Jack Ma tạo ra đế chế thanh toán 200 tỷ USD như thế nào

16 năm trước, khi Jack Ma ra mắt dịch vụ thanh toán cho đế chế thương mại điện tử Alibaba, rất ít người cho rằng ông sẽ thành công.

Jack Ma đặt tên dịch vụ này theo một loại côn trùng, vì tin rằng "nhỏ là đẹp, nhỏ mới mạnh". Dù vậy, Ant Group không hề nhỏ bé. Hiện tại, dịch vụ này đang là xương sống của Ant Group - đại gia tài chính có thể được định giá hơn 200 tỷ USD.

Công ty này đang chuẩn bị cho IPO được kỳ vọng cao tại cả Hong Kong và Thượng Hải. Đây có thể là lần thứ hai Jack Ma thực hiện IPO lớn nhất thế giới cho một công ty.

"Ant Group thực sự là hòn ngọc quý với Jack Ma và ngành Internet Trung Quốc", Edith Yeung tại Race Capital cho biết. Đây là một trong các hãng công nghệ lớn nhất thế giới và nền tảng thanh toán online lớn nhất Trung Quốc. Ứng dụng này hiện có mặt trong mọi lĩnh vực tài chính tại Trung Quốc, từ đầu tư, tiết kiệm đến bảo hiểm, đánh giá điểm tín dụng.

Xuất phát điểm của Ant chỉ là một ứng dụng phụ trợ, nhằm lấp lỗ hổng trong lĩnh vực mua sắm online sơ khai tại Trung Quốc. Năm 2004, rất ít người dân nước này có thẻ tín dụng hay thẻ ATM. Trong khi đó, người mua và người bán trên các nền tảng thương mại điện tử của Alibaba lại cần công cụ thanh toán đáng tin cậy.

Khi đó, Jack Ma đã giao nhiệm vụ tạo ra Alipay cho nhóm phụ trách tài chính của Alibaba. Dịch vụ này sẽ đóng vai trò là bên thứ ba, giữ tiền hộ người mua và chỉ trả cho người bán sau khi hàng hóa đã được giao và người mua xác nhận hài lòng với đồ nhận được.

"Khi tôi ra mắt Alipay, mọi người đều nói: ‘Jack, đây là mô hình ngớ ngẩn nhất chúng tôi từng thấy, sẽ chẳng ai dùng nó đâu’", Jack Ma cho biết trong cuộc phỏng vấn năm 2014 với CBS News, "Tôi nói tôi không quan tâm mô hình này có khoa học hay không, nhìn có đẹp mắt hay không. Miễn là nó có hiệu quả, tạo ra niềm tin là được".

Ngày nay, Alipay có 711 triệu người dùng hoạt động mỗi tháng, xử lý 118.000 tỷ nhân dân tệ (17.200 tỷ đôla Mỹ) giao dịch thanh toán trong giai đoạn tháng 6/2019 - 6/2020, theo báo cáo của Ant Group.

Ứng dụng di động của hãng ra mắt năm 2009, đóng góp 55% thị phần thanh toán di động tại Trung Quốc trong quý I năm nay. WeChat Pay và ví QQ của đối thủ Tencent chỉ chiếm 40% thị phần, theo hãng nghiên cứu eMarketer.

Ứng dụng này cũng kết nối hàng triệu người với các dịch vụ tài chính. Người dùng Alipay có thể lựa chọn nhiều dịch vụ từ bảo hiểm, thanh toán hóa đơn, vay tiền, trả lương nhân viên và đầu tư trên thị trường tiền tệ. "Nếu muốn làm bất kỳ điều gì trên thị trường tài chính", bạn có thể làm điều đó thông qua Alipay, Yeung nói.

Năm 2011, Alipay tách khỏi Alibaba và trở thành một phần của Ant Group năm 2014. Hiện tại, Jack Ma vẫn kiểm soát Ant Group.

Ant hiện có nhiều dịch vụ và sản phẩm tài chính đến mức "trở thành một phần cuộc sống thường ngày của hàng trăm triệu cá nhân và doanh nghiệp trên khắp Trung Quốc", Zennon Kapron - nhà sáng lập hãng tư vấn công nghệ tài chính Kapronasia nhận xét.

