Kéo dài Nghị quyết 42, nợ xấu "phình" to: Trách nhiệm như thế nào?

Ngày 25/5, Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, ngày 25/5 Quốc hội thảo luận ở tổ về việc tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và việc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017.

Ý thức trả nợ nâng cao, cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết về xử lý nợ xấu

Phát biểu tại tổ, đại biểu Phạm Đức Ấn (Hà Nội) cho biết, sau khi triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, ý thức trả nợ vay của khách hàng được đẩy lên cao. Khách hàng tìm mọi cách để trả nợ cho ngân hàng. "Thậm chí, nhiều người không muốn xử lý tài sản đảm bảo họ sẽ tìm hướng trả nợ cho ngân hàng", ông Ấn nói.

Dẫn thêm số liệu, ông Ấn cho biết trong 4 năm vừa qua thực hiện Nghị quyết 42, hệ thống các TCTD xử lý trên 385 nghìn tỷ đồng nợ xấu, trong đó khách hàng tự trả là 148 nghìn tỷ, chiếm gần 39% - đây là kết quả khả quan.

"Kết quả này cũng cho thấy, hoạt động xử lý nợ đã khơi thông nguồn vốn, đưa vốn ứ động vào sản xuất kinh doanh và hoạt động kinh tế", ông Ấn nhấn mạnh.

Đề cập thêm lý do cho việc cần thiết phải kéo dài Nghị quyết 42 như tờ trình Thống đốc Nguyễn Thị Hồng đã trình bày tại phiên họp ngày 24/5, đại biểu Phạm Đức Ấn thông tin, kinh tế vừa qua đại dịch, nhiều doanh nghiệp đang nằm ở trạng thái "chết lâm sàng", một số doanh nghiệp ở tình trạng "ốm yếu".

Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã phải thực hiện cơ cấu nợ cho khách hàng để đảm bảo duy trì nợ ở mức bình thường. Tuy nhiên, trong thời gian tới, theo đại biểu sẽ có những khoản nợ của khách hàng vượt quá nhóm nợ và trở thành nợ xấu - theo đại biểu Phạm Đức Ấn.

Chưa kể, tình hình chính trị quốc tế phức tạp, đặc biệt là xung đột Nga – Ukraine. Đằng sau đó là hệ lụy cho cả thế giới, trong đó có Việt Nam nhất là lạm phát, từ đó tác động đến khách hàng vay của ngân hàng.

"Nợ xấu chưa được xử lý trong quá khứ, hiện tại và tới đây là khó khăn mới rõ ràng nợ xấu sẽ không giảm nếu không có cơ chế pháp lý đặc thù. Tiếp tục kéo dài Nghị quyết 42 rất cần thiết, là cơ sở pháp lý quan trọng cho tổ chức tín dụng, đặc biệt đó còn là sự ủng hộ của Quốc hội, cơ quan tư pháp, chính quyền địa phương để các ngân hàng xử lý tốt nợ xấu", đại biểu Ấn nhấn mạnh.

Ngân hàng Nhà nước cần có cam kết, tránh nợ xấu cũ chưa xử lý được nợ xấu mới "phình to"?

Đánh giá cao với kết quả đã đạt được từ việc triển khai Nghị quyết 42, tuy nhiên đại biểu Bùi Huyền Mai cho rằng, 2 mục tiêu của Nghị quyết 42 đến nay vẫn chưa đạt được kết quả như kỳ vọng.

Đại biểu Mai nhớ lại, năm 2017 khi nợ xấu tăng cao lúc đó Quốc hội có Nghị quyết 42 với 2 mục tiêu hướng tới là hình thành thị trường mua bán nợ xấu phù hợp; tạo hành lang pháp lý về quyền thu thu giữ tài sản đảm bảo.

"Như báo cáo trước Quốc hội, tôi đồng với tính các kết quả về xử lý nợ xấu nhưng cá nhân tôi đánh giá mục tiêu cơ bản nhất có thể nói là Nghị quyết 42 đạt được là ý thức trả nợ của khách hàng – đó là mục tiêu duy nhất chúng ta đạt được", đại biểu Mai nhận xét.

Cũng theo vị đại biểu này, qua dịch bệnh Covid-19, Ngân hàng Nhà nước ban hành nhiều văn bản nhưng qua theo dõi đại biểu Mai nhận thấy, Thông tư 14 của Ngân hàng Nhà nước cho phép cơ cấu thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi phí.... nguy cơ tiềm ẩn đẩy nợ xấu tăng cao.

Thực tế, tính đến 31/12/2021, nợ xấu phát sinh mới trong thời hạn Nghị quyết 42 có hiệu lực là 251,3 nghìn tỷ, và khoản 412 nghìn tỷ chưa xử lý.

"Rõ ràng hiệu quả xử lý nợ xấu thực tế trong thời gian có Nghị quyết 42 chưa đạt kỳ vọng của Quốc hội. Đặc biệt, 2 mục tiêu nêu trên như thị trường mua bán nợ sau 5 năm vẫn còn rất sơ khai. Công cụ và hành lang phát lý về thị trường mua bán nợ chưa đồng bộ, trên thực tế chỉ có 2 công ty thực hiện là DATC và VAMC, trong khi đó VAMC "vừa đá bóng vừa thổi còi". Trong khi đó, mục tiêu thứ 2 là quyền thu giữ tài sản thực tế vẫn còn rất vướng mắc", đại biểu Mai nêu vấn đề.

Đại biểu nói thêm, mong muốn của các TCTD là khi phát sinh nợ xấu sẽ có cơ chế và hành lang pháp lý phù hợp thu giữ tài sản đảm bảo nhưng trên cơ sở giải quyết tranh chấp theo thủ tục rút gọn, mặc dù có văn bản hướng dẫn nhưng thực tế chưa có vụ nào được giải quyết theo thủ tục rút gọn tại tòa án. Trong khi đó, tỷ lệ nợ xấu tiếp tục "phình" ra, nguy cơ nợ xấu tiếp tục phát sinh.

"Tôi mong muốn, như đề xuất của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục kéo dài thời gian hiệu lực của Nghị quyết 42, phải có cam kết cụ thể, bởi nếu không chúng ta sẽ không xử lý được các khoản nợ xấu hiện hữu và còn có nguy cơ tiếp tục phát sinh thêm như thực tế hiện nay, vậy trách nhiệm như thế nào?", đại biểu Bùi Huyền Mai đặt vấn đề.