Đằng sau làn sóng "nhà đầu tư Robinhood" càn quét thế giới, đẩy TTCK toàn cầu thăng hoa

Các ứng dụng miễn phí, tự động và hoàn toàn dễ dàng sử dụng; các nhà đầu tư mới chân ướt chân ráo bước vào thị trường khoác lác trên Twitter; những giao dịch mua bán cổ phiếu được thực hiện tại nhà bởi những người đang mắc kẹt trong tình trạng phong tỏa. Ban đầu chỉ xuất hiện ở Mỹ, giờ đây những hiện tượng nói trên đã trở thành cơn sốt trên toàn cầu!

Những nhà đầu tư nhỏ lẻ đang thống trị mọi nơi. Trong tháng 4 và tháng 5, ở Anh, số lượng tài khoản tiết kiệm (sẽ được miễn thuế) được mở mới cho các nhà đầu tư thuộc nhóm 25-34 tuổi tại Interactive Investor đã tăng 238%. Ở Ấn Độ, các day trader (nhà đầu tư mua và bán cổ phiếu ngay trong ngày) lần đầu tiên chơi chứng khoán đang reo lên sung sướng trước những cổ phiếu chỉ có giá chưa đến 0,7 USD nhưng lại tăng giá phi mã.

Khối lượng cổ phiếu được các nhà đầu tư tay mơ ở Nga mua vào trong tháng 6 cao gần gấp đôi so với hồi tháng 4. Trong khi đó ở Malaysia, những nhà đầu tư cá nhân đổ xô vào cổ phiếu của các công ty sản xuất găng tay y tế mà một trong số đó đã tăng hơn 1.500% kể từ đầu năm đến nay. Tại Nhật Bản, các nhà đầu tư nhỏ lẻ khiến cổ phiếu của 1 công ty công nghệ sinh học có 7 năm thua lỗ liên tiếp tăng giá gần 11 lần chỉ vì có thông tin công ty này sở hữu thuốc chữa Covid-19 chưa được kiểm chứng.

Các chỉ số chứng khoán trên toàn cầu đồng loạt tăng điểm mạnh. Nguồn: Bloomberg.

Trong bối cảnh lãi suất gửi tiết kiệm gần như bằng 0 và mọi người có quá nhiều thời gian rảnh vì làm việc từ xa, những nhà đầu tư nghiệp dư đang ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn đối với thị trường chứng khoán. Và những lực đẩy chính cho xu hướng này là các phần mềm giao dịch không thu phí như Robinhood – thứ khiến việc mua bán cổ phiếu không chỉ dễ dàng hơn mà còn mang nhiều may rủi hơn. Những gói kích thích khổng lồ của các NHTW cũng khiến thị trường chứng khoán thăng hoa bất chấp kinh tế thế giới đang ở trong tình trạng tồi tệ.

"Nhờ báo chí và mạng xã hội, giao dịch cổ phiếu trở thành chủ đề mà ai cũng có thể bàn tán. Dễ dàng mở tài khoản, chi phí rất thấp và đà tăng mạnh mẽ của nhiều cổ phiếu từ tháng 3 đến nay là những nguyên nhân chính", David Friedland, giám đốc điều hành thị trường châu Á Thái Bình Dương của Interactive Brokers nói. Theo ông, ranh giới giữa các nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư nhỏ lẻ tiếp tục trở nên mờ nhạt, và các nhà đầu tư nhỏ lẻ dường như đã chứng tỏ khả năng chi phối thị trường.

Đại dịch khiến hàng triệu người bị giam lỏng trong nhà đúng lúc các ứng dụng giao dịch trực tuyến nở rộ từ Mỹ tới toàn bộ phần còn lại của thế giới.

"Các ứng dụng miễn phí giao dịch đặc biệt có lợi cho những day trader và những kẻ đầu cơ, nhóm gần như đang không mất chút chi phí nào để tham gia vào thị trường. Nhưng theo Margaret Yang, chiến lược gia tại DailyFX, "trên thế gian này không hề có bữa ăn trưa miễn phí, lợi suất cao bao giờ cũng đi kèm với rủi ro cao".

Những lời cảnh báo như trên xuất hiện ở khắp mọi nơi nhưng không thể hạ nhiệt cơn sốt. Các nhà đầu tư chuyên nghiệp đang dõi theo với tâm trạng vừa thích thú và buồn cười nhưng cũng pha chút ghen tị khi mà hầu hết các nhà đầu tư nhỏ lẻ đều bỏ qua những kiến thức cơ bản về đầu tư và mua vào cổ phiếu của các công ty có giá trị vốn hóa ở mức gây sửng sốt. Cho đến nay thì họ vẫn ổn với cách tiếp cận đó.

Tella, công ty Nhật Bản tuyên bố đang phát triển thuốc chữa Covid-19 được thử nghiệm hạn chế ở Mexico, đang là cổ phiếu tăng giá mạnh nhất trong số khoảng 4.000 công ty đang niêm yết trên TTCK Nhật Bản. Shin Poong Pharmaceutical, 1 công ty Hàn Quốc chuyên sản xuất thuốc chữa bệnh sởi, đã tăng 987% kể từ đầu năm đến nay để trở thành cổ phiếu tăng giá mạnh nhất trong chỉ số Kospi.

"Số lượng những nhà đầu tư mới, đặc biệt là thế hệ millennials và Gen Z, những người mà còn tận hơn 40 năm nữa mới nghỉ hưu, sẽ ngày càng tăng lên và là một trong những lý do chính thúc đẩy thị trường tăng điểm trong năm 2021 và xa hơn thế nữa", Julian Emanuel, chuyên gia tại quỹ BTIG ở New York nói.

Xu hướng tương tự đang diễn ra trên khắp thế giới. Những ngày này virus corona là từ mà ai cũng nghĩ đến đầu tiên, do đó các nhà đầu tư đổ xô vào các công ty nghiên cứu vaccine, thuốc chữa hay những công ty sản xuất dụng cụ xét nghiệm. Nhóm các công ty dược phẩm và công nghệ sinh học đã tăng vọt. Chỉ số theo dõi các cổ phiếu y tế ở châu Á đang ở mức cao nhất mọi thời đại.

Ngoài các công ty niêm yết, nhà đầu tư nhỏ lẻ còn đổ xô vào các vụ IPO của những công ty công nghệ sinh học ở Hồng Kông và vơ vét sạch cổ phiếu. Akeso Inc., công ty dược phẩm chuyên về miễn dịch và ung thư của Trung Quốc cho biết các nhà đầu tư cá nhân đã đặt lệnh với khối lượng cao gấp 639 lần lượng chào bán trong phiên IPO hồi tháng 4. Đến tháng 7, công ty dược chuyên các bệnh về mắt Ocumension Therapeutics còn có lượng đặt mua cao gấp 1.896 lần lượng chào bán.

Có một câu châm ngôn về đầu tư dường như vẫn đứng vững trước "cuộc xâm lăng" của những nhà đầu tư nhỏ lẻ: huyền thoại đầu tư Peter Lynch, nhà sáng lập quỹ Fidelity Investment, từng khuyên hãy "đầu tư vào những gì bạn biết". Rất nhiều người trẻ vốn sành công nghệ đã mạnh tay mua vào cổ phiếu của những công ty cung cấp dịch vụ mà họ sử dụng hàng ngày. Cổ phiếu Alibaba, Meituan và Xiaomi đã tăng vọt.

Cho đến nay TTCK toàn cầu vẫn diễn biến tốt. Tuy nhiên 1 thị trường liên tục tăng điểm sẽ không thể tránh khỏi việc sụt giảm, dù chỉ là tạm thời. "Đây sẽ là trạng thái bình thường mới cho đến khi thị trường trải qua một cú điều chỉnh thực sự", Jeffrey Halley, chuyên gia phân tích thị trường cao cấp tại Oanda Asia Pacific Pte nói. "Thị trường tài chính có thể rất khắc nghiệt, nhưng những nhà đầu tư nhỏ lẻ mới gia nhập thị trường trong 4 tháng trở lại đây vẫn chưa được "dạy bảo" về rủi ro. Đà tăng giá càng kéo dài thì hiện thực mà họ phải đối mặt sau này sẽ càng nghiệt ngã hơn".