Một trong những dịch vụ phổ biến nhất là Yu’e Bao - công cụ quản lý tài sản ra mắt năm 2013, giúp người dùng đầu tư tiền. Mức đầu tư tối thiểu là một nhân dân tệ. Chỉ trong 6 tháng, Yu'e Bao đã có 49 triệu người dùng với số tiền 250 tỷ nhân dân tệ, China Daily cho biết.

Khi đó, hầu hết sản phẩm quản lý tài sản tại các ngân hàng truyền thống yêu cầu mức đầu tư tối thiểu 50.000 nhân dân tệ. Vì thế, Yu’e Bao là một "cú hích lớn, đặc biệt với những người trẻ có ít tiền tiết kiệm và không thu hút ngân hàng".

Trong thời kỳ đỉnh cao vào tháng 3/2018, số tài sản Yu'e Bao quản lý đã lên 1.690 tỷ nhân dân tệ (267 tỷ USD), theo Fitch Ratings. Giới chức Trung Quốc sau đó đã buộc Yu'e Bao giảm con số này, vì lo ngại rủi ro hệ thống. Nếu quỹ này sụp đổ vì lý do nào đó, kinh tế Trung Quốc có thể chịu tác động tiêu cực. Dù vậy, đây vẫn là quỹ đầu tư trên thị trường tiền tệ lớn nhất Trung Quốc, tính đến tháng 3 năm nay.

Với hàng trăm triệu người dùng đang sử dụng các dịch vụ tài chính, Ant cũng có trong tay dữ liệu giá trị về hành vi của người tiêu dùng Trung Quốc. Không như Mỹ, Trung Quốc không có hệ thống chấm điểm tín dụng đáng tin cậy. Năm 2015, Ant ra mắt Sesame Credit để lấp lỗ hổng này.

Công ty cho biết đây là cách giúp các doanh nghiệp và người tiêu dùng đánh giá độ sẵn sàng và khả năng chi trả cho sản phẩm, dịch vụ của một người nào đó. Yeung nói rằng đây hiện là hệ thống chấm điểm tín dụng lớn nhất Trung Quốc. Những người có điểm tín dụng thấp có thể bị chặn không được sử dụng nhiều dịch vụ, hoặc mua đồ.

Ngoài mục đích được cho vay với lãi suất ưu đãi, Sesame thậm chí còn được đề cập đến trong các hồ sơ hẹn hò trên mạng. "Bạn có thể chọn hiển thị điểm tín dụng trên hồ sơ hẹn hò của mình", Yeung cho biết.

Đầu năm nay, công ty này đổi tên từ Ant Financial thành Ant Group vì muốn tái định vị là một hãng cung cấp dịch vụ công nghệ cho các công ty tài chính, Sunny Tian - nhà nghiên cứu tại R3 nhận xét.

Trong quá khứ, Ant từng cung cấp các khoản vay, đầu tư, sản phẩm bảo hiểm trực tiếp cho người dùng và doanh nghiệp, Nhưng vài năm gần đây, họ chuyển thành nền tảng kết nối ngân hàng và các hãng bảo hiểm với người tiêu dùng.

Ví dụ, với cho vay, Ant đưa ra dịch vụ "3-1-0" - 3 phút đăng ký - 1 phút có quyết định và 0 người tham gia vào quyết định này. Tuy nhiên, khoản vay này sẽ được chuyển đến một ngân hàng. Khoản nợ nằm trong sổ sách của ngân hàng và Ant chỉ tính phí, Tian cho biết.

"Động thái này giúp Ant rời khỏi con đường thay thế một công ty tài chính truyền thống, cho phép họ quay về gốc rễ là một doanh nghiệp công nghệ cần ít vốn hơn", Tian nhận xét.

Ant cũng ra mắt Bangnitou - một dịch vụ tư vấn đầu tư sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), hợp tác với Vanguard. Bangnitou sử dụng thuật toán để tự động phân bổ danh mục đầu tư. Khoản đầu tư tối thiểu là 800 nhân dân tệ. Sau khi ra mắt hồi tháng 4, chỉ trong 3 tháng, dịch vụ này đã thu hút khoảng 200.000 khách hàng mới.