Khảo sát: 63% người dân hài lòng với mức đền bù đất nông nghiệp

Đây là con số được đưa ra theo kết quả khảo sát về Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2018. Một trong những chỉ số cũng được PAPI 2018 đưa ra trong báo cáo là vấn đề về quản trị điện tử. Trên thực tế, nhà nước đã và đang đầu tư lớn cho phát triển hạ tầng công nghệ thông tin trong khu vực công. Tuy nhiên đến nay tỷ lệ người sử dụng thông tin điện tử của chính quyền khi thực hiện thủ tục hành chính như chứng thực, xác nhận, xin cấp phép xây dựng, xin cấp sổ đỏ còn rất thấp.

Nói cách khác, số người sử dụng cổng thông tin điện tử và một cửa điện tử của chính quyền thấp hơn nhiều so với tỷ lệ người dùng internet tại Việt Nam.

Nghiên cứu PAPI áp dụng câu hỏi liệt kê nhằm thống kê được số người đã phải đưa hối lộ khi làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thay cho câu hỏi yêu cầu người trả lời phải trực tiếp thừa nhận họ đã đưa hối lộ. Kết quả phân tích có thể thấy dịch vụ hành chính cấp đổi, cấp mới và điều chỉnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tình hình cũng sáng sủa hơn trong năm 2018: khoảng 15% số người làm sổ đỏ trong năm 2018 đã đưa hối lộ, giảm 2% so với kết quả khảo sát năm 2017.

Ảnh minh họa.

Kết quả khảo sát này cũng cho thấy, việc công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và giá bồi thường thu hồi đất gia tăng dần trong 5 năm qua ngoại trừ kết quả năm 2015. Theo PAPI 2018, có được sự gia tăng này là một phần nhờ những quy định cụ thể liên quan trong Luật Đất đai năm 2013.

Cụ thể, năm 2015 có 17,86%; năm 2018 là 21,61% số người được biết về quy hoạch kế hoạch sử dụng đất nhưng chưa đến 1/3 người có cơ hội đóng góp ý kiến cho các bản quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở địa phương. Điều đó cho thấy, mặc dù đã có sự tăng nhẹ trong việc công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất qua các năm và tiếp tục tăng trong năm 2018 cho thấy có cải thiện ở các địa phương nhưng mới ở mức độ rất khiêm tốn.

Kết quả khảo sát PAPI cũng đưa ra đánh giá về việc thu hồi đất thổ cư và đất nông nghiệp. Về tỷ lệ hộ dân bị thu hồi đất thổ cư tiếp tục giảm trong năm 2018. Đặc biệt, trong 2 năm qua (2017-2018), tỷ lệ người trả lời cho biết gia đình họ bị thu hồi đất đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi PAPI lần đầu tiên nghiên cứu về thu hồi đất năm 2011. Thêm vào đó, mức độ hài lòng với bồi thường thu hồi đất của những hộ bị thu hồi đất thổ cư có xu hướng tăng nhẹ.

Dù tỷ lệ hài lòng đã tăng nhẹ tuy nhiên kết quả khảo sát cho thấy đại đa số người mất đất cho biết họ không hài lòng với mức bồi thường. Theo PAPI, trên thực tế giá bồi thường thu hồi đất thấp hơn mong đợi của người dân là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới xung đột đất đai ở Việt Nam.

Trong khi đó, về việc thu hồi đất nông nghiệp, theo khảo sát PAPI, năm 2018, khoảng 5,6% số người được hỏi cho biết gia đình họ bị thu hồi đất nông nghiệp; khi được hỏi về mức độ hài lòng với mức bồi thường cho đất nông nghiệp đã bị thu hồi, tỷ lệ những người hài lòng với khoản bồi thường từ chính quyền là tương đối cao (hơn 63% những người mất đất nông nghiệp năm 2018 hài lòng với khoản bồi thường gia đình họ đã nhận được).

Báo cáo PAPI 2018 cũng cho thấy, có những chuyển biến tích cực hơn từ phía chính quyền địa phương trong việc đáp ứng tốt hơn yêu cầu về bồi thường thu hồi đất. Mặc dù vậy, theo PAPI các cấp chính quyền vẫn còn rất nhiều việc phải làm để tăng cường công khai minh bạch trong lĩnh vực đất đai.  

Được biết, Chỉ số hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (với tên viết tắt tiếng Anh là PAPI) tập trung thu thập ý kiến của người dân trên phạm vi toàn quốc qua khảo sát xã hội học với quy mô lớn nhất ở Việt Nam.

Chỉ số PAPI đo lường 6 lĩnh vực nội dung: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; công khai, minh bạch; trách nhiệm giải trình với người dân; kiểm soát tham nhũng trong khu vực công, thủ tục hành chính công và cung ứng dịch vụ công. Khảo sát PAPI đã được triển khai thực hiện thường niên từ năm 2011 đến nay.