệu tấn với giá trị trên 3 tỷ USD. Việt Nam cũng đã xuất khẩu gạo chất lượng cao vào thị trường Nhật Bản, EU, đặc biệt là trong bữa ăn của nội các Nhật Bản cũng sử dụng gạo của Việt Nam.

"Tôi cho rằng, kết quả trên không phải là may rủi mà là một quá trình. Chúng ta chọn tạo bộ giống lúa, đáp ứng yêu cầu các thị trường từ thấp cấp đến cao cấp.

Về canh tác, công tác khuyến nông đã nghiên cứu, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật; đồng thời doanh nghiệp liên kết với nông dân, HTX sản xuất gạo để đáp ứng các tiêu chí của các nước có yêu cầu xuất khẩu cao như Mỹ, EU" - ông Cường nói.

Đồng tình với nhận định của ông Nguyễn Như Cường, PGS-TS Đào Thế Anh - Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam chia sẻ: Kết quả xuất khẩu gạo năm 2022 chính là nhờ chúng ta đang hưởng lợi những kết quả từ chính sách tái cơ cấu nông nghiệp thực hiện từ gần 10 năm nay, chứ không phải mở cửa thị trường mà đáp ứng được ngay. Đó là chúng ta đã chuyển dần từ sản xuất gạo chất lượng thấp sang sản xuất lúa gạo chất lượng cao, với những bộ giống gạo rất thơm ngon.

Trong khi giá gạo của Việt Nam đang ở mức khá cao thì ngày 18/12, Văn phòng tổng thống Philippines đã thông báo, mức thuế nhập khẩu gạo ở mức 35% dự kiến sẽ hết hạn vào cuối năm 2022. Tuy nhiên, với việc Philippines đang đối mặt với lạm phát cao nhất trong vòng 14 năm qua, Tổng thống Marcos đã quyết định kéo dài thời gian áp dụng mức thuế này đến hết ngày 31/12/2023.

Việc Philippines duy trì thuế nhập khẩu gạo ở mức 35% được kỳ vọng sẽ có lợi cho doanh nghiệp gạo Việt Nam. Trước đây mức thuế nhập khẩu gạo của Philippines là 40% đối với gạo nhập khẩu theo hạn ngạch và 50% đối với gạo nhập khẩu ngoài hạn ngạch.

Hiện, Việt Nam đang là nhà cung cấp gạo lớn nhất cho Philippines. Trong 9 tháng năm 2022, Việt Nam xuất khẩu sang Philippines 2,47 triệu tấn gạo, với tổng giá trị 1,14 tỉ USD.

Đẩy mạnh chế biến sâu

Theo ông Nguyễn Như Cường, trước đây chúng ta thường xuất khẩu thô, nên trên các bao gạo đều in tên thương hiệu, nhãn hàng của đơn vị nhập khẩu. Nhưng bây giờ đã có gạo Lộc Trời vào siêu thị châu Âu. Tuy lượng chưa lớn, nhưng đây là tín hiệu gạo Việt Nam đã khẳng định được thương hiệu trên thị trường thế giới, đặc biệt là thị trường cao cấp. Thương hiệu gạo đó không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn mang giá trị văn hóa, tinh thần của người Việt Nam.

Điều này cho thấy muốn xuất khẩu vào các thị trường khó, có giá trị cao thì phải tư duy theo kiểu cùng nhau; doanh nghiệp phải bỏ tư duy buôn chuyến. Khi Việt Nam ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA), EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn, riêng gạo thơm có giá trị cao miễn 30.000 tấn. Tới tháng 10/2022, doanh nghiệp xuất khẩu đã gần như hết.

Trong khi đó, ông Đào Thế Anh cho rằng, thị trường gạo còn một số sản phẩm chế biến cao cấp mà chúng ta ít chú ý, như mì gạo, bún khô… Đây là những sản phẩm mà khách châu Âu rất thích, do bảo quản được lâu. Nhưng quan trọng là các sản phẩm này không được có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Có lẽ đây cũng là một hướng đi mà chúng ta sẽ góp phần tăng giá trị hạt gạo theo gợi ý của Bộ trưởng Bộ NNPTNT - Lê Minh Hoan.

Trong kế hoạch sản xuất 2023, Cục Trồng trọt đang phối hợp với các cơ quan chuyên môn để xây dựng cụ thể nhưng sẽ xoay xung quanh tiêu chí: Phải luôn đảm an ninh lương thực quốc gia. Cụ thể: đảm bảo sản xuất ra 43 triệu tấn thóc, trên 1 triệu ha rau, 1 triệu ha quả, song song với phát triển cây công nghiệp. Dựa trên phân tích những kết quả, hạn chế trong năm 2022, Cục Trồng trọt sẽ có những định hướng cụ thể đối với từng ngành hàng như gạo, rau củ quả, trái cây… Xuất khẩu nhưng vẫn phải đảm bảo nhu cầu tiêu dùng trong nước.

"Thời gian qua dịch Covid-19 đã gây khó khăn rất nhiều cho nền kinh tế thế giới. Nhưng cũng nhờ dịch Covid đã làm thay đổi cơ cấu thị trường, mà nhiều sản phẩm trái cây hay lúa gạo của chúng ta đã đặt chân được vào châu Âu - nơi mà trước đây Thái Lan "thống trị". Thời gian tới, tôi cho rằng chúng ta vẫn phải tiếp tục đa dạng thị trường, bao gồm cả Trung Quốc; tổ chức sản xuất nhằm đảm bảo các yêu cầu của thị trường về an toàn thực phẩm, hoàn thiện khâu sau thu hoạch gồm cả đóng gói, bao bì… Tôi tin tưởng chúng ta vẫn có nhiều cơ hội để tăng trưởng và như vậy, xuất khẩu nông sản sẽ tăng trưởng dương trong năm 2023" - TS Đào Thế Anh nói.