FiinRatings: Lãi suất tiết kiệm tăng là chất xúc tác cho trái phiếu doanh nghiệp kỳ hạn dài

Cụ thể, lãi suất huy động tại các ngân hàng tư nhân đã tạo đáy từ tháng 4, nhưng mặt bằng lãi suất tại các ngân hàng quốc doanh (nhóm Big4) vẫn đi ngang, do đó tạm thời chưa ảnh hưởng đến chi phí lãi đối với các trái phiếu có lãi coupon thả nổi (neo theo mức tham chiếu là lãi suất tiết kiệm trung bình của nhóm ngân hàng Big4). 

Theo thống kê của FiinRatings, trong tháng 5 và tháng 6, lãi suất tiết kiệm 12 tháng trung bình của các ngân hàng tư nhân đã tăng lần lượt 19 và 17 điểm cơ bản so với tháng liền trước.

Tuy nhiên, thanh khoản bớt dư thừa trong hệ thống cũng sẽ dẫn tới việc các ngân hàng quốc doanh tăng lãi suất huy động trong thời gian tới, gây rủi ro đối với các trái phiếu trả lãi theo cơ chế thả nổi. Trái chủ của các trái phiếu này sẽ phải đối mặt với chi phí lãi cao hơn và cần cân đối dòng tiền để trả lãi. 

Ở chiều ngược lại, đây sẽ là yếu tố thúc đẩy việc phát hành trái phiếu dài hạn với lãi suất cố định trên nền lãi suất còn thấp như hiện nay đặc biệt là các trái phiếu được bảo lãnh bởi các tổ chức quốc tế uy tín hoặc những lô trái phiếu bởi các doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm cao được chào bán cho các nhà đầu tư phi ngân hàng.

Cũng theo báo cáo của FiinRatings, Ngân hàng Nhà nước duy trì các biện pháp can thiệp trong bối cảnh tỷ giá tiếp tục tăng trong tháng 5. 

Trong tháng 5, Ngân hàng Nhà nước sử dụng nghiệp vụ phát hành tín phiếu với tổng giá trị hút đạt 79.540 tỷ đồng và điều chỉnh lãi suất phát hành lên 4,25%, đồng thời bán can thiệp ở mức giá 25.450 đồng và kiếm soát thị trường vàng để kiềm chế đà mất giá của tiền đồng. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước kết hợp bơm 122.516 tỷ VNĐ qua kênh OMO nhằm điều tiết thanh khoản hệ thống.

Thực tế cho thấy nhu cầu USD rất lớn trong tháng 5 và các tháng tới, thể hiện ở xu hướng nhập siêu và bán ròng của khối ngoại trên thị trường chứng khoán (khoảng 30.000 tỷ đồng từ đầu năm nay) cũng như biến động tài khoản vốn, từ đó tiếp tục khiến VND mất giá. Việc FED tiếp tục giữ nguyên lãi suất và lùi thời hạn cắt giảm sang cuối 2024 có thể kìm hãm tác dụng các chính sách điều hành tỷ giá trong nước. Do đó, NHNN sẽ phải áp dụng các biện pháp mạnh hơn trong việc hút VND để ổn định tỷ giá.

Ngoài ra, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay thiếu sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài, mặc dù họ đã thể hiện sự quan tâm lớn đối với loại hình đầu tư cố định này. Vì vậy, tình trạng tỷ giá neo cao làm cho các khoản đầu tư vào TPDN trở nên kém hấp dẫn hơn so với thực tế, đồng thời tạo ra rào cản làm chậm tiến trình gia nhập thị trường của các chủ thể nước ngoài.

Áp lực trái phiếu đáo hạn trong quý III và IV/2024 đè nặng lên nhóm ngành Bất động sản

Thị trường sơ cấp trong tháng 5/2024 chứng kiến tăng trưởng mạnh với tổng giá trị phát hành đạt 23.200 tỷ đồng, chủ yếu đến từ các Tổ chức tín dụng (TCTD), trong khi nhóm Bất động sản giảm 30,3% so với tháng trước. Tận dụng mặt bằng lãi suất thấp,các TCTD tăng cường phát hành trái phiếu trung dài hạn để đảm bảo các tỷ lệ an toàn của NHNN cũng như để chuẩn bị nguồn vốn khi tăng trưởng tín dụng nhiều khả năng hồi phục trong nửa cuối năm.

Áp lực đáo hạn trái phiếu tiếp tục ở mức cao vào quý III và quý IV/2024 với ngành Bất động sản chiếm 64% tổng TPDN đáo hạn, trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp phải xin giãn hoãn thanh toán nợ và điều chỉnh kế hoạch mua lại. Từ đầu năm đến nay, thị trường ghi nhận thêm khoảng 20.000 tỷ đồng TPDN chậm trả, bao gồm 72% giá trị trái phiếu được giãn hoãn thời gian đáo hạn từ 1-2 năm.

Ở thị trường thứ cấp, trong tháng 5/2024, giá trị giao dịch trái phiếu riêng lẻ tăng đáng kể lên hơn 106.000 tỷ đồng (tăng 43,7% so với tháng trước). Ngành Ngân hàng và Bất động sản vẫn chiếm đa số giao dịch, với giá trị giao dịch trái phiếu ngân hàng tăng mạnh hơn 80%, bất động sản tăng 18%.

Như vậy, Bất động sản có tín hiệu phục hồi cũng là tiền đề thúc đẩy cho các ngành nghề liên quan của nền kinh tế. Theo quan sát, giao dịch trái phiếu Xây dựng và Vật liệu tăng 23,4%, Du lịch và Giải trí tăng 88,6% trong tháng qua.

Đối với nhóm Ngân hàng, lãi suất chủ yếu dao động trong khoảng 5-9% tùy theo kỳ hạn còn lại. Nhìn chung, không có chênh lệch nhiều về lợi suất của nhóm này.

Tuy nhiên, FiinRatings cũng ghi nhận một số mã trái phiếu phi ngân hàng với lợi tức cao hơn nhiều mức phổ biến, cho thấy thị trường thứ cấp đang ngày càng phản ánh mức độ rủi ro vào việc định giá lãi suất trái phiếu trên thị trường.

Cụ thể, lãi suất bình quân năm chủ yếu dao động từ 7-13%, phần lớn tập trung ở các chủ đầu tư lớn, có thương hiệu và lịch sử hoạt động đã được chứng minh như Vinhomes (VHM), Nam Long (NLG), Khang Điền (KDH) hay Becamex (BCM). Đây đồng thời cũng là nhóm trái phiếu có thanh khoản tốt nhất thị trường.

Tuy nhiên, tại ngày 10/06/2024, một số lô trái phiếu giao dịch với mức tỷ suất lợi tức đáo hạn bình quân lên tới trên 20% với kỳ hạn dưới 6 tháng của Năng lượng tái tạo Trung Nam (26,86%), Đầu tư Địa ốc Mai Viên (27,26%), BKAV Pro (41,79%) và Licogi 13 (27,6%). Tuy nhiên tổng giá trị giao dịch của các lô này chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trên tổng giá trị lưu hành (dưới 0,3%).