Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điện thoại di động: Sự bất hợp lý về tư duy của người làm chính sách

Đưa điện thoại di động vào diện chịu thuế TTĐB để điều tiết thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ khá trở lên

Như Dân Việt đã đưa tin, trong một văn bản góp ý cho “Đề án mở rộng cơ sở thuế và chống xói mòn thuế” gửi Bộ Tài chính, UBND TP.HCM đã đề xuất đưa điện thoại di động, camera, nước hoa, mỹ phẩm, dịch vụ kinh doanh game, dịch vụ thẩm mỹ vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).

Theo lý giải của TP.HCM, điện thoại di động tuy là hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu thông tin liên lạc nhưng đưa vào diện chịu thuế TTĐB để điều tiết thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ khá trở lên, có nhu cầu và khả năng thu nhập thường xuyên sử dụng các sản phẩm thế hệ mới.

Còn nước hoa và dịch vụ thẩm mỹ nên được bổ sung vào diện chịu thuế TTĐB vì loại hàng hóa, dịch vụ này thuộc nhóm khá cao cấp. Điều này giúp mở rộng điều tiết thuế vào thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ mức khá trở lên.

PGS. TS. Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế

Trao đổi với PV Dân Việt, PGS. TS. Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, đặt câu hỏi: “Nhà nước không bao giờ áp thuế, hoặc nếu có cũng không áp mức thuế quá cao đối với những mặt hàng thiết yếu. Vậy mục tiêu đề xuất chính sách của TP.HCM là gì?”.

Rồi tự mình đưa ra giả thiết: “Tại đô thị đông dân nhất cả nước, số lượng điện thoại di động tiêu thụ hàng năm rất lớn. Về nguyên tắc, mọi nguồn thu từ địa phưng đều sẽ phải chuyển về ngân sách Nhà nước, phía địa phương có thể xin trích lại một phần từ nguồn thu để phục vụ cho hoạt động thường xuyên hoặc chi đầu tư phát triển tại địa phương. Phải chăng TP.HCM muốn tăng nguồn thu, từ đó có thêm ngân sách chi cho hoạt động tại địa phương?”

Theo ông Ngô Trí Long, quan điểm cho rằng điện thoại di động tuy là hàng hóa thiết yếu nhưng cần đánh thuế tiêu thụ đặc biệt để điều tiết thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ khá trở lên cho thấy sự thiếu hợp lý về tư duy của những người đề xuất chính sách.

Theo đó, bản thân mỗi sắc thuế khi ra đều mang một mục đích riêng. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân được áp dụng với mục tiêu phân phối lại thu nhập giữa những nhóm đối sở hữu mức thu nhập khác nhau trong xã hội, là công cụ điều tiết thu nhập, đảm bảo công bằng trong xã hội. Còn thuế TTĐB được sử dụng để điều tiết tiêu dùng đối với những mặt hàng Nhà nước không khuyến khích như xa xỉ phẩm, hàng hoá độc hại, gây ảnh hưởng tới môi trường.

“Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đã và đang tạo tác động mạnh mẽ tới quá phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác. Chiếc điện thoại di động, bên cạnh chức năng căn bản là kết nối liên lạc, trao đổi thông tin giữa người với người, còn là công cụ tra cứu thông tin, tuyền tải dữ liệu, kết nối giao dịch tài chính. Ngoài ra, trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước đang đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt thông qua việc khuyến khích người dân sử dụng ví điện tử và nhiều công cụ thanh toán trực tuyến khác mà đề xuất như vậy là rào cản ngăn sự phát triển của Cách mạng Công nghiệp 4.0”, ông Ngô Trí Long nói.

Còn theo với TS. Nguyễn Thanh Bình, Học viện Chính sách và Phát triển, khi đánh thuế một mặt hàng mới, đơn cử như điện thoại di động, cần phải có đánh giá trên nhiều khía cạnh.

“Ta đặt câu hỏi điện thoại di động là hàng thiết yếu hay xa xỉ, có ảnh hưởng tới môi trường, sức khỏe không? Theo tôi đây là hàng tiêu dùng bình thường, có ích cho cộng đồng và không thể đánh thuế tiêu thụ đặc biệt được. Chỉ khi người ta chứng minh đây là hàng xa xỉ, đắt đỏ, Nhà nước không khuyến khích sử dụng điện thoại thì mới có cơ sở áp thuế. Trong khi ấy, với điện thoại di động, Nhà nước cung cấp tần số, sóng cho các thuê bao sử dụng mà lại đánh thuế tiêu thụ đặc là không hợp lý”, ông Bình nói.