Các chuyên gia "hiến kế" gì cho Chính phủ về gói hỗ trợ Covid-19 lần 2?

80% doanh nghiệp không tiếp cận được gói hỗ trợ Covid-19 lần 1

Mới đây, nhóm nghiên cứu của trường Đại học kinh tế Quốc dân đã tiến hành khảo sát trên 450 doanh nghiệp thuộc 6 ngành nghề khác nhau về tác động của dịch bệnh tới hoạt động sản xuất kinh doanh và thực trạng nhận các gói hỗ trợ Covid-19 của Chính phủ.

Các ngành được khảo sát gồm du lịch, lưu trú, ăn uống, tài chính ngân hàng, bảo hiểm, logistic, dệt may, công nghệ thông tin.

Kết quả khảo sát được công bố cho thấy có tới 40% doanh nghiệp bị tác động bởi đại dịch Covid-19 (trong đó 30% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất và gần 10% doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động). Trong đó ngành nghề bị ảnh hưởng nặng nhất là du lịch, lưu trú, ăn uống.

Đặc biệt, trong đầu tháng 10 có khoảng 80% doanh nghiệp không nhận được gói hỗ trợ Covid-19 lần 1 của Chính phủ. Lý do chủ yếu là do doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện, không có thông tin về chính sách.

Đáng chú ý là doanh nghiệp chủ yếu tiếp cận được với gói “gia hạn nộp thuế”, trong khi các gói hỗ trợ khác thì tỷ lệ tiếp cận thấp.

Ngoài ra, tính minh bạch của một số gói hỗ trợ rất đáng quan ngại như: cải cách thủ tục hành chính, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, vay không cần tài sản thế chấp... Nhiều chính sách được đánh giá là không có tác động tích cực như kỳ vọng như: hỗ trợ chi phí logistic, cải cách thủ tục hành chính,...

Các chuyên gia hiến kế về gói cứu trợ lần 2

Trước tình hình hiện tại, nhóm nghiên cứu của trường Kinh tế Quốc dân khuyến nghị Chính phủ cần hỗ trợ hơn nữa các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi Covid-19.

Theo đó, về gói tiền tệ, cần phải nới lỏng các điều kiện tín dụng, miễn và giảm lãi suất. Gói hỗ trợ tài khóa tiếp tục miễn, giảm thuế phí, giảm phí bảo hiểm xã hội, giảm các chi phí hạ tầng. Cần chú trọng hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc các ngành bị tổn thương bởi dịch bệnh, có hệ thống quản trị tốt để có thể vượt lên sau đại dịch.

Cũng theo nhóm nghiên cứu, Chính phủ cần kéo dài thời gian các gói hỗ trợ để doanh nghiệp có đủ thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh một cách bền vững. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ cần rõ ràng, minh bạch về thủ tục cũng như đối tượng được hưởng. Cần giảm thiểu những phiền hà về thủ tục và quy trình tiếp cận các gói hỗ trợ, đặc biệt là thủ tục chứng minh về tài chính.

Liên quan đến gói hỗ trợ lần hai trong thời gian tới, Chuyên gia Kinh tế Trưởng của BIDV, TS. Cấn Văn Lực đã đề xuất gói hỗ trợ lần hai với mức tương đương khoảng 150.000 tỷ đồng, tương đương với khoảng 25% GDP. Đồng thời, cần triển khai quyết liệt gói hỗ trợ lần thứ nhất chưa giải ngân hết, còn khoảng 75%.

Lý giải về mức độ quan trọng của gói hỗ trợ lần này, ông Lực cho rằng dịch bệnh hiện nay đang có nhiều yếu tố bất định, sẽ có thể kéo dài đến hết năm 2021, do vậy doanh nghiệp cần tiếp tục được hỗ trợ. "Gói hỗ trợ lần một vẫn chưa đủ độ lớn cũng như sức lan toả, đặc biệt đối với các đối tượng là lao động không chính thức", ông Lực cho hay.

Chuyên gia Kinh tế Trưởng của BIDV cho rằng, để gói hỗ trợ lần hai có hiệu quả tốt Chính phủ phải xem xét 4 nhóm vấn đề cụ thể.

Thứ nhất, có giảm thuế VAT hay không, và nếu giảm sẽ giảm như thế nào, ở mức nào. Theo ông Lực, thuế VAT là thuế cực kỳ quan trọng, do vậy cần xem xét khả năng cân đối ngân sách đến đâu để có thể giảm.

Thứ hai là về việc hỗ trợ lực lượng lao động không chính thức, và cách thức hỗ trợ như thế nào? Ông Lực đưa ra giả định, nếu hỗ trợ lực lượng lao động không chính thức trong 3 tháng, mỗi tháng 1 triệu đồng thì ngân sách nhà nước sẽ cần khoảng 86.000 tỷ đồng.

Thứ ba là vấn đề về hỗ trợ lãi suất. Ông Lực cho rằng, việc hỗ trợ năm ngoái vẫn chưa hiệu quả, bởi các ngành nghề đều có mức hỗ trợ lãi suất như nhau. Do vậy, ông khẳng định, cần phải nghiên cứu kỹ các mức hỗ trợ này.

Cuối cùng, liên quan đến việc hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, ông Lực đặt ra câu hỏi: "Phải hỗ trợ họ bằng cách nào?". Theo ông, cần có một gói hỗ trợ cụ thể để thúc đẩy cho vay vốn.

Thêm vào đó, Chính phủ cần thúc đẩy hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa cấp địa phương. Đồng thời, để khuyến khích cho doanh nghiệp nhỏ và vừa cần có những hỗ trợ về tái cấp vốn, về chi phí đầu vào, thì các ngân hàng có thể hỗ trợ ở mức độ tốt hơn.

Trong khi đó, TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung Ương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho rằng, gói hỗ trợ lần hai không được "tất tay".

Theo ông Thành, ngân sách nhà nước hiện tại không nhiều, Chính phủ phải để lại nguồn tiền đề phòng những chuyện rủi ro sau này, phía trước, sẽ còn rất nhiều khó khăn.

"Gói hỗ trợ lần này cần tuân theo một số nguyên tắc: Một là phải đủ lớn. Rất may chúng ta có tiền và chấp nhận tăng thâm hụt ngân sách. Hai là diện phải rộng, tương tự như gói hỗ trợ lần một, có tính đến người lao động, doanh nghiệp và xã hội. Thứ ba, một số lĩnh vực ảnh hưởng, một số doanh nghiệp phải tính toán những quy mô lan toả... Ví dụ chúng ta cần tính toán đến hỗ trợ ngành hàng không", ông Thành nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Thành cũng đánh giá ý tưởng của gói hỗ trợ lần một vẫn còn rất đơn giản, đó là "doanh nghiệp đang có tiền thì hãy giữ lấy mà cầm cự, nhà nước chưa thu vội". Tuy nhiên, đến gói hỗ trợ lần hai, ý tưởng phải thay đổi, không còn là cầm cự, mà phải hỗ trợ vượt khó, phục hồi và tái cấu trúc.