Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long lo quá nhiều chức danh có thẩm quyền xử phạt hành chính

Thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) chiều 9/11, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành thì Tòa án đã có thẩm quyền trong xử lý vi phạm hành chính đối với bốn trường hợp gồm: xử phạt hành chính đối với các hành vi cản trở hoạt động tố tụng; áp dụng cái biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng; áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và áp dụng cái biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Như vậy, Tòa án đã có thẩm quyền trong việc giải quyết các vi phạm hành chính.

Về cơ cấu tổ chức bộ máy cũng như chức năng của cơ quan nhà nước như Chính phủ, Tòa án đã được quy định trong Hiến pháp, cũng như quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Chính phủ trong Luật tổ chức Chính phủ.

Theo đó, chức năng và nhiệm vụ chính của Chính phủ là kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm đối với các hành vi vi phạm quy tắc quản lý hành chính nhà nước do các cơ quan hành chính thực hiện thống nhất từ Trung ương tới địa phương để bảo đảm quản lý nhà nước gắn liền với việc phát hiện và xử lý các vi phạm hành chính.

Như vậy, đây là chức năng hiến định và đồng thời đã được quy định khá cụ thể trong Luật tổ chức Chính phủ về vai trò của Chính phủ. Nếu chuyển toàn bộ hay một phần chức năng này sang bên Tòa án, theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, cần phải có đánh giá, tính toán, cân nhắc rất kỹ.

Bộ trưởng dẫn nội dung Điều 103, Hiến pháp năm 2013 quy định, Tòa án không phải là cơ quan giải quyết các vi phạm hành chính nói chung hay là xét xử các vi phạm hành chính, trừ các vụ án hành chính.

"Vì vậy chúng tôi đề nghị cân nhắc vấn đề này để tránh trùng lẫn với chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, đồng thời bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Tòa án theo quy định của Hiến pháp", ông Long nói.

Vẫn theo Bộ trưởng Lê Thành Long, nếu xét về phối hợp, phân công và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong tổ chức bộ máy nhà nước, thì hiện nay Tòa án đang thực hiện một công việc rất trực diện liên quan đến kiểm soát hoạt động của các cơ quan hành pháp là xét xử các vụ án hành chính đối với các quyết định hành chính, trong đó có cả quyết định xử phạt vi phạm hành chính và giải quyết khiếu nại. Tức là Tòa án đã và đang thực hiện quyền kiểm soát quyền lực ở lĩnh vực này.

Ông kiến nghị, nếu chuyển việc xử lý vi phạm hành chính sang Tòa án thì phải tính việc kịp thời, đặc biệt là tính khả thi. Bởi xử lý vi phạm hành chính hiện nay quy định tương đối rõ là trách nhiệm của Chính phủ thống nhất quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong phạm vi cả nước.

Người đứng đầu ngành Tư pháp dẫn báo cáo và số liệu thống kê của Chính phủ. Theo đó, số vụ vi phạm hành chính trong năm 2019 khoảng 5,8 triệu vụ, số quyết định xử phạt hành chính đã ban hành khoảng 6,1 triệu quyết định; năm 2020 số tương ứng về cái xử phạt và các quyết định ban hành là hơn 4,8 triệu vụ vi phạm hành chính và gần 5,9 triệu quyết định xử phạt; năm 2021 số tương ứng là 4 triệu vụ vi phạm và 4,6 triệu quyết định xử phạt; năm 2022 là gần 4 triệu vụ vi phạm và 4,1 triệu quyết định xử phạt. Đấy là một con số rất lớn.

"Theo Luật xử lý vi phạm hành chính thì có gần 200 chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, nếu nhân ra thì số lượng người ở tất cả các cấp, các ngành có chức năng xử phạt - thực sự bây giờ chưa có con số - nhưng một số lượng rất lớn", ông Long bày tỏ e ngại.

Với lý do này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đề nghị là tính toán thêm, cân nhắc kỹ tính khả thi nếu chuyển toàn bộ việc xử lý vi phạm hành chính sang hệ thống Tòa án, mà trước mắt cần bỏ Điều 26 trong dự án Luật.