Điều ít biết về tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga vừa được TT Putin bổ nhiệm gây ngạc nhiên

Việc ông Putin lựa chọn ông Andrei Belousov làm Bộ trưởng Quốc phòng Nga gây bất ngờ bởi quan chức này không có lai lịch quân đội. Ảnh Bloomberg

Andrei Belousov, 65 tuổi, là Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Nga nhiệm kỳ 2012-2013 và là Trợ lý Tổng thống nhiệm kỳ 2013-2020. Ông là Phó Thủ tướng thứ nhất của Chính phủ Nga kể từ tháng 1/2020.

Là một quan chức cấp cao và là thành viên trong vòng thân cận của Putin, Belousov đã phải chịu các lệnh trừng phạt cá nhân do Ukraine đưa ra kể từ năm 2022 do cuộc chiến ở Ukraine. Ông cũng bị EU trừng phạt vì kêu gọi các nhà tài phiệt Nga tiếp tục hợp tác với các ngân hàng Nga bị trừng phạt và ủng hộ việc chiếm đóng Crimea, đồng thời nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ đối với lĩnh vực tài chính của Nga. Belousov đã được thêm vào danh sách trừng phạt ở Nhật Bản, Canada, Anh và Úc.

Theo Hãng tin Reuters, ông Belousov (65 tuổi) tốt nghiệp loại xuất sắc khoa kinh tế của Đại học Tổng hợp quốc gia Moscow năm 1981. Ông đã bảo vệ luận án của mình về “Phương pháp mô phỏng các quá trình liên quan đến nhau trong việc hình thành và sử dụng vốn lưu động”.

Năm 2000, ông Belousov được chọn làm cố vấn cho thủ tướng Nga, và 6 năm sau, ông gia nhập Bộ Phát triển kinh tế Nga với vai trò thứ trưởng.

Năm 2012, ông được bổ nhiệm làm bộ trưởng Bộ Phát triển kinh tế.

Giai đoạn 2013 - 2020, ông Belousov là cố vấn cho tổng thống Nga. Từ năm 2020 đến tháng 5-2024, ông giữ chức phó thủ tướng thứ nhất. Với vai trò là phó thủ tướng Nga, ông Belousov chịu trách nhiệm quản lý việc phát triển các định hướng ưu tiên cho phát triển kinh tế-xã hội của Nga, phối hợp các nỗ lực nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia của Nga và hoàn thành các dự án quốc gia, các vấn đề về chính sách tài chính, tín dụng, tiền tệ và điều tiết thị trường tài chính.

Khi Thủ tướng Mikhail Mishustin mắc COVID-19 hồi năm 2020, ông Belousov đảm nhận vị trí thủ tướng trong thời gian ngắn để chờ ông Mishustin bình phục.

Hồi năm 2017, Hãng tin RBC của Nga cho biết ông Belousov là một trong những quan chức đã thuyết phục ông Putin rằng nền kinh tế số và blockchain đóng vai trò quan trọng với tương lai.

"Tôi có thể nói rằng điều mà một quốc gia có chủ quyền chắc chắn phải có, đó là việc nắm được ý nghĩa của riêng mình. Chúng ta là ai, chúng ta đến từ đâu, chúng ta sẽ đi về đâu?… Chúng ta không có lựa chọn nào khác cho đất nước mình ngoài việc đạt được hoặc tạo ra bản sắc này", ông Belousov nói với RBC trong một cuộc phỏng vấn vào năm 2023.

Theo RBC, ông Belousov đã tập sambo và karate khi còn trẻ và không phục vụ trong lực lượng vũ trang. Ông được cho là thân thiết với Putin.

Khi được hỏi lý do vì sao Tổng thống Putin bổ nhiệm quan chức kinh tế Andrey Belousov làm bộ trưởng quốc phòng, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh đến sự cần thiết trong việc tích hợp nền kinh tế tổng thể của ngành an ninh, đặc biệt là của Bộ Quốc phòng, vào nền kinh tế quốc gia.

“Điều rất quan trọng là phải điều chỉnh nền kinh tế của lĩnh vực an ninh với những thay đổi trong thời điểm hiện tại. Bây giờ ngân sách của Bộ Quốc phòng đã về gần bằng mức của những năm 1980, không quá nguy hiểm nhưng rất cần phải điều chỉnh”, ông Peskov giải thích với các nhà báo.

Bác bỏ lo ngại trước việc ông Belousov thiếu kinh nghiệm quân sự, ông Peskov nói rằng việc một quan chức dân sự đứng đầu bộ quốc phòng sẽ mở ra cơ hội cho những đổi mới, những ý tưởng tiên tiến được đề xuất.

Người phát ngôn Peskov nói thêm việc bổ nhiệm ông Belousov sẽ không làm thay đổi cấu trúc hoạt động của bộ quốc phòng.

"Về thành phần quân sự, quyết định bổ nhiệm này sẽ không thay đổi hệ thống hiện tại; thành phần quân sự luôn là đặc quyền của Tổng Tham mưu trưởng các Lực lượng Vũ trang, Tướng Valery Gerasimov, người sẽ tiếp tục các nhiệm vụ của mình và không có thay đổi nào về mặt này", ông Peskov cho hay.

Trả lời phỏng vấn Hãng tin Sputnik, sĩ quan hải quân Nga đã nghỉ hưu và là nhà phân tích quân sự Vasily Dandykin nói việc nhà kinh tế Andrei Belousov được chọn làm bộ trưởng quốc phòng Nga không phải là lần đầu tiên một nhân vật dân sự được bổ nhiệm vào chức vụ đó.

Theo ông, lý do đầu tiên và quan trọng nhất mà ông Belousov được đề cử là ông thuộc nhóm được Tổng thống Putin tin cậy.

"Ông ấy là phó thủ tướng thứ nhất và ông ấy thực sự biết rất rõ những vấn đề mà tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga đang đối mặt", Vasily Dandykin nói.

Chuyên gia quân sự Nga, đại tá Rustem Klupov, nói thêm ông Belousov là một nhà kinh tế học có tầm cỡ, đã cố vấn cho các chính khách nổi tiếng của Nga.

"Nếu ông ấy được bổ nhiệm làm bộ trưởng Quốc phòng Nga, điều đó có nghĩa sẽ có những mục tiêu mang tính chất kinh tế cần hoàn thành", ông Klupov lý giải.

Theo ông, nhiệm vụ của tân bộ trưởng Quốc phòng Nga có thể liên quan đến các vấn đề về mua sắm vũ khí và hợp đồng quốc phòng của Nga.

"Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga Valery Gerasimov sẽ tiến hành các hoạt động quân sự và bộ trưởng quốc phòng này sẽ giải quyết các vấn đề của riêng mình", ông Klupov bình luận.

 Cho đến nay, các nhà kinh tế Nga phần lớn đã đảm bảo được sự ổn định và tăng trưởng kinh tế bất chấp các biện pháp trừng phạt cứng rắn nhất từng được áp dụng đối với một nền kinh tế lớn.

 Alexander Baunov, một chuyên gia kinh tế, cựu nhà ngoại giao Nga hiện là thành viên cấp cao tại Trung tâm Á-Âu Carnegie Russia cho biết: “Đề xuất bổ nhiệm một trong những nhà kinh tế hàng đầu làm người đứng đầu Bộ Quốc phòng có thể có nghĩa là Putin đang lên kế hoạch giành chiến thắng trong cuộc chiến với các nhà máy công nghiệp quốc phòng và thị trường quốc tế”. 

"Chiến lược chiến thắng trong trường hợp này sẽ không phải là huy động lực lượng và đột phá, mà là gây áp lực chậm rãi lên Ukraine bằng sức mạnh vượt trội của tổ hợp công nghiệp-quân sự Nga và toàn bộ nền kinh tế, mà rõ ràng là phải được thực hiện để hoạt động hiệu quả hơn".

Động thái của Putin, dù bất ngờ, vẫn duy trì sự cân bằng ở trên cùng của hệ thống phức tạp về lòng trung thành cá nhân tạo nên hệ thống chính trị hiện tại, hãng tin Reuters bình luận.