Khuyến nông đứt gãy sẽ ảnh hưởng đến các chuỗi giá trị nông nghiệp

Khuyến nông đổi mới cách tiếp cận, ai cũng có thể làm cán bộ khuyến nông

Mới đây, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (KNQG) đã tổ chức Hội nghị Khuyến nông toàn quốc năm 2022, với chủ đề: Kết nối hệ thống - Đổi mới sáng tạo. Đây được coi là sự kiện quan trọng của hệ thống khuyến nông toàn quốc trong năm nay, Hội nghị thu hút gần 500 đại biểu tham dự.

Nhân sự kiện này, để có sự đánh giá toàn diện, cũng như cái nhìn cụ thể hơn về đổi mới toàn diện hoạt động khuyến nông trong thời gian qua, phóng viên Dân Việt đã có cuộc phỏng vấn ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ NNPTNT). 

Ông đánh giá như thế nào về hoạt động của hệ thống khuyến nông trong thời gian qua? Năm 2022, để hoạt động khuyến nông đạt được hiệu quả cao nhất thì hệ thống khuyến nông sẽ có những thay đổi toàn diện như thế nào so với những năm trước?

- Được sự quan tâm của lãnh đạo Bộ NNPNTN, Trung tâm KNQG đã xây dựng Đề án Đổi mới hoạt động hệ thống khuyến nông một cách toàn diện. Đặc biệt hơn nữa, khuyến nông phục vụ cho kế hoạch, tầm nhìn của chiến lược phát triển ngành nông nghiệp, nông thôn mới được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Để hệ thống khuyến nông đạt hiệu quả, chúng ta phải đổi mới hệ thống khuyến nông một cách toàn diện hơn. Trong đó, phải có cách tiếp cận mới trong công tác khuyến nông. Chúng ta phải tiếp cận theo hướng đa giá trị, chuyển đổi sang tư duy kinh tế nông nghiệp, nó khác với các tư duy trước đây.

Nếu như trước đây chúng ta tư duy sản xuất nông nghiệp thì hiện nay công tác khuyến nông phải tiếp cận với phương thức mới, đó là kinh tế nông nghiệp. Và khuyến nông phải được đa dạng hóa các hình thức hoạt động của mình. Trước đây khuyến nông chỉ chú trọng công tác chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, hướng dẫn thực hiện mô hình, nhưng bây giờ khuyến nông phải tiếp cận một cách đa dạng hơn...

Và bản thân lực lượng khuyến nông cũng phải thay đổi. Trước đây chủ yếu lực lượng khuyến nông của Nhà nước nhưng hiện nay lực lượng khuyến nông còn nằm trong doanh nghiệp, các tổ chức đoàn thể, rồi nằm chính trong những người sản xuất... Với tinh thần đó, công tác đổi mới khuyến nông phải được thay đổi một cách toàn diện.

2022 là năm đầu tiên triển khai thực hiện mô hình Tổ khuyến nông cộng đồng. Vậy hoạt động của Tổ khuyến nông cộng đồng này có gì đặc biệt và nó hỗ trợ cho hoạt động khuyến nông ra sao thưa ông?

- Hiện nay, Bộ NNPTNT đã phê duyệt Đề án Nâng cao năng lực đội ngũ khuyến nông cơ sở thông qua hoạt động khuyến nông cộng đồng. Chính vì cách tiếp cận đa dạng như tôi đã nói, nên hoạt động khuyến nông phải tiếp cận theo hướng cộng đồng. Và tất cả mọi người có thể tham gia được vào lực lượng khuyến nông này.

Với tinh thần lực lượng khuyến nông vẫn là nòng cốt, song lực lượng tham gia có thể không phải là cán bộ khuyến nông. Những người có kinh nghiệm, tâm huyết hoàn toàn có thể tham gia để đóng góp vào hoạt động của khuyến nông, với các hoạt động gắn với thị trường, kinh tế, xã hội, văn hóa...

Hiện nay, các địa phương đang rất quan tâm tới hoạt động của Tổ khuyến nông cộng đồng này. Chúng tôi tin tưởng rằng với sự vào cuộc như vậy thì Tổ khuyến nông cộng đồng sẽ phát huy hiệu quả tốt trong giai đoạn tới.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan có nhắn nhủ rằng: "Hoạt động khuyến nông không chỉ dừng lại ở các mô hình, mà sau những mô hình thì sẽ phát triển, mở rộng, để nó không phải là những mô hình chết yểu". Vậy trong thời gian tới Trung tâm KNQG sẽ có định hướng phát triển như thế nào thưa ông?

- Đúng là như vậy! Nếu như chúng ta chỉ làm khuyến nông ở dạng các mô hình thì nó không thể đạt hiệu quả được. Một mô hình khuyến nông phải tích hợp đa giá trị và trở thành chính sách để định hướng cho sản xuất, kêu gọi được doanh nghiệp tham gia vào mô hình đó. 

Chúng tôi xây dựng mô hình là trung tâm nhưng triển khai một loạt các hoạt động khác xoay quanh mô hình đó. Ví dụ như các hoạt động thông tin tuyên truyền, công tác đào tạo, huấn luyện, kêu gọi đầu tư...

Ông có thể cho biết khó khăn nhất mà hoạt động khuyến nông đang phải đối mặt là gì? 

- Chủ đề của Hội nghị lần này là "Kết nối hệ thống - Đổi mới sáng tạo". Nếu như hệ thống khuyến nông không còn giữ được, nó đứt gãy ở đâu đó thì như Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan đã nói, nó sẽ ảnh hưởng đến chuỗi giá trị của nghành nông nghiệp. Chính vì vậy, việc kết nối hệ thống từ Trung ương đến địa phương để liên kết, chuyển giao công nghệ với doanh nghiệp, thị trường... là vô cùng quan trọng. Chúng tôi cũng rất mong muốn tất cả các đơn vị, các cấp, các ngành cùng tập trung để duy trì hệ thống khuyến nông.

Về việc lấy nguồn lực ở đâu để duy trì hệ thống, chúng ta đã có những giải pháp để xã hội hóa nguồn lực này. Hoạt động khuyến nông sẽ không dựa hoàn toàn vào ngân sách Nhà nước như trước, cũng như vậy, đội ngũ làm khuyến nông sẽ tiếp cận theo hướng cộng đồng. Chính vì vậy, điều mà chúng tôi quan tâm nhất là duy trì, kết nối và phát huy tối đa sức mạnh của hệ thống.

Xin cảm ơn ông!