Chút hoà dịu và nhiều lạc quan

Cũng có thể coi là rất thành công nếu liên hệ chuyến đi tới thực trạng là mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc thời gian vừa qua ở trong tình trạng tồi tệ chưa từng thấy kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức vào năm 1979. 

Ông Biden nhìn nhận mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc "đang đi đúng đường hướng" còn ông Tập Cận Bình đánh giá việc hai bên đạt được sự nhất trí về một số nội dung là "rất tích cực". Từ khá nhiều năm nay chưa từng thấy cả hai bên hài lòng và lạc quan như thế về mối quan hệ song phương.

Trong thực chất lại chưa hẳn được hoàn toàn như vậy. Hai kết quả cụ thể duy nhất mà ông Blinken đạt được là phía Trung Quốc cũng muốn "ổn định quan hệ hợp tác song phương" như Mỹ và hai bên nhất trí duy trì các kênh liên lạc trực tiếp. Mục tiêu mà ông Blinken không đạt được là Trung Quốc chưa đồng ý thiết lập kênh liên lạc về quân sự trực tiếp giữa Trung Quốc và Mỹ. 

Còn liên quan đến tất cả những khúc mắc lâu nay giữa hai bên, chuyến đi Trung Quốc của ông Blinken chưa giúp hai nước xích lại gần nhau hơn và chưa mở ra triển vọng khắc phục chúng trong thời gian tới: Chuyện sản xuất linh kiện bán dẫn, chuyện Trung Quốc sản xuất nhiều hoá chất mà khi sử dụng ở Mỹ gây ra tỷ lệ tử vong cao ở giới trẻ, vấn đề Đài Loan và Biển Đông, quan điểm thái độ của Trung Quốc về cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine, sự ủng hộ của Trung Quốc dành cho Nga. 

Việc ông Blinken bất ngờ được ông Tập Cận Bình tiếp ở Bắc Kinh được nhìn nhận là bằng chứng quan trọng và quyết định về thành công của chuyến thăm của ông Blinken. Ông Blinken là quan chức cao cấp nhất của chính quyền của ông Biden tới thăm Trung Quốc và là bộ trưởng ngoại giao Mỹ đầu tiên thăm Trung Quốc kể từ 5 năm nay. 

Vì chuyện chiếc khinh khí cầu của Trung Quốc bay vào không phận của Mỹ và bị Mỹ bắn hạ, ông Blinken đã phải huỷ chuyến thăm Trung Quốc đã được thu xếp. Phía Mỹ và cả cá nhân ông Blinken cáo buộc Trung Quốc hoạt động tình báo, gián điệp ở Mỹ. Nhưng xem ra, vụ việc này không ảnh hưởng xấu gì tới kết quả chuyến thăm Trung Quốc vừa rồi của ông Blinken.

Lần này, phía Mỹ chủ động đi những bước đầu tiên về hoà giải và giảm căng thẳng với Trung Quốc. Trung Quốc nắm bắt ngay cơ hội ấy để cũng xuống thang đối kháng Mỹ mà giữ được thể diện và không bị coi là yếu thế. Cả hai định ra lằn ranh đỏ để không bước qua là không để xảy ra hay không xô đẩy nhau vào đụng độ quân sự ở vùng biển xung quanh Đài Loan và ở khu vực Biển Đông.

 Cho nên có thể thấy, Mỹ và Trung Quốc chưa thể sớm khắc phục mọi bất hoà, không hề có chủ định thoả hiệp lẫn nhau trong một số mối bất hoà nhất định, sẽ còn tiếp tục làm găng nhau nhưng không đến mức quá găng, sẽ còn tiếp tục đối kháng nhau nhưng không phải bằng mọi giá. Từ đó cũng còn có thể thấy mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ diễn biến theo những mô thức nhất định trong tầm kiểm soát và quản trị của cả hai bên chứ không quá kịch tính trong thời gian tới.

Mỹ vốn rất thận trọng trong khi Trung Quốc càng thận trọng với việc giảm căng thẳng và đối đầu giữa hai bên. Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc Tần Cương sẽ nhanh chóng thực hiện chuyến thăm Mỹ đáp lễ. Bộ trưởng tài chính Mỹ Janet Yellen, bộ trưởng thương mại Mỹ Gina Raimondo và đặc phái viên của ông Biden về chống biến đổi khí hậu trái đất John Kerry sẽ lần lượt công du Trung Quốc cũng trong thời gian tới. Hoà dịu tuy mới được chút chút nhưng đủ để xác thực hoá nhiều lạc quan ở Mỹ và Trung Quốc về triển vọng của mối quan hệ hợp tác song phương.