Cắt giảm xuất khẩu công nghệ sang Nga: Dấu hiệu Trung Quốc cảnh giác trước lệnh cấm thương mại

Dấu hiệu cảnh giác của Bắc Kinh trước lệnh cấm thương mại của phương Tây

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo hôm 17/5 gọi đây là dấu hiệu cảnh giác của Bắc Kinh về việc vi phạm các lệnh cấm thương mại. Các lô hàng máy tính xách tay của Trung Quốc sang Nga đã giảm 40% trong tháng 3 so với tháng 2/2022, trong khi xuất khẩu điện thoại thông minh giảm 2/3, bà trích dẫn dữ liệu thương mại Trung Quốc có sẵn gần đây nhất. Bà Gina Raimondo còn nói thêm rằng, xuất khẩu thiết bị mạng viễn thông cũng giảm 98%.

Liệu Trung Quốc có sẵn sàng giúp Nga chống lại các lệnh trừng phạt hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ đối với các nhà hoạch định chính sách phương Tây. Các số liệu xuất khẩu, được The Wall Street Journal báo cáo trước đây cho thấy Bắc Kinh ban đầu ít nhất là miễn cưỡng phá vỡ các quy tắc, có lẽ vì lo sợ sự trả đũa của Hoa Kỳ, có thể liên quan đến việc hạn chế bán công nghệ cho các công ty Trung Quốc. Bởi các nhà phân tích cho biết, hầu hết các nhà máy sản xuất chip trên khắp thế giới, bao gồm cả các nhà máy ở Trung Quốc, đều sử dụng phần mềm hoặc thiết bị được thiết kế tại Hoa Kỳ.

"Tôi thường được hỏi, bạn biết đấy, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu này có hoạt động không? Và tôi nghĩ câu trả lời là một lời đồng ý không có cơ sở, không đủ tiêu chuẩn rõ ràng", Raimondo nói. "Tôi nghĩ họ đang làm như vậy vì chúng tôi có một liên minh mạnh mẽ gồm các quốc gia trên thế giới tham gia vào việc thực thi nghiêm túc, quyết liệt rõ ràng".

Hoa Kỳ và 37 quốc gia khác đã thiết lập các hạn chế thương mại để làm tê liệt nền kinh tế quân sự và công nghệ cao của Nga sau khi nước này xâm lược Ukraine. Các quy định cấm bán chip máy tính, thiết bị viễn thông, laser, điện tử hàng không và công nghệ hàng hải cho nhiều người mua của Nga.

Nhiều công ty Châu Âu đã tự chủ động ngừng xuất khẩu sang Nga, dù một số mặt hàng nằm ngoài tác động lệnh cấm

Có những dấu hiệu cho thấy những hạn chế cũng đang làm suy yếu khả năng sản xuất ít nhất một số thiết bị quân sự của Nga. Các lệnh cấm xuất khẩu không nhằm ngăn chặn tuyệt đối việc bán các mặt hàng tiêu dùng như điện thoại thông minh và máy tính xách tay sang Nga. Tuy nhiên, các luật sư thương mại cho biết, một số công ty đã ngừng giao hàng sản phẩm điện tử cho Nga, bất kể các mặt hàng riêng lẻ đặc thù đó không nằm trong vi phạm quy định lệnh cấm.

"Nhiều công ty đã tự chủ động ngừng xuất khẩu sang Nga", Kevin Wolf, một cựu quan chức cấp cao của Bộ Thương mại Mỹ, hiện là đối tác của Akin Gump Strauss Hauer & Feld, cho biết.

Điều này cho thấy cách xử lý của các công ty công nghệ phương Tây khác so với cách giải quyết từ quy định trước đó của Hoa Kỳ cấm xuất khẩu công nghệ cho Huawei- nhà sản xuất viễn thông Trung Quốc, cùng các công ty Trung Quốc khác mà Hoa Kỳ cáo buộc đe dọa an ninh quốc gia. Trong trường hợp đó, các nhà sản xuất chip máy tính và các công ty Trung Quốc khác của đã yêu cầu luật sư của họ nghiên cứu các quy tắc để xác định mặt hàng nào vẫn được phép.

Wolf nói: "Xâm lược nước ngoài và gây đau thương có nhiều tác động đến các quyết định dựa trên chính sách của các công ty Châu Âu hơn là những gì [trong trường hợp của Huawei] được mô tả là một mối đe dọa an ninh quốc gia rộng lớn". Điển hình là một loạt các công ty công nghệ lớn - ở Hoa Kỳ, Hàn Quốc và thậm chí cả Trung Quốc - đã cho biết họ sẽ ngừng bán hàng hoặc tạm ngừng kinh doanh ở Nga khi chiến tranh nổ ra.

Thậm chí, DJI của Trung Quốc, nhà sản xuất máy bay không người lái thương mại lớn nhất thế giới, vào tháng 4 cho biết họ đã tạm ngừng hoạt động ở Ukraine và Nga, trở thành công ty lớn đầu tiên của Trung Quốc công khai rời bỏ thị trường sau một cuộc chiến mà chính phủ Trung Quốc từ chối lên án.

Apple vào tháng 3 cho biết, họ đã tạm dừng tất cả các hoạt động bán sản phẩm tại Nga. Vài ngày sau đó, Samsung cũng đình chỉ tất cả các hoạt động bán sản phẩm, bao gồm cả điện thoại thông minh và chip máy tính. Điều này đáng nói bởi Apple, Samsung và Xiaomi của Trung Quốc là ba công ty điện thoại thông minh hàng đầu ở Nga trong quý đầu tiên tính theo các lô hàng, theo số liệu mới nhất từ International Data Corp (IDC). Trong khi đó, Xiaomi đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về doanh số bán hàng của họ cho người mua Nga.

Huawei, một trong những nhà sản xuất thiết bị mạng viễn thông lớn nhất thế giới, từ chối cho biết liệu họ có giảm doanh số bán hàng cho Nga hay không, mặc dù sự sụt giảm gần như toàn bộ doanh số bán thiết bị như vậy vào tháng 3 cho thấy điều đó có thể đã xảy ra.

Phát ngôn viên Huaweil Glenn Schloss cho biết trong một email: "Trái tim của chúng tôi hướng về những người đang phải chịu đựng hậu quả của cuộc xung đột này. Chúng tôi đang đánh giá tác động của các chính sách liên quan. Chính sách của Huawei là tuân thủ các luật và quy định hiện hành của các quốc gia và khu vực mà chúng tôi hoạt động".

Còn Nabila Popal, Giám đốc nghiên cứu thị trường thiết bị toàn cầu tại IDC, cho biết một số công ty công nghệ không trực tiếp bán ở Nga nữa. Xuất khẩu sang Nga từ nhiều quốc gia khác nhau đã giảm mạnh. Các lô hàng của Hoa Kỳ trong các danh mục công nghệ bị kiểm soát xuất khẩu đã giảm 86%. Nabila Popal nói, xuất khẩu của Hàn Quốc sang Nga đã giảm 62% và Phần Lan giảm 60%.