Lập trình viên bán dữ liệu cá nhân thu lợi bất chính gần 300 triệu đồng và cái kết cay đắng

Trong thời gian gần đây, tình trạng rò rỉ, mua bán dữ liệu cá nhân liên tục xảy ra. Rất ít trong số đó bị pháp luật xử lý nên hiện các đối tượng xấu vẫn đang nhởn nhơ mua bán dữ liệu cá nhân của người dùng trên khắp các diễn đàn.

Có thể kể đến như loạt vụ 30 triệu dữ liệu trong ngành giáo dục hay 100 nghìn tài khoản ngân hàng mới nhất. Điều này dẫn đến nguy cơ người dùng có thể mất tiền, dữ liệu bị dùng vào mục đích xấy không thể kiểm soát.

Ngày 23/82022, TAND TP Hà Nội đã tiến hành xét xử bị cáo Dư Anh Quý (SN 1988, ở xã Đông Hội, huyện Đông Anh) và Lại Thị Phương (SN 1992, vợ Qúy). Cả 2 bị xét xử về tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn theo theo quy định tại Điều 288 Bộ luật Hình sự.

Theo cáo trạng, Quý là nhân viên hợp đồng làm lập trình viên phòng giải pháp quản lý kinh doanh điện (nay là Trung tâm phát triển phần mềm) của Công ty Viễn thông điện lực và công nghệ thông tin thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam – EVN.

Trong quá trình làm việc tại đây, do tính chất công việc nên Quý thường xuyên được tiếp cận với kho dữ liệu chứa các thông tin cá nhân của khách hàng của công ty điện lực ở các địa phương.

Mặc dù đã có quy định rõ ràng từ EVN, bất cứ cá nhân, tổ chức nào cũng không được xâm nhập, lấy cắp, sao chép, trích xuất, trao đổi, mua bán dữ liệu là các thông tin khách hàng mà không được sự đồng ý của tập đoàn.

Tuy nhiên, tháng 7/2017, vợ chồng Quý đã thành lập Công ty giải pháp năng lượng VinitTech, do Phương đứng tên giám đốc. Công ty này chuyên viết phần mềm theo đơn đặt hàng của các khách hàng trong lĩnh vực công nghẹ thông tin. 

Trong quá trình làm việc, Quý biết có người muốn mua dữ liệu thông tin khách hàng của EVN nên đã tự ý sao chép dữ liệu thông tin cá nhân được lưu trữ của EVN và lưu giữ tại ổ cứng cá nhân.

Sau đó, Quý lập website datavang.com, đăng tải thông tin với nội dung như “data 63 tỉnh thành quận, huyện”, “ danh sách khách hàng làng nghề gỗ ở Từ Sơn”, “update danh sách khách hàng chung cư quận Hoàng Mai”, “cập nhập danh sách khách hàng doanh nghiệp 63 tỉnh, thành”….

Khách hàng có nhu cầu tìm mua, Quý sẽ đưa ra mức giá từ 200 đồng đến 1.000 đồng/1 thông tin dữ liệu cá nhân để giao dịch mua bán.

Theo kết quả điều tra, từ ngày 13/12/2018 đến ngày 24/11/2018, vợ chồng Qúy đã bán dữ liệu cho hơn 100 khách hàng. Với số dữ liệu trên, vợ chồng Quý đã thu lợi bất chính hơn 279,2 triệu đồng. 

Theo quy định, hành vi mua trái phép dữ liệu thông tin cá nhân khách hàng đã vi phạm điểm e, khoản 3, Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 3/2/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.

Quá trình xét xử, Quý thừa nhận có lấy dữ liệu trong phạm vi dữ liệu bị cáo quản lý. Tuy nhiên, hiện nay vụ án phát sinh tình tiết mới, do đó tòa án quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Về vấn đề lộ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng Tô Lâm trả lời chất vấn Ủy ban Thường vụ Quốc hội từng cho biết, thực trạng lộ, lọt dữ liệu cá nhân trên thế giới và Việt Nam đang ở mức đáng báo động. Đặc biệt, khi người dân tham gia trên môi trường mạng, việc lọt, lộ dữ liệu cá nhân là điều khó tránh khỏi.

Liên quan đến giải pháp xử lý, Bộ trưởng cho biết hiện nay Bộ Công an đang xây dựng hoàn thiện hành lang pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, việc tuyên truyền để người dân tự bảo vệ dữ liệu cá nhân vẫn là việc làm quan trọng.

Theo lộ trình, dự kiến năm 2024 nghiên cứu tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội ban hành luật bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đồng thời, Bộ Công an đang tích cực điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp làm lộ, lọt, rao bán dữ liệu cá nhân theo pháp luật